بررسیها نشان میدهند که متاسفانه هر کودک ۵ ساله ایرانی حداقل ۵ دندان شیری پوسیده، ترمیم شده و یا کشیده شده دارد. در بزرگسالان نیز آمار پوسیدگی دندان زیاد جالب نیست به طوری که افراد 30 تا 40 ساله در ایران به طور معمول بیش از 10 دندان خراب در دهان خود دارند. دندانپزشکان میگویند با توجه به این آمار باید بیش از پیش به سلامت دهان و دندان اهمیت دهیم تا با جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان هم به حفظ سلامت دندانها کمک کنیم و هم این آمار را متعادلتر کرده و خود را به آمار پوسیدگی دندان در کشورهای پیشرفته نزدیکتر نماییم.
پوسیدگی دندان چگونه اتفاق می افتد ؟
به از بین رفتن ساختار دندان، پوسیدگی دندان میگویند. پوسیدگی دندان میتواند به مینای دندان آسیب وارد کرده و حتی عاج دندان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق میافتد که غذاهای حاوی کربوهیدرات مانند نان، غلات، شیر، نوشابه، میوهها و آبنبات روی دندانها باقی میمانند. در این حالت باکتریهای موجود در دهان، این مواد را مورد استفاده قرار داده و به اسید تبدیل میکنند. اسید، باکتریها، باقی مانده مواد غذایی و بزاق با یکدیگر ترکیب شده و موجب ایجاد پلاک روی دندان میشوند. اسیدهای موجود در پلاک، سطح مینای دندان را حل کرده و سبب ایجاد سوراخهایی در دهان میشوند که به آنها حفره میگویند.
راه هایی برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان
با رعایت مواردی که در اینجا به شما پیشنهاد میدهیم، میتوانید در جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان موفق عمل نمایید:
مسواک زدن
یقینا مسواک زدن موثرترین روش برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان است. به همه افراد توصیه میشود که حداقل 2 بار در روز دندانهای خود را مسواک بزنند. البته حالت ایدهآلتر این است که هر فرد درست پس از خوردن هر وعده غذایی اقدام به زدن مسواک نماید. طبق توصیه دندانپزشکان بهتر است از خمیر دندان استفاده نمایید و به خصوص قبل از خواب، مسواک زدن را فراموش نکنید.
نخ دندان
لزوم استفاده از نخ دندان هرگز کمتر از مسواک زدن نیست. تمیز کردن لابلای دندانها با استفاده از نخ دندان، به جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان کمک کرده و مانع از تجمع باکتریها و پلاک میشود. پس از هر وعده غذایی لازم است تا نخ دندان بکشید. عدم استفاده از نخ دندان موجب میشود تا حدود 40 درصد از دندانهای شما به طور کامل پاکیزه نشود.
دهانشویه
اگر در پی حفظ سلامت و بهداشت دهان و دندان به بهترین شکل هستید، استفاده از دهانشویه را نباید فراموش کنید. پیشنهاد میشود که روزانه با استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید حتما دهان خود را شستشو دهید. برخی از دهانشویهها حاوی مواد ضد عفونی کننده هستند و به از بین بردن باکتریهای ایجاد کننده پلاک نیز کمک میکنند.
محدود کردن میان وعده
مصرف میانوعدهها باعث میشود که مقدار کربوهیدراتهای بیشتری به مدت زمان بیشتر روی دندان باقی بماند و احتمال پوسیدگی دندان افزایش یابد. بهتر است وعدههای غذایی مغذی و مقوی بخورید تا کمتر نیاز به مصرف میان وعدههایی همچون چیپس، آب نبات و چوب شور داشته باشید. اگر میانوعدهای که مصرف میکنید، حالت چسبندگی به دندان داشته باشد، بهتر است در اولین فرصت مسواک بزنید.
آب فلوریده
برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان در کودکان حداقل هر روز باید یک پیمانه آب فلوریده مورد مصرف قرار گیرد. اگر به آب فلوریده دسترسی دارید، حتما این کار را انجام دهید.
ترک سیگار
مصرف سیگار و استعمال دخانیات نه تنها برای سلامتی بدن مضر است بلکه به دهان، لثه و دندانها نیز آسیب وارد میکند. فردی که از سیگار استفاده میکند بهتر است هر 3 ماه یکبار برای جرمگیری دندانهای خود اقدام نماید. اگر به سلامتی دندانهای خود اهمیت میدهید، ترک سیگار یکی از مهمترین اقداماتی است که باید در اولویت کارهای خود قرار دهید.
شیار پوش دندان
شیارپوش دندان (فیشور سیلانت) پوششی محافظ و پلاستیکی است که دندان را از ابتلا به شیار و لکههای دندانی محافظت میکند. شیارپوشهای دندان روی سطح دندانهای عقبی قرار میگیرند و هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مفید هستند. بهتر است در این زمینه نیز از دندانپزشک خود سوال کنید.
مراجعه به دندانپزشک
توصیه میشود که کلیه افراد حداقل سالی 2 بار جهت ویزیت به دندانپزشک مراجعه نمایند. اگر هر 6 ماه یکبار این کار را انجام دهید، چنانچه دندان در مراحل اولیه پوسیدگی باشد، دندانپزشک با تشخیص به موقع از پیشرفت پوسیدگی پیشگیری به عمل میآورد و در این صورت به اقتصاد خانواده نیز کمک میشود.
جلوگیری از پوسیدگی دندان باید از همان ابتدای کودکی مورد توجه قرار بگیرد. هنوز در کشور ما بسیاری از افراد اهمیت دندانهای شیری را نمیدانند و به حفاظت از آنها اعتقادی ندارند. با مشاهده تغییر رنگ و بروز لک روی دندانهای شیری، باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کرد. وقتی کودک هنوز توانایی مسواک زدن را ندارد، بهتر است از مسواکهای انگشتی کمک بگیرید. هنگامی که کودک بزرگتر میشود با بازی و تشویق کردن باید مسواک زدن و نحوه مراقبت از دندانها را به وی آموخت تا کمتر دچار مشکلات دهان و دندان شود.
درمان پوسیدگی دندان
به منظور جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان و بیشتر خراب نشدن دندان، احتمالا دندانپزشک پر کردن دندان را برای شما تجویز خواهد کرد. پر کردن دندان در مراحل اولیه پوسیدگی انجام میشود و اگر پوسیدگی پیشرفتهتر شود، از درمانهای دیگری همچون عصب کشی و کشیدن دندان استفاده میشود. کشیدن دندان معمولا فقط در مواردی استفاده میشود که پوسیدگی آنقدر زیاد باشد که ترمیم دیگر جواب ندهد.
فراموش نکنید که عدم درمان پوسیدگی دندان موجب پیشرفت پوسیدگی شده و عصب دندان را نیز درگیر میکند. در این حالت همچنین خطر شکستن دندان، آبسه دندان و ورود عفونت به خون نیز افزایش مییابد. پس عاقلانهترین کار ممکن این است که در صورت مشاهده اولین علائم پوسیدگی، هرچه سریعتر به دندانپزشک مراجعه داشته باشیم.
گفتار پایانی
جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دندان موجب میشود تا پوسیدگی در همان مراحل اولیه متوقف شود و همچنین در هزینههای خانوار نیز صرفهجویی به عمل آید. مسواک زدن، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده از نخ دندان و دهانشویه، محدود کردن میان وعدههای غذایی و مراجعه به دندانپزشک هر 6 ماه یکبار از بهترین راههایی هستند که به کمک آنها میتوانید، دندانها و لثههایی سالم داشته باشید.