با توجه به اینکه کشور ایران یکی از کشورهای سرطان خیز بوده و متاسفانه این آمار روز به روز نیز در حال افزایش است، درمان سرطان استخوان هم یکی دیگر از مشغلههای ذهنی این روزها است. این سرطان از سرطانهای شایع در سنین پایین و خصوصا نوجوانان و جوانان است و زمانی رخ میدهد که سلولهای استخوانساز دچار مشکل شوند. در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به تشریح علائم و راه های درمان این بیماری خواهیم پرداخت.
سرطان استخوان
سرطان استخوان زمانی اتفاق میافتد که یک تومور یا توده غیرطبیعی بافت در استخوان ایجاد میشود. تومور ممکن است بدخیم باشد، به این معنی که این توده به شدت در حال رشد و گسترش به قسمتهای دیگر بدن است. تومور بدخیم اغلب به عنوان سرطان نامیده میشود. البته باید گفت سرطان که در استخوانها آغاز میشود، نادر است.
انواع سرطان استخوان
سرطانهای اولیه استخوانی جدیترین سرطان استخوان هستند. آنها به طور مستقیم در استخوانها یا بافت اطراف آن، مانند غضروف شکل میگیرند.
سرطان همچنین میتواند از بخش دیگری از بدن شما به استخوانها گسترش یابد که به عنوان سرطان استخوان ثانویه شناخته شده است و این نوع از سرطان اولیه شیوع بیشتری دارد.
این تومور بدخیم اغلب از تومورهای خوشخیم استخوانی است که معمولا غیرقابل تشخیص هم هستند و با سرعت بیشتری نسبت به موارد بدخیم رشد میکنند. تومورهای خوشخیم بیشتر از موارد بدخیم وجود دارند.
متاسفانه هر دو نوع تومورها میتوانند سلامت استخوان شما را تحت تاثیر قرار دهند، به همین دلیل است که بیوپسی یا اسکن استخوان به محض تشخیص تومور، ضروری است!
تفاوت کلیدی بین تومورهای خوشخیم و بدخیم این است که تومورهای خوشخیم متاستاز نمیشوند، به بافت استخوانی آسیب نمیرسانند و هیچ خطر واقعی برای زندگی ندارند.
مهم است که توجه داشته باشیم که در مورد سرطان، دو نوع بدخیمی وجود دارد که میتواند در استخوان یافت شود:
- سرطان اولیه استخوان
- سرطان متاستاتیک
سرطانهای اولیه استخوانی از طریق سلولهای استخوانