آلودگی هوا منجر به آسیب‌های زیست محیطی شده و می‌تواند برای سلامتی افراد خطرناک باشد. آلاینده‌های موجود در هوا منجر به اختلالات تنفسی شده و با تاثیر روی سایر قسمت‌های بدن، بیماری‌های دیگری را هم به وجود می‌آورد. شایع ترین بیماری های ناشی از آلودگی هوا یا عوارض آلودگی هوا کدامند؟ چگونه می‌توانیم در برابر آلودگی هوا از سلامت بدن خود محافظت به عمل آوریم؟ در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز همراه ما باشید.
همچنین می‌توانید به این پادکست گوش دهید:
بررسی شایع ترین بیماری های ناشی از آلودگی هوا
بیماری‌های ناشی از آلاینده‌های هوا سالیانه میلیون‌ها نفر را در بیمارستان بستری می‌کنند یا باعث فوت آنها می‌شوند.
در ادامه به بررسی مهم‌ترین عوارض آلودگی هوا و بیماری‌های ناشی از آن می‌پردازیم.
ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر قلب
ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر قلب با تجمع کلسیم یا سایر مواد مانند چربی در شریان کرونر مرتبط است. بر اثر تجمع پلاک چربی یا دیگر مواد انسداد ایجاد شده و از رسیدن خون به قلب و سایر نواحی بدن جلوگیری می‌شود. در ایسکمی قلبی، قلب به میزان کافی خونی که حاوی اکسیژن و مواد مغذی است را دریافت نکرده و قادر نیست به درستی عملکرد خود را انجام دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که آلودگی هوا روند انسداد شریان‌ها را تسریع کرده و احتمال بروز بیماری ایسکمیک قلبی را بیشتر می‌کند.
سکته مغزی
عوارض آلودگی هوا می‌تواند منجر به سکته مغزی شود. طی دهه‌های گذشته سطح آلودگی هوا به طور مداوم در حال افزایش بوده و آمارها نشان می‌دهد که آلودگی هوا عامل 14 درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با سکته مغزی است. آلودگی ذرات معلق در هوا خونرسانی به مغز را دچار اختلال کرده و منجر به آسیب مغزی یا مرگ می‌شود.
بیماری انسداد ریوی مزمن
یکی دیگر از عوارض آلودگی هوا COPD است که به چندین بیماری اشاره دارد که تنفس را دشوار می‌کنند. این بیماری‌ها شامل برونشیت و آمفیزم هستند که هر دو می‌تواند به دلیل آسیبی که آلاینده‌های هوا به ریه وارد می‌کنند، ایجاد شوند. در این صورت جریان هوا در ریه‌ها مسدود شده و تنفس به شدت دچار اختلال خواهد شد. COPD می‌تواند منجر به بستری شدن در بیمارستان و یا حتی مرگ شود. آمارها نشان می‌دهد که این بیماری در مناطق آلوده بسیار شایع است.
سرطان ریه
سرطان ریه بر اثر تقسیم کنترل نشده سلول‌ها در ریه بوجود می‌آید اما به دلیل وجود آلاینده‌های هوا و همچنین دود سیگار احتمال ابتلا به آن شدت می‌یابد. ذرات معلق در هوای آلوده می‌توانند به DNA سلول‌ها آسیب رسانده و باعث سرطان ریه شوند. این ذرات ممکن است در ریه‌ها تجمع یافته، نحوه تکثیر سلول‌ها را تغییر دهند و در نتیجه باعث سرطان ریه شوند. افزایش سطح آلودگی در هوا می‌تواند عامل سرطان‌های دیگری هم باشد. مثل: سرطان دهان و گلو، سرطان مثانه و مجاری ادرار.
ذات الریه
عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی اغلب به صورت ذات الریه ظاهر می‌شود. به ویژه کودکان در برابر ابتلا به عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی تحتانی آسیب‌پذیر به حساب می‌آیند. بدن و ریه‌های کودکان هنوز در حال رشد است و آلاینده‌های موجود در هوا نسبت به بزرگسالان آسیب بیشتری می‌تواند به آنها برساند. افزایش احتمال ذات الریه از مهم‌ترین عوارض آلودگی هوا است.
تشدید حملات آسم از عوارض آلودگی هوا
آسم بیماری است که ریه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و در کودکان بیش از بزرگسالان دیده می‌شود. خس خس سینه، تنگی نفس، تنگی قفسه سینه و سرفه از علائم آسم به شمار می‌آیند. آلاینده‌ها می‌توانند به طور مستقیم روی تشدید بیماری آسم تاثیر بگذارند. تحقیقات نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به دوره‌های حاد آسم در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالا است، 40 درصد بیشتر از زمانی است که آلودگی در حد متوسط قرار دارد. ذرات موجود در هوای آلوده می‌توانند بر نحوه نفس کشیدن اثر منفی گذاشته و سلامت افراد مبتلا به آسم را به خطر بیندازند.
