سن، جنسیت، وضعیت سلامت، عادات غذایی و سبک زندگی افراد در تعداد دفعات اجابت مزاج تاثیرگذار است. نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد که هر فرد حتما در طی روز چند بار باید دفع مدفوع انجام دهد اما به طور معمول اگر شخصی کمتر از 3 بار در هفته اجابت مزاج داشته باشد، به یبوست مبتلا است و احتمال دارد خطراتی برای سلامتی وی به وجود آید. در این مطلب روش‌‌های درمان یبوست را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
علت یبوست
همان‌طور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، در تعریف علمی اگر فردی کمتر از 3 بار در هفته عمل دفع مدفوع را انجام دهد، به یبوست مبتلا است. یبوست می‌تواند به علل مختلفی به وجود آید که از جمله مهم‌ترین آنها موارد زیر را می‌توان نام برد:
- کمبود آب در رژیم غذایی
- عدم مصرف غذاهای فیبردار در رژیم غذایی
- تغییرات هورمونی
- استرس و اضطراب
- آسیب به ستون فقرات
- مشکلات عضلانی
- اختلالات دستگاه گوارش
- ابتلا به برخی سرطان‌ها و بیماری‌ها
- استفاده از برخی داروها
در صورتی که یبوست با استفاده از راهکارهایی که در ادامه معرفی می‌شوند بهبود نیابد، می‌توان از مکمل‌های برطرف کننده یبوست استفاده کرد. برای آگاهی از قیمت قرص ضد یبوست می‌توانید به داروخانه آنلاین مثبت سبز مراجعه نمایید.
سریع ترین روش های درمان یبوست
موارد زیر از بهترین راهکارهای خانگی برای درمان یبوست هستند:
مصرف مواد غذایی غنی از فیبر
گفتیم که رژیم غذایی برای یبوست و جلوگیری از بروز آن باید حاوی خوراکی‌هایی باشد که حاوی فیبر باشند. به این منظور می‌توانید از مواد غذایی زیر استفاده کنید:
- جو دوسر
- نان یا غلات کامل
- میوه‌ها و سبزیجات حاوی فیبر مانند کیوی و اسفناج
- میوه‌های خشک شده مانند انجیر یا آلو
در کنار مصرف این نوع خوراکی‌ها حتما دقت کنید که آب نیز به مقدار کافی بنوشید تا هضم غذا به خوبی در بدن شما صورت گیرد. فیبر موجود در مواد غذایی هم می‌تواند به صورت محلول باشد و هم نامحلول. فیبر محلول در روده با آب ترکیب شده و مدفوع را نرم و قوام آن را بهبود میبخشد اما فیبر نامحلول با آب ترکیب نمی‌شود بلکه فقط حجم مدفوع را زیاد می‌کند و موجب میشود تا با سهولت بیشتری از دستگاه گوارش عبور نماید. فیبر محلول بیشتر در میوه و سبزیجات وجود دارد در حالی‌که فیبر نامحلول را بیشتر در غلات سبوس‌دار می‌توانید بیابید.
نوشیدن آب و دیگر مایعات
مصرف حداقل 8 لیوان آب در طی روز به همه افراد پیشنهاد میشود. برای اینکه حرکات روده به طور طبیعی صورت گیرد و عملکرد روده به خوبی انجام شود، حتما باید به مقدار کافی آب مصرف کرد. اگر به یبوست مبتلا شد‌اید، سعی کنید مصرف آب و یا دیگر نوشیدنی‌های مفید را حتما در رژیم غذایی خود بگنجانید تا مراحل بهبود سریع‌تر برای شما صورت پذیرد.
استفاده از مکمل های حاوی فیبر
اگر رژیم غذایی شما حاوی فیبر اندکی باشد، به احتمال زیاد دچار یبوست می‌شوید. چنانچه به هر علت از میوه‌ها و سبزیجات به مقدار کم استفاده می‌کنید، می‌توان استفاده از مکمل‌های حاوی فیبر را جایگزین آنها کرد. این نوع مکمل‌ها حجم مدفوع را زیاد می‌کنند و به این طریق دفع مدفوع با سهولت بیشتری صورت خواهد گرفت. همچنین مکمل‌های حاوی فیبر می‌توانند به مدت زمان طولانی افراد را سیر نگه دارند و در نتیجه برای لاغری نیز مفید باشند.
افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند، ممکن است با خوردن لبنیات دچار یبوست شوند. همچنین به طور کلی بهتر است به هنگام یبوست از خوردن لبنیات بپرهیزید تا یبوست شما تشدید نشود.
استفاده از ملین ها
با مراجعه به داروخانه می‌توانید از ملین‌های نرم کننده مدفوع یا ملین‌های اسمزی برای درمان یبوست استفاده نمایید. ملین‌های اسمزی مثل منیزیم سیترات مسهل هستند و موجب می‌شوند تا مایعات بدن به داخل روده کشیده شوند. هنگامی‌که آب بیشتری در روده وجود داشته باشد، مدفوع نرم شده و عبور آن از مقعد به سادگی امکان‌پذیر میشود. با استفاده از این نوع محصولات نفخ نیز کاهش می‌یابد.
