سالانه بیش از 15 میلیون نفر در اثر سکته مغزی در سرتاسر جهان فوت میکنند. طبق پیش بینیها، میزان خطر بروز سکته مغزی در بین افراد تا سال 2050، 50 درصد خواهد رسید. سکته مغزی ممکن است در اثر خونریزی (هموراژیک) یا بروز لخته خون (ایسکمیک) در مغز رخ دهد. معمولا به دلیل آسیب ناشی از آن، بیمار دچار عوارض متعددی خواهد شد که گاها تا آخر زندگیاش با او همراه خواهد بود. طول عمر بیماران بعد از سکته مغزی بسته به عوامل مختلفی مانند سن بیمار، نوع و شدت سکته و سایر بیماریهای او، متغیر خواهد بود. در ادامه همراه ما باشید.
مشکلات رایج بعد از سکته مغزی
افرادی که دچار سکته مغزی شدهاند، ممکن است برای چند سال بعد از آن یا تا انتهای زندگیشان با مشکلات زیر درگیر باشند:
- مشکلات حرکتی مانند فلجی (ناتوانی در حرکت بخشی از بدن)، ضعف یا هر دو در یک طرف بدن
- مشکل در فکر کردن و عدم هوشیاری کامل و تمرکز
- مشکل در یادگیری، تحلیل مسائل و حافظه
- مشکل در صحبت کردن و تمرکز بر کلام خود
- مشکل در کنترل یا ابراز احساسات
- بیحسی یا احساسات عجیب و غریب
- احساس درد در دست و پا به ویژه در زمان حرکت دادن آنها و تغییرات دما
- مشکل در جویدن و بلعیدن غذا
- مشکل در کنترل مثانه و روده
- افسردگی
بیشتر بخوانید: علائم سکته مغزی را بشناسید
چارت زمانی روند بهبودی بعد از سکته مغزی
عواملی که بر مدت زمان بهبودی فرد بعد از سکته تاثیر میگذارند، عبارتند از:
- سن بیمار
- وجود هر گونه مشکل سلامتی یا بیماری دیگر
- نوع سکته
در طی 24 ساعت پس از سکته مغزی
فردی که دچار سکته مغزی شده است تا زمانی که وضعیتش تثبیت شود، در بخش اورژانس بستری و وضعیت او چک خواهد شد تا نوع سکته او تعیین شود. اگر سکته مغزی به دلیل ایجاد لخته در مغز باشد (سکته مغزی ایسکمیک)، ممکن است برای او داروهای ضدانعقاد خون تجویز شود. بسته به شدت سکته مغزی، ممکن است بیمار برای مدتی در بخش مراقبتهای ویژه بستری شود. معمولا 24 ساعت پس از سکته مغزی، درمان توانبخشی بیمارانی که وضعیت ثابتی دارند، آغاز میشود. شروع هر چه سریعتر درمانهای توانبخشی میتواند به بیمار کمک کند تا زودتر بهبود یابد و عوارض کمتری را تجربه کند.
چند هفته اول پس از سکته مغزی
معمولا بیماران پس از سکته مغزی 5 الی 7 روز را در بیمارستان بستری هستند و پس از آن تحت تشخیص پزشک ترخیص میشوند. در این مدت همچنان درمان توانبخشی ادامه خواهد داشت تا عوارض ناشی از سکته مغزی بهبود یا تخفیف یابد. جلسات درمانی تا شش بار در روز در زمان بستری بیمار در بیمارستان انجام میشود که به ارزیابی آسیب ناشی از سکته مغزی و شروع سریع بهبودی کمک میکند.
3 الی 4 ماه بعد از سکته مغزی
معمولا در این بازه زمانی، بیمار سریعتر روند بهبودی را تجربه میکند. در طول 3 ماه اول پس از بروز سکته مغزی، بیمار ممکن است پدیدهای به نام بهبودی خودبهخودی را تجربه کند. به این صورت که مهارت یا توانایی که به نظر میرسید در اثر سکته از دست رفته بود، بهطور ناگهانی بازمیگردد. دلیل این اتفاق این است که مغز راههای جدیدی برای انجام وظایف متعدد خود پیدا میکند. با این حال، بیمار همچنان باید درمانهای توانبخشی خود را پیگیری کند.
