مهمترین عامل کم خونی فقر آهن است. با وجود اینکه بسیاری از غذاها سرشار از آهن هستند، ممکن است به دلیل خونریزی شدید یا عدم توانایی بدن در تولید گلبول قرمز، سطح آهن بدنتان از حد مکمل کمتر باشد و به دارو برای رفع کم خونی نیاز داشته باشید. برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن نیاز به انتخاب و مصرف بهترین داروی کم خونی یا همان مکمل آهن داریم. مکمل آهن بی خطر است و با اطمینان به صورت روزانه میتوان مصرف کرد. با این حال بهتر است پس از مشورت با پزشک آهن اضافی دریافت کنید. با مطالعه این مقاله از داروخانه آنلاین مثبت سبز به 4 سوالی که احتمال می دهیم سوال شما نیز باشد پاسخ خواهیم داد:
- چگونه تشخصی دهیم به بیماری کم خونی داریم؟
- برای درمان کم خونی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
- چگونه بهترین داروی کم خونی را پیدا کنیم؟
- تا چه زمانی به درمان ادامه دهیم؟
برای دریافت پاسخ سولات بالا و بسیاری از نکات دیگر با ما همراه باشید.
چگونه تشخیص دهیم به مکمل آهن نیاز داریم ؟
مراقب علائم کم خونی باشید
کم خونی به معنی وجود سطح پائینی از سلول‌های قرمز در بدن و نشانه‌ای از کمبود آهن است که به دلیل عوامل متعددی بسیار رایج است. این علائم عبارتند از :
- خستگی
- رنگ پریدگی
- سرگیجه
- ضربان قلب سریع
- لرز
- سردرد
- خارش
- ریزش مو
انجام آزمایش خون
مقدار سلول‌های قرمز خون، سطح سیگنال‌های هموگلوبین را مشخص میکند و برای تعیین اینکه آیا شما کمبود آهن دارید یا نه استفاده میشود. اگر شما یکی از شرایط زیر را دارید به احتمال زیاد کمبود آهن دارید و باید آزمایش بدهید.
- زنان باردار
- زنان مبتلا به خونریزی قاعدگی سنگین
- نوزادان و کودکان خردسال
- بیماران مبتلا به سرطان
- افراد مبتلا به مسائل گوارشی
- اهداکنندگان خون
با پزشک خود درباره انتخاب بهترین داروی کم خونی صحبت کنید.
پزشکان براساس جنسیت شما، سن و شرایط موجود تعیین می‌کنند که مصرف کدام داروی کم خوین (مکمل آهن) و چه مقدار برایتان بهتر است.
مطمئن شوید آیا هر یک از شرایط زیر را در سابقه پزشکی خود دارید:
- مصرف الکل
- تزریق خون
- کلیه یا بیماری های کبدی
- آرتروز
- آسم
- آلرژی
- هموکروماتوز
- بیماری قلبی
- مشکلات روده
- زخم معده
- انواع دیگر کم خونی
چگونه بهترین داروی کم خونی را انتخاب کنیم؟
اگر به این نتیجه رسیدید که مشکل کمبود آهن و کم خونی دارید باید برای جبران از مکمل آهن استفاده کنید. تنوع در مکملهای بسیار زیاد است و شاید شما برای انتخاب بین برندهای مختلف، شکل محصول (قرص، کپسول، شربت و…) و دوز آهن متفاوت آنها دچار سردرگمی شود. موارد زیر میتواند در انتخاب بهترین داروی کم خونی به شما کمک نماید.
بررسی کنید که چقدر آهن نیاز دارید
مقدار مصرف به سن، جنسیت، شرایط موجود و رژیم غذایی بستگی دارد. مقدار آهن مورد نیاز برای مردان بزرگسال 8 میلی‌گرم و برای زنان 18 میلی‌گرمدر روز است.
زنان باردار به آهن بیشتری نیاز دارند (حدود 28 میلی‌گرم در روز)
زنان شیرده کمتر از معمول به آهن نیاز دارند (9 تا 10 میلی‌گرم در روز)
کودکان نیز بسته به سن و جنسیت‌شان به مقادیر مختلفی از آهن نیاز دارند.
