این موضوع که تصمیم بگیرید به نوزاد خود پستانک بدهید یا نه، کاملا به خودتان بستگی دارد. برخی از نوزادان تنها با در آغوش گرفتن و ناز و نوازش آرام می‌شوند در حالی‌که ساکت کردن بعضی دیگر به این سادگی‌ها نیست و گاه حتی والدینی که به هر دلیل تمایل به دادن پستانک به فرزند خود ندارند نیز مجبور می‌شوند، به سراغ این وسیله گول‌زنک بروند. اگر تردید دارید که به کودک خود پستانک بدهید یا ندهید، حتما این مقاله را که در مورد مزایای پستانک و معایب پستانک است، به دقت مطالعه فرمایید.
نحوه انتخاب پستانک مناسب برای نوزاد
با مراجعه به داروخانه انواع مختلف پستانک را در طرح‌ها، رنگ‌ها و فرم‌های مختلف می‌توانید بیابید. به منظور داشتن بهترین انتخاب در خرید پستانک به موارد زیر دقت کنید:
نوع پستانک: پستانک انواع مختلفی دارد که نوع معمولی و ارتودنسی از معمول‌ترین آنها است. نوع معمولی نوک گرد دارد در حالی‌که نوع ارتودنسی در بالا گرد و در ته تخت است.
سایز پستانک: با توجه به سن کودک خود باید برای وی پستانک تهیه کنید. پستانک معمولا در سایز 0 تا 6 ماه، 6 تا 12 ماه، 1 سالگی به بعد و … موجود است.
جنس سر پستانک: سر پستانک یا از جنس لاتکس است یا سیلیکون. پستانک‌های سیلیکونی استحکام بیشتری دارند، بو نمی‌گیرند و تمیز کردن آنها به سهولت صورت می‌گیرد. در مقابل پستانک‌هایی با سر لاتکس از نرمی و انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار بوده و کودک ممکن است آنها را بیشتر دوست داشته باشد. برخی از کودکان به محصولاتی از جنس لاتکس حساسیت دارند، بنابراین در این صورت باید از نوع سیلیکونی برای آنها استفاده کرد.
بدنه پستانک: بدنه پستانک باید محکم باشد تا به راحتی از نوک آن جدا نشود و همچنین طوری ساخته شده باشد که کودک نتواند تمام پستانک را به داخل دهان خود فرو ببرد. دقت کنید که جهت گردش هوا حتما سوراخ‌هایی روی بدنه پستانک وجود داشته باشد.
مزایای پستانک
بعضی از نوزادان حتما دوست دارند که ما بین وعده‌های شیر خوردن خود از پستانک نیز استفاده کنند. در اینجا پیش از بررسی معایب پستانک به برخی از مزایای پستانک اشاره می‌کنیم:
- مکیدن به نوزادان حس آرامش می‌دهد، بنابراین با دادن پستانک به کودک ممکن است موفق شوید نوزادی را که کاملا کلافه و ناراحت است، کاملا آرام و ساکت کنید.
- پستانک حواس نوزاد را به طور موقت پرت می‌کند بنابراین در مواقعی مثل دادن آزمایش خون، گذاشتن آن در دهان کودک راهکار خوبی می‌تواند باشد.
- بسیاری از کودکان با مکیدن پستانک راحت‌تر به خواب می‌روند.
- حتما تجربه کرده‌اید که به هنگام پرواز با هواپیما به دلیل تغییرات فشار هوا گوش‌ها دچار گرفتگی می‌شوند. کودکان می‌توانند با مکیدن پستانک مانع از بروز گرفتگی گوش‌های خود شوند.
- با مکیدن پستانک خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان به هنگام خواب کاهش می‌یابد. ممکن است پستانک به باز شدن منافذ ورودی هوا در اطراف دهان و بینی کودک کمک کند و سبب شود تا به نوزاد اکسیژن کافی برسد.
- پستانک جایگزین مناسبی برای مکیدن انگشت دست است. اگر کودک شما انگشت شست خود را می‌مکد، قطعا بهتر است که پستانک را جایگزین آن کنید زیرا پستانک را می‌توان در آینده دور انداخت اما انگشت را خیر.
- با استفاده از پستانک راحت‌تر می‌توان کودک مبتلا به کولیک یا رفلاکس معده را آرام کرد.
اگر قصد دادن پستانک به فرزند خود را دارید، حداقل 4 تا 6 هفته پس از تولد صبر کنید زیرا نحوه مکیدن پستانک با سینه مادر کمی متفاوت است و شاید کودک سریع به پستانک عادت کند و دفعات کمتری را صرف شیر خوردن نماید.
معایب پستانک
با مزایای پستانک آشنا شدید. برای تصمیم‌گیری در مورد دادن یا ندادن پستانک به نوزاد، به موارد زیر نیز دقت کنید:
وابسته شدن به پستانک
پستانک گاه به صورت معجزه‌آسا شما را از دست بی‌قراری‌های کودک نجات می‌دهد اما احتمال اینکه کودک به این وسیله وابسته شود، بسیار زیاد است. نوزادانی که تنها با خوردن پستانک به راحتی به خواب می‌روند، به هنگام ترک عادت پستانک خوردن معمولا بسیار بی‌قراری کرده و با مشکل مواجه می‌شوند.