ملین‌های روان‌کننده نیز حاوی روغن معدنی هستند و از خشک شدن مدفوع پیشگیری به عمل می‌آورند. دقت کنید که از این نوع محصولات به صورت طولانی مدت استفاده نکنید زیرا ممکن است جذب برخی از ویتامین‌ها و یا حتی داروها را در بدن کاهش دهند.
استفاده از نرم کننده مدفوع
کمبود آب در بدن یکی از مهم‌ترین دلایل بروز یبوست است زیرا کم‌آبی سبب سفت شدن مدفوع خواهد شد. جهت رفع این مشکل می‌توان از نرم کننده‌های مدفوع مثل سدیم دوکوزات، سوربیتول یا کلسیم دوکوزات نیز استفاده کرد. این نوع داروها با کشیدن آب از روده، مدفوع را مرطوب نموده و کمک می‌کنند تا مدفوع راحت‌تر از بدن خارج شود.
استفاده از شیاف
شیاف رکتال یا مقعدی با نرم کردن مدفوع کمک می‌کند تا حرکات روده با سهولت بیشتری صورت گیرد. شیاف را می‌توانید از داروخانه تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهید اما در مورد مصرف آن باید دقت کنید که دفعات مصرف شما باید بسیار اندک باشد و بهتر است زیر نظر پزشک و در صورت صلاحدید وی از این دارو استفاده نمایید.
تنقیه برای درمان یبوست
در برخی موارد که مدفوع در قسمت انتهایی روده تجمع یافته است، به صلاحدید پزشک ممکن است لازم باشد تا از تنقیه استفاده شود. تنقیه معمولا زمانی استفاده میشود که فرد خود قادر به عمل دفع نیست. اگر قصد دارید در منزل عمل تنقیه را انجام دهید، حتما از لوازم استریل شده استفاده کنید و از ماده روان‌کننده نیز کمک بگیرید. از تنقیه معمولا به عنوان آخرین راه درمان یبوست یاد میشود.
تمرینات ورزشی
در صورتی‌که فعالیت بدنی شما کم باشد، احتمال ابتلا به یبوست افزایش خواهد یافت. برای بهبود یبوست و یا پیشگیری از آن می‌توانید ورزش‌های سبک مثل پیاده‌روی و یا آهسته دویدن را امتحان کنید. همچنین از حرکات یوگا نیز برای رفع یبوست می‌توانید استفاده نمایید. ماساژ ناحیه روده نیز در بهبود یبوست می‌تواند موثر باشد.
پیشگیری از بروز یبوست با تغییر در سبک زندگی
اگر هراز چندگاهی به یبوست مبتلا می‌شوید، تغییر در سبک زندگی ممکن است موجب شود تا برای همیشه از شر این مشکل راحت شوید. نکات زیر را به عنوان بخشی از عادات روزانه خود در نظر گرفته و به آنها عمل کنید:
- هر روز مایعات زیادی بنوشید و سعی کنید بیش از همیشه آب بخورید. یادآور می‌شویم که مصرف روزانه 8 لیوان آب ضروری است.
- با خوردن میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات فیبر بیشتری را برای بدن خود تامین نمایید. به ازای هر 1000 کالری در رژیم غذایی هر فرد بزرگسال باید حداقل 14 گرم فیبر استفاده کند. دقت کنید که اگر مقدار زیادی فیبر بخورید، نیز ممکن است دچار نفخ شکم شوید. بنابراین مصرف فیبر را در حد تعادل حفظ نمایید.
- استرس را از خود دور کنید. تحقیقات نشان داده است که وجود استرس و اضطراب و تغییر در روال معمول زندگی می‌تواند از عوامل اصلی بروز یبوست باشد و درمان یبوست را به تعویق بیندازد.
- اگر هر روز برایتان مقدور نیست، حداقل بیشتر روزهای هفته پیاده‌روی، دو آهسته، دوچرخه سواری یا شنا انجام دهید. انجام ورزش‌های سبک به گردش خون مناسب کمک می‌کند و در نتیجه روده‌ها از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود.
- هر وقت احساس می‌کنید، نیاز به دستشویی رفتن دارید، فورا بروید و هرگز مدفوع را برای مدت طولانی در بدن خود نگه ندارید زیرا این عمل خود از عوامل یبوست می‌تواند باشد.
آیا برای درمان یبوست باید به پزشک مراجعه کرد ؟
بسیاری از درمان‌های خانگی که در این مقاله نیز به آنها اشاره شد می‌توانند در درمان یبوست موثر باشند. یبوست اگر بهبود نیابد می‌تواند بسیاری از فعالیت‌های روزمره را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات عدیده‌ای را به وجود آورد. بنابراین بهتر است اگر طی یک هفته هیچ یک از درمان‌های خانگی یبوست تسکین‌بخش نبود، حتما به پزشک مراجعه کرد تا علت به صورت اصولی و از لحاظ پزشکی مورد بررسی قرار گیرد.