مصرف مقدار زیاد آهن بیش از 6 ماه توصیه نمی‌شود مگر اینکه پزشک تایید کند.
انواع مختلف مکمل آهن
مکمل آهن را میتوان در فرم‌های مختلفی مانند قرص، کپسول یا مایع تهیه کرد. همچنین می‌توانید مکملهای”آهسته رهش” را انتخاب کنید، این مکملها عوارض جانبی کمتری دارند اما آهن موجود در آن در یک دوره زمانی طولانی تری در انتهای معده و روده باز می شود.
قرص آهن معمولا بهتر جذب میشود و ارزانتر است. اما برای کودکان بهتر است از شکل مایع آهن استفاده شود. برای انتخاب بهترین داوری کم خونی ، در نظر گرفتن عوامل دیگر مانند اولویت‌های شخصی نیز باید در نظر گرفته شود. به طور مثال ممکن است شما با بلعیدن قرص‌های غیرجویدنی و عوارض جانبی آنها مشکل داشته باشید. یک راه برای پیشگیری از عوارض جانبی این است که مکمل را با آب یا آبمیوه مخلوط کنید و آن را بنوشید. انواع دیگر مکملهای آهن، شامل پودر سوسپانسیون، کپسول مایع و شربت هستند.
بررسی سطح عنصر آهن در مکمل
هنگام خواندن برچسب آگاه باشید که محتوای آهن ممکن است در زیر این سه نام ظاهر شود:
- سولفات آهن
- فومارات آهن
- گلوکونات آهن
صرف نظر از مقدار هر یک از این عناوین، مقدار دقیق آهن، نشان دهنده سطح عنصر آهن است. مقدار عنصر آهن لزوما مرتبط با مقدار مکمل آهن نیست، 300 میلی‌گرمسولفات آهن یا فومارات آهن ممکن است برابر با سطوح متفاوت عنصر آهن باشد. فومارات آهن معمولا دارای بالاترین محتوای عنصر آهن (حدود 33% )، گلوکونات آهن دارای پایین ترین محتوای آهن(حدود 12 % ) و سولفات آهن کمی بیشتر (حدود 20% ) است. بهترین داروی کم خونی برای شما محصولی است که مقدار آهن آن به اندازه میزان کم خونی شما باشد. اگر می‌ترسید فومارات برای شما بیش از حد آهن داشته باشد می‌توانید گلوکونات را امتحان کنید.
در نظر گرفتن یک رژیم غذایی سرشار از آهن
پزشکتان ممکن است بهترین داروی کم خونی برای شما را تغییر در رژیم غذایتان بداند. اگر کم خونی شما به دلیل خوردن آهن در مقادیر ضعیف است باید در رژیم غذایی خود قبل از مصرف بیش از حد مکملهای ضدآهن تجدید نظر کنید. بنابراین پزشک رژیمی شامل مواد غذایی بیشتر با محتوای آهن بالاتر را به شما توصیه کند.
بهتر است بدانید که برخی از مواد غذایی شامل “آهن هم” یا “heme iron” (نوعی ترکیبات آهن‌دار، بدون پروتئین و ژلاتین که انتقال و اتصال اکسیژن مولکولی را به سلول‌ها تسهیل می‌بخشد) هستند، و به راحتی توسط خون جذب میشوند. در حالی که نوع دیگری آهن از نوع “غیر هم” تولید می‌کنند و کمتر جذب میشوند.
غذاهایی سرشار از آهن
- گوشت جگر گاو،گوشت گوساله، گوشت خوک، پای بوقلمون، پای بره (شامل مقدار زیادی از آهن هم هستند)
- تخم مرغ (آهن هم)
- ماهی : ساردین، صدف، تن ماهی، میگو (مقدار کمی آهن هم)
- برنج قهوه ای (آهن غیر هم)
- لوبیا، نخودفرنگی یا عدس(آهن غیر هم)
- غلات و حبوبات : غلات غنی شده با آهن، نان گندم کامل، بلغور جو دوسر(آهن غیر هم)
- اسفناج(آهن غیر هم)
- توفو(آهن غیرهم)
- ملاس (آهن غیر هم)
- کره بادام زمینی (آهن غیر هم)
- کشمش (آهن غیر هم)
مصرف مکمل آهن
بهتر است به منظور تسهیل در جذب، مکمل آهن را با آب یا آبمیوه یک یا دو ساعت قبل از غذا و با معده خالی مصرف کنید. اگر در صورت مصرف این داروی کم خونی با معده خالی بیمار می‌شوید، آن را درست بعد از غذا مصرف کنید هرچند در این حالت آهن سخت‌تر جذب بدن میشود.