تاثیر دستگاه تصفیه هوا روی آلودگی
برای کاهش آلاینده‌های موجود در منزل می‌توانید از دستگاه تصفیه هوا استفاده نمایید. تصفیه کننده‌های هوا انواع مختلفی دارند و بنابراین کارکرد آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. به طور کلی این دستگاه‌ها می‌توانند آلرژن‌هایی را که باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن می‌شوند، از محیط حذف نموده و برای درمان بیماری‌هایی همچون آسم مفید واقع شوند. دستگاه تصفیه هوا با توجه به نوع خود می‌تواند دارای فیلتر هپا، فیلتر بوزدا و سنسور هوشمند تشخیص آلودگی هوا باشد. هنگام خرید این دستگاه‌ها باید دقت کنید که مناسب با مساحت فضای مورد نظر شما باشند.
برونشیت مزمن از بیماری های ناشی از آلودگی هوا
به التهاب لوله‌های تنفسی برونشیت گفته می‌شود. این التهاب باعث تولید بیش از حد مخاط شده و مشکلاتی را پدید می‌آورد. به التهاب طولانی مدت برونش‌ها برونشیت مزمن می‌گویند. عفونت ریه در افراد مبتلا به برونشیت زودتر از سایرین اتفاق می‌افتد. استشمام هوای آلوده‌ای که پر از دود اگزوز خودروها و دیگر وسایل نقلیه است، ریسک ابتلا به برونشیت مزمن را افزایش می‌دهد. تنگی نفس و سرفه همراه با خلط از علائم برونشیت است.
ارتباط میان بیماری های روانی و آلودگی هوا
محققان دریافته‌اند که آلودگی هوا موجب تغییراتی در مغز شده و خطر ابتلا به بیماری‌های روانی، زوال عقل، آلزایمر و مشکلات یادگیری را افزایش می‌دهد. حتی اگر آلودگی در هوا اندکی افزایش یابد می‌تواند با افزایش افسردگی و اضطراب همراه باشد.
عوارض آلودگی هوا و آلرژی
آلودگی هوا می‌تواند تاثیر جدی بر رینیت آلرژیک داشته و علائم این بیماری را تشدید کند. رینیت آلرژیک گاه آنقدر آزار دهنده می‌شود که به طور مستقیم روی سلامت جسم و ذهن تاثیر می‌گذارد. بعضی از افراد که به آلودگی هوا آلرژی دارند، در روزهای آلوده علائمی همچون خارش، سوزش گلو، آبریزش بینی، عطسه و اشک چشم را تجربه می‌کنند. اما افرادی که به دیگر محرک‌ها هم آلرژی دارند ممکن است علائم بیشتری بروز داده و حتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.
راه های مقابله با آلودگی هوا
عوارض آلودگی هوا می‌توانند عمر افراد را کاهش داده، روال زندگی را از حالت عادی خارج کرده و زندگی را سخت و سخت‌تر کنند. مهم‌ترین و موثرترین راه مقابله با آلودگی هوا حذف عامل ایجاد کننده آن است که توسط مسئولین دولت هر کشور باید اقداماتی برای آن صورت گیرد. اما کارهایی که شما خود به شخصه می‌توانید برای در امان ماندن از عوارض آلودگی هوا انجام دهید، شامل موارد زیر است:
- در روزهای آلوده از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید و ماشین شخصی خود را به راه نیندازید.
- در مصرف برق صرفه‌جویی کنید تا انرژی کمتری صرف شده و به محیط زیست آسیب کمتری برسد.
- از محصولات قابل بازیافت استفاده کنید تا به کاهش انتشار آلودگی کمک شود.
- در باغچه گل و گیاه بکارید.
- اتومبیل خود را به طور منظم چک کنید تا سوخت اضافی مصرف نکند.
- از استعمال سیگار و دیگر دخانیات بپرهیزید.
- به جای کولر گازی از فن یا پنکه استفاده نمایید.
- برای کاهش آلاینده‌های دودکش‌ها از فبلتر استفاده کنید.
- زباله‌های خود را نسوزانید.
- پنجره‌های منزل خود را بسته نگه دارید.
- در محیط بیرون از ماسک بهداشتی استفاده نمایید.
سخن پایانی
عوارض آلودگی هوا شامل بیماری‌هایی مثل سرطان ریه، بیماری های قلبی، سکته مغزی، برونشیت، تشدید آسم و ذات الریه می‌شوند. البته آلودگی هوا حتی می‌تواند در بروز بیماری‌های روانی همچون افسردگی و اضطراب نیز تاثیر بگذارد. اگر در یک شهر آلوده زندگی می‌کنید، از راهکارهایی که جهت مقابله با آلودگی هوا در این مقاله به آنها اشاره شد کمک بگیرید. O3، CO، SO2، No2 و سرب از مهم‌ترین ترکیبات در هوای آلوده هستند که به طور مستقیم روی سلامت انسان تاثیر منفی بر جای می‌گذارند.
در ایران سالیانه حدود 5000 نفر بر اثر عوارض ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. آلودگی هوا نه تنها برای بزرگسالان بلکه برای کودکان نیز می‌تواند بسیار خطرناک باشد. در شهری که شما زندگی می‌کنید هوا آلوده است؟ تاکنون حس کرده‌اید که آلودگی هوا روی سلامت شما تاثیر گذاشته باشد؟