در طی 6 ماه یا بیشتر پس از سکته مغزی
پس از 6 ماه، روند بهبودی تا حدود کند خواهد شد. در این زمان، وضعیت اکثر بیماران به حالت ثابتی میرسد یعنی ممکن است برخی به صورت کامل بهبود یابند یا اختلالات ناشی از سکته مغزی به صورت مزمن دربیاید. شدت سکته مغزی، سرعت در شروع درمانهای اولیه و نوع و تعداد جلسات توانبخشی از جمله عوامل موثر در نتیجه دریافتی بیمار 6 ماه بعد از سکته مغزی خواهد بود. با این حال، معمولا به بیمار توصیه میشود که جلسات درمانی توانبخشی خود را قطع نکند حتی اگر روند بهبودی کند شده باشد.
طول عمر بیماران بعد از سکته مغزی
عواملی که ممکن است بر طول عمر بیماران بعد از سکته مغزی اثر بگذارند، عبارتند از:
- نوع سکته مغزی
- سن بیمار
- وضعیت سلامتی عمومی بیمار
- شدت سکته مغزی
درصد مرگ و میر ناشی از سکته مغزی هموراژیک (به دلیل خونریزی مغزی) در 30 روز اول پس از آن 40 الی 50 درصد و دو برابر سکته مغزی ایسکمیک است. طبق گزارشات، 66 درصد بیمارانی که دچار سکته مغزی ایسکمیک شدهاند، بیش از 3 سال زنده ماندهاند. همچنین، امید به زندگی 5 ساله، 79 درصد در بیماران دچار سکته مغزی هموراژیک و 6/70 درصد در بیماران دچار سکته مغزی ایسکمیک بوده است.
بیمارانی که به بیماریهای حاد دیگری مانند بیماریهای مغزی – عروقی یا قلبی – عروقی مبتلا هستند، معمولا بیشتر از 3 سال زنده نمیمانند.
سن یک عامل تاثیر گذار در روند درمان و طول عمر بیماران بعد از سکته مغزی است. بیماران مسن (70 سال به بالا) معمولا شانس و طول عمر کمتری به بیماران جوانتر (30 الی 40 سال) دارند. به صورت میانگین، معمولا امید به زندگی در بین بیماران 70 ساله یا مسنتر 6 سال بیان شده است. اما در مواردی نیز گزارش شده است که بیماران با 70 سال سن تا 14 سال پس از بروز سکته مغزی نیز زنده ماندهاند.
بررسی آمار و ارقام مربوط به طول عمر بیماران بعد از سکته مغزی
آمار بهبودی بیمارانی که دچار سکته مغزی شدهاند، به شرح زیر است:
- 10 درصد بیماران تقریبا به طور کامل بهبود یافتهاند.
- 25 درصد از بیماران تنها با آسیبهای جزئی درمان شدهاند.
- 40 درصد از بیماران اختلالات متوسط تا شدید را تجربه کردهاند و نیاز به مراقبت ویژه داشتهاند.
- 10 درصد از بیماران نیاز به مراقبت طولانی مدت داشتهاند.
- 15 درصد از بیماران مدت کوتاهی پس از سکته مغزی فوت کردهاند.
در زیر، آمار و ارقام مربوط به خطر مرگ و میر و امید به زندگی پس از سکته مغزی آورده شده است:
- طبق آمار خطر مرگ و میر در بین مردان دچار سکته مغزی 2 برابر زنان است.
- خطر مرگ و میر پس از سکته مغزی در بین بیماران مبتلا به دیابت یا فیبریلاسیون دهلیزی و افرادی که سیگار میکشند، 4/1 درصد بیشتر از سایرین است.
- میزان مرگ و میر در بین بیماران دچار سکته مغزی با شدت درجه 4 هستند، 3 برابر بیشتر از بیمارانی است که سکته مغزی درجه صفر را تجربه کردهاند.