افزایش مصرف ویتامین c
خوردن غذاهایی با محتوای ویتامین c بالا، مانند مرکبات میوه، به جذب آهن بیشتر توسط بدنتان کمک خواهد کرد. بنابراین دوچیز توصیه میشود :
دریافت ویتامین c از طریق مصرف:
- پرتقال و آب پرتقال
- فلفل قرمز و سبز
- توت فرنگی
- کلم بروکلی و کلم بروکسل
- سیب زمینی
عدم مصرف:
در زمان خوردن غذاهایی که مانع جذب آهن میشوند دقت کنید. ترکیب مکملهای آهن با برخی از مواد غذایی جذب آن را برای بدن سخت‌تر می کند. اگر می‌خواهید به حداکثر میزان دریافت آهن برسید نباید غذاها و مکملهای زیر را تا 2 ساعت بعد از مصرف مکمل آهن بخورید:
- نوشیدنی‌ها و مواد کافئین‌دار (قهوه، چای سیاه، شکلات)
- مکمل های کلسیم و آنتی اسیدها
- شیر گاو (برای کودکان و نوزادان)
عوارض جانبی مصرف مکمل های آهن را در نظر بگیرید
با پزشک خود درباره واکنش‌هایی که ممکن است با افزایش جذب آهن داشته باشید صحبت کنید. اگر این واکنش‌ها بیش از حد خود را نشان دهند احتمالا پزشک به شما توصیه میکند که دوز روزانه خود را کاهش دهید. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- یبوست
- ناراحتی معده
- تهوع
- درد عضلانی
- گرفتگی
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- ایجاد لکه روی دندان
توجه به علائم مسمومیت با آهن
مصرف بیش از حد آهن میتواند باعث ایجاد اثرات نامطلوبی شود. اگر عوارض جانبی شدیدتر شدند و یک یا چند مورد از علائم را دارید و فکرمی‌کنید ناشی از مصرف بیش از حد آهن است با پزشک خود تماس بگیرید و دوز خود را کاهش داده یا مکمل مصرفی خود را تغییر دهید.
علائم اولیه عبارتند از :
- اسهال (شاید همراه با خون)
- تب
- تهوع و درد معده شدید
- استفراغ شدید (شاید همراه با خون)
علائم ثانویه عبارتند از:
- تغییر رنگ لبها، ناخن ها و کف دست به رنگ آبی
- تشنج
- پوست سرد
- مشکلات تنفس
- خستگی یا ضعف
- ضربان قلب سریع
بر پیشرفت خود نظارت کنید.
احتمالا پزشکتان به شما توصیه میکند پس از چند هفته برای بررسی چگونگی پاسخ بدن به مکملها دوباره به او مراجعه کنید. با انجام آزمایش خون سطح هموگلوبین را کنترل کرده و تعیین میکند که چه مدت باید درمان را ادامه دهید. یک راه مؤثر برای اینکه بفهمید بدن شما آهن را جذب میکند یا خیر، چک کردن مدفوع است، در این حالت مدفوع باید سیاه رنگ باشد.
یادآوری در سخن پایانی
مصرف قرص آهن همراه با ویتامین c میتواند به کاهش مشکلات معده کمک کند.
مکملهای آزادکننده آهسته، ممکن است به کاهش اثرات جانبی ناراحتی معده کمک کنند.
اگر فکر میکنید کودک شما با کمبود آهن مواجه است از متخصص اطفال بخواهید که یک مکمل خوب به او بدهد.هر چند تغذیه با شیر مادر تمام آهن موردنیاز کودک را فراهم میکند ولی با اینحال پس از شش ماه علاوه بر شیر خود، موادغذایی که دارای آهن بالا هستند را نیز برای کودک در نظر بگیرید.
هشدار
آهن اضافی دریافت نکنید مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد.اگر آهن در دوزهای بالا دریافت شود میتواند سمی باشد.