آلودگی پستانک و ورود عوامل بیماری زا به بدن نوزاد
یکی دیگر از معایب پستانک این است که احتمال آلودگی آن به دلیل افتادن روی زمین و یا دستمالی شدن توسط دیگران بسیار زیاد است. به ویژه در ماه‌های نخست تولد، سیستم ایمنی کودک آنقدر قوی نیست که بتواند مقاومت کافی را در برابر عوامل بیماری‌زا مثل میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها داشته باشد و در نتیجه احتمال بیمار شدن زیاد است.
خطر عفونت گوش میانی
با اینکه خطر ابتلا به عفونت گوش میانی از بدو تولد تا 6 ماهگی کم است اما با این حال مکیدن پستانک احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهد.
مشکلات فک و دندان
در یک یا دو سال نخست تولد استفاده از پستانک عموما باعث ناهنجاری‌های فک و دندان نخواهد شد اما اگر کودک تا سن 3 یا 4 سالگی همچنان به خوردن پستانک ادامه دهد، در دراز مدت رشد دندان‌ها با اختلال مواجه خواهد شد. در بسیاری از مطالعات علت نامرتب بودن دندان‌های کودک به استفاده طولانی مدت از پستانک مربوط بوده است.
اختلال در روند شیردهی
از دیگر معایب پستانک به بروز اختلال در روند شیردهی می‌توان اشاره کرد. نوزاد هرچه بیشتر سینه‌های مادر خود را بمکد، شیر بیشتری تولید خواهد شد. اگر کودک به مکیدن پستانک عادت کند، کمتر به سمت سینه مادر خواهد رفت و در نتیجه شیر کمتری خواهد خورد و مادر نیز شیر کمتری در سینه‌های خود خواهد داشت.
مشکلات گوارشی
همراه با مکیدن پستانک هوای زیادی وارد معده نوزاد می‌شود و همین مسئله احتمال بروز نفخ و درد شکم را افزایش می‌دهد.
تاخیر در گفتار و به حرف آمدن
مطالعات نشان می‌دهد که استفاده طولانی مدت و نامناسب از پستانک علاوه بر اینکه روی رشد دندان‌ها و فک تاثیر می‌گذارد، ممکن است در به سخن آمدن کودک نیز اختلال ایجاد کند. پستانکی که سایز مناسب سن کودک را نداشته باشد یا به طور منظم تمیز نشود، می‌تواند احتمال بروز مشکلات گفتاری را افزایش دهد.
نکاتی در رابطه با دادن پستانک به نوزاد
اگر مزایای پستانک برای شما قابل توجه است و قصد دارید به فرزند خود پستانک بدهید، حتما به موارد زیر دقت کنید:
- به محض اینکه کودک شروع به گریه و بی‌قراری کرد، به عنوان اولین اقدام به وی پستانک ندهید. گاهی تغییر موقعیت و یا تکان دادن نوزاد به راحتی می‌تواند چاره‌ساز باشد.
- از پستانک‌های یک تکه استفاده کنید، چون اگر چند قسمت داشته باشند، این احتمال وجود دارد که در صورت جدا شدن قطعات از یکدیگر نوزاد دچار خفگی شود.
- اگر کودک به خوردن پستانک تمایلی ندارد، او را مجبور به استفاده از آن نکنید.
- به خصوص تا قبل از 6 ماهگی که سیستم ایمنی نوزاد قوی نشده است، پستانک را پیش از استفاده حتما در ظرف آب بجوشانید.
- از ریختن مواد قندی و شیرین روی پستانک به منظور گول زدن نوزاد بپرهیزید.
- در صورت خراب شدن پستانک یا مناسب نبودن آن با سن فعلی کودک خود، آن را تعویض کنید.
- بند بلندی که بتواند سبب خفگی نوزاد شود، به پستانک وصل نکنید.
چگونه پستانک را از کودک بگیرید ؟
در بررسی معایب پستانک به این نکته اشاره کردیم که استفاده طولانی مدت از پستانک برای کودک مناسب نیست. بنابراین هرچه زودتر پستانک را از فرزند خود بگیرید بهتر است. زمانی که کودک هنوز قادر نیست صحبت کند و یا نارضایتی خود را اعلام کند، بهترین زمان برای گرفتن پستانک ازاوست. برای گرفتن پستانک از کودک باید مقتدرانه و به درستی عمل کنید. برخی از راه‌های ترک عادت پستانک خوردن به شرح زیر است:
- پستانک را بد طعم کنید.
- اگر کودک بزرگ است، او را تشویق کنید تا پستانک خود را به کسی هدیه دهد و یا آن را با چیز دیگری عوض کند.
- زمان مکیدن پستانک را محدود کنید. مثلا به کودک بگویید که فقط به هنگام خواب مجاز به استفاده از پستانک است.
- پستانک را عمدا گم کنید.
- اگر کودک فقط به هنگام خواب از پستانک استفاده می‌کند، فعالیت‌های دیگری مثل کتاب خواندن را جایگزین مکیدن پستانک کنید.
لازم نیست خیلی هم نگران گرفتن پستانک از کودک خود باشید. برخی از کودکان به طور خودکار پس از 2 یا 3 سالگی پستانک را برای همیشه کنار می‌گذارند. اگر با راهکارهای بالا موفق به گرفتن پستانک از فرزند خود نشدید، با پزشک یا دندانپزشک در این زمینه مشورت کنید.
