همه چیز درباره ویتامین B1

اولین ویتامین از گروه ویتامین‌های B که دانشمندان موفق به کشف آن شدند، ویتامین B1 بود. این ویتامین که نام دیگر آن تیامین است، برای عملکرد صحیح کلیه بافت‌های بدن ضروری بوده و همچنین در تبدیل غذا به انرژی نیز نقش موثری را ایفا می‌کند. تیامین نیز مانند دیگر ویتامین‌های گروه B محلول در آب بوده و باید از طریق خوردن مواد غذایی برای بدن تامین شود. در این مقاله همه چیز درباره ویتامین B1 را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.

ویتامین B1 چیست؟

ویتامین B1 یکی از 8 ویتامین گروه ب است که آن را با نام تیامین نیز می‌شناسند. برای متابولیسم گلوکز، عملکرد صحیح اعصاب، عضلات و قلب همه ما به تیامین نیاز داریم. این ویتامین مانند دیگر ویتامین‌های گروه ب محلول در آب بوده و مازاد آن معمولا به راحتی از بدن دفع می‌شود. ویتامین ب1 بدن را قادر می‌سازد تا از کربوهیدرات‌ها به عنوان انرژی استفاده کند. مردان روزانه به 1.2 میلی‌گرم و زنان به 1.1 میلی‌گرم ویتامین ب1 نیاز دارند. برای جبران کمبود تیامین می‌توان از قرص ویتامین B1 استفاده کرد.

فواید ویتامین B1

تیامین به بهبود عملکرد سیستم عصبی، مغز، عضلات، قلب، معده و روده کمک کرده و در جریان الکترولیت‌ها به داخل و خارج سلول‌های عضلانی و عصبی نقش دارد. کمبود ویتامین ب 1 می‌تواند بسیاری از عملکردهای مختلف بدن را در سیستم عصبی، مغز و قلب تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه کمبود ویتامین B1 بیماری چندان رایجی نیست و بیشتر در افرادی که به الکل اعتیاد دارند و یا دچار بیماری کرون یا بی‌اشتهایی هستند، دیده می‌شود. در موارد زیر نیز ممکن است کمبود تیامین به وجود آید:

• در افرادی که برای ناراحتی‌های کلیه تحت دیالیز قرار می‌گیرند
• افرادی که برای مشکلات قلبی از دیگوکسین و فنی توئین استفاده می‌کنند

عوارض کمبود تیامین در بدن

در این مقاله که در آن همه چیز درباره ویتامین B1 برای شما شرح داده خواهد شد، باید ذکر شود که کمبود ویتامین B1 دو مشکل عمده برای سلامتی ایجاد می‌کند:

بیماری بری بری

اگر در بدن به قدر کافی تیامین وجود نداشته باشد، به مرور زمان این بیماری شکل می‌گیرد. بری بری روی تنفس، حرکات چشم، عملکرد قلب و هوشیاری تاثیر گذاشته و گاه عوارضی غیر قابل جبران از خود بر جای می‌‌گذارد.

سندرم ورنیکه کورساکوف

سندرم ورنیکه و کورساکف از نظر فنی دو اختلال متفاوت هستند. بیماری ورنیکه بر سیستم عصبی تاثیر گذاشته و موجب اختلالات بینایی، عدم هماهنگی عضلانی و افت ذهنی می‌شود. ورنیکه در صورت عدم درمان تبدیل به سندرم کورساکوف خواهد شد. این سندرم عملکرد حافظه را برای همیشه در مغز مختل می‌کند.

هر دو بیماری‌های نامبرده شده با تزریق تیامین یا استفاده از مکمل‌های غذایی حاوی این ویتامین قابل درمان هستند اما اگر به حافظه آسیب دائمی وارد شده باشد، قابلیت درمان وجود ندارد.

علائم کمبود ویتامین B1

ویتامین B1 یکی از ویتامین های گروه B است که کمبود آن نه تنها موجب بیماری بری بری می‌شود بلکه کاهش وزن و بی‌اشتهایی را نیز در پی دارد. مشکلات روحی از جمله گیجی و از دست دادن حافظه کوتاه مدت نیز می‌تواند از علائم کمبود ویتامین ب 1 محسوب شود. به هنگام کمبود تیامین ممکن است ضعف عضلانی و مشکلات قلبی نیز رخ دهد.

نشانه‌ های کمبود ویتامین B1 را اینچنین می‌توان خلاصه کرد:

• کاهش وزن و بی اشتهایی
• اختلال در حافظه
• ضعف عضلانی
• بیماری بری بری
• اختلال در خواب

مقدار نیاز روزانه به ویتامین B1

نشانه های کمبود ویتامین B1 را شرح دادیم. برای آگاهی از همه چیز درباره ویتامین B1 باید مقدار مصرف روزانه این ویتامین را بدانید. مقدار توصیه شده مصرف روزانه تیامین 1.2 میلی گرم برای مردان و 1.1 میلی گرم برای زنان بالای 18 سال است. همچنین زنان باردار و شیرده در هر سنی باید روزانه 1.4 میلی گرم ویتامین B1 مصرف کنند. به جدول زیر دقت کنید:

در صورت کمبود شدید تیامین مصرف این ویتامین را می‌توان تا 300 میلی گرم در روز نیز افزایش داد اما تشخیص این مسئله تنها به دستور پزشک باید صورت گیرد.

بهترین زمان مصرف ویتامین B1

قرص ویتامین B1 را در هر زمانی از روز می‌توانید استفاده کنید و فرقی نمی‌کند که آن را پیش از غذا یا بعد از غذا میل نمایید. فقط توصیه می‌کنیم که هر روز در زمان مشخصی اقدام به خوردن این قرص کنید تا نظم حاصل از آن مانع از فراموش کردن مصرف این قرص شود. اگر فردی با کمبود ویتامین B1 مواجه باشد باید حتما از مکمل‌های غذایی کمک گرفته و دوز مصرفی را نیز مطابق با دستور پزشک افزایش یا کاهش دهد.

عوارض جانبی مصرف ویتامین B1

شواهد نشان می‌دهند که مصرف ویتامین ب 1 از طریق مواد غذایی هیچ نوع عارضه جانبی ندارد؛ حتی اگر زیاد مورد مصرف قرار بگیرید اما در استفاده از مکمل‌های غذایی باید هوشیارانه عمل کرد. ممکن است اگر از تیامین به مدت طولانی و در دوز بالا استفاده کنید، اثرات نامطلوبی را بر جای بگذارد. در صورتی که از مکمل تیامین استفاده می‌کنید، به مقدار مصرف خود حتما توجه داشته باشید و اگر هر نوع علائمی را احساس کردید که ممکن است به مصرف این مکمل ارتباط داشته باشد، فورا با پزشک در میان بگذارید.

تداخل دارویی ویتامین B1

در مورد تداخل دارویی ویتامین ب 1 با دیگر مکمل‌ها و داروها اطلاعاتی در دسترس نیست اما مصرف چای و قهوه ممکن است با تیامین تداخل داشته و جذب آن در بدن را کاهش دهد زیرا چای و قهوه حاوی ماده‌ای به نام تانن هستند. همچنین برخی از مواد شیمیایی موجود در صدف و ماهی خام نیز در صورتی که زیاد از آنها استفاده شود، تیامین را از بین می‌برند و بدن را با کمبود این ویتامین مواجه می‌سازند. پخت و پز در از بین بردن این مواد شیمیایی تاثیری ندارد.

در چه صورتی از مکمل ویتامین B1 استفاده کنیم؟

بیمارانی که جهت درمان سطح پایین ویتامین B1 ممکن است نیاز به مکمل تیامین داشته باشند، شامل افرادی است که دارای نوریت محیطی یا پلاگر هستند. نوریت محیطی نوعی التهاب اعصاب مغز است. همچنین ممکن است به اشخاصی که کولیت روده، اسهال شدید یا اشتهای ضعیف دارند نیز مکمل ویتامین B1 تجویز شود. برخی از ورزشکاران نیز جهت بهبود عملکرد ورزشی خود از تیامین استفاده می‌کنند. شرایط دیگری که در آنها ممکن است مصرف مکمل تیامین موثر باشد، شامل موارد زیر است:

• ایدز
• زخم‌های شانکر
• آب مروارید
• گلوکوم و سایر مشکلات مربوط به بینایی
• سرطان دهانه رحم
• دیابت نوع 2
• استرس
• بیماری‌‎های قلبی
• بیماری‌های کلیوی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2
• دریازدگی
• ضعف سیستم ایمنی بدن

ویتامین B1 در چه غذاهایی وجود دارد؟

آگاهی از همه چیز درباره ویتامین B1 مستلزم آن است که با مهم‌ترین و بهترین منابع تامین این ویتامین آشنا شوید. بهترین مواد غذایی غنی از تیامین به شرح زیر هستند:

• ماهی سالمون
• تخم کتان
• لوبیا
• نخود سبز
• توفو
• کدو آکرون
• مارچوبه
• صدف
• نان‌های سبوس دار
• جوانه گندم

یکی دیگر از منابع تامین ویتامین B1 مکمل‌های غذایی حاوی این ویتامین هستند که در اغلب موارد در صورت کمبود این ویتامین تجویز می‌شوند.

چه کسانی در معرض کمبود ویتامین B1 قرار دارند؟

در موارد زیر احتمال ابتلا به کمبود ویتامین ب1 افزایش می‌یابد:

• افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از آرد سفید، شکر سفید و کربوهیدرات‌های فرآوری شده است.
• افراد مبتلا به اختلالات کبدی
• اختلالاتی که از جذب تیامین جلوگیری می‌کند؛ مثل اسهال شدید
• رژیم غذایی که از منابع تیامین در آن به اندازه کافی استفاده نمی‌شود.
• افرادی که از برخی داروهای خاص مثل دیگوکسین استفاده می‌کنند.

سخن پایانی در مورد ویتامین B1

در این مقاله همه چیز درباره ویتامین B1 برای شما عزیزان مورد بررسی قرار گرفت. در صورتی که علائم کمبود این ویتامین را در خود احساس می‌کنید، بهتر است با مراجعه به پزشک از قرص ویتامین ب 1 استفاده نمایید. با گنجاندن منابع غذایی ویتامین B1 در رژیم غذایی خود، سلامت جسم و روح خود و دیگر اعضای خانواده تان را ارتقا بخشید.