- طبق آمار گزارش شده از یک مطالعه، 36 درصد از بیماران بیش از ماه اول زنده نماندند.
- تقریبا 95 درصد از بیماران 10 الی 30 سال پس از سکته مغزی زنده میمانند.
- 13 درصد از بیماران 70 ساله تا 75 سالگی، 17 درصد تا 79 – 75 سالگی، 22 درصد تا 84 – 80 سالگی، 23 درصد تا 89 – 85 سالگی، 16 درصد تا 94 – 90 سالگی، 7 درصد تا 99 – 95 سالگی و تنها 2 درصد تا سن 100 سالگی یا بیشتر بعد از سکته مغزی زنده میمانند.
- 60 درصد از بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک یک سال زنده ماندند، اما تنها 31 درصد از آنها بیشتر از 5 سال پس از سکته مغزی زندگی کردند.
- میزان زندهمانی در بیماران زیر 50 سال 57 درصد و بالاتر از این عدد برای بیماران مسنتر بوده است.
- شانس زنده ماندن در بین بیماران 18 تا 50 سال، 25 درصد و مرگ و میر ناشی از سکته مغزی در این رده سنی 14 درصد بود.
- طبق مطالعات، بیش از 24 درصد از بیماران سکته مغزی 80 ساله در زمان بستری خود در بیمارستان فوت کردهاند. در حالی که این رقم برای بیماران 70 تا 79 ساله، 13 درصد، برای رده سنی 60 تا 69 ساله، 9 درصد و برای افراد زیر 59 سال، کمتر از 6 درصد بوده است.
به صورت کلی، 13 درصد از بیماران بعد از سکته مغزی طول عمر کوتاه و 25 درصد عمر طولانیتری دارند.
پیشگیری از بروز مجدد سکته مغزی
پیشگیری از بروز مجدد سکته مغزی بسیار مهم است. معمولا احتما بروز سکته مجدد در بین بیمارانی که دچار سکته مغزی شدهاند، 5 الی 14 درصد در عرض 1 سال بعد از سکته مغزی است. یکی از راهکارهای مهم برای پیشگیری از بروز مجدد سکته مغزی، درمان بیماریهای مزمن و خطرناکی است که ممکن است وضعیت سلامت بیمار را تهدید کند. از جمله این بیماریهای عبارتند از: بیماری قلبی، فشار خون بالا، فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان قلب سریع و نامنظم)، کلسترول بالا و دیابت.
تغییر سبک زندگی مانند داشتن یک رژیم غذایی اصولی و انجام منظم فعالیتهای بدنی و ورزش و ترک عادات مخرب نیز میتواند کمک بزرگی به بیماران در روند بهبود، کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی، پیشگیری از سکته مجدد و افزایش طول عمر بعد از سکته مغزی کند.
بیشتر بخوانید: آیا سکته مغزی خوب می شود ؟
سخن پایانی
سکته مغزی یک بیماری تهدیدکننده حیات انسان است که سالانه زندگی تعداد قابل توجهی از افراد در سرتاسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از بیماران در اثر بروز سکته مغزی فوت میکنند و برخی دیگر دچار عوارض خفیف تا شدید آن میشود. تنها 20 – 10 درصد از بیماران بعد از سکته مغزی به صورت کامل بهبود مییابند. عوامل موثر بر بهبودی بیماران دچار سکته مغزی عبارتند از: شدت سکته مغزی، سن و سلامت کلی بیمار و شرایط از قبل بروز سکته. هر چه میزان بهبودی بیمار موفقیتآمیزتر باشد، طول عمر او نیز بیشتر خواهد بود.
انجام به موقع و سریع و تداوم جلسات توانبخشی کمک بزرگی به بیمار برای بازگشت به زندگی و طول عمر بیشتر خواهد کرد. بهتر است بدانید که روند بهبودی در بیماران بعد از سکته مغزی یک روند خطی نیست و حتی در صورت دیدن عدم پیشرفت قابل توجه در روند آن، به هیچ عنوان درمان را متوقف نکنید. تجربیات خود را با ما در بخش کامنت مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز در میان بگذارید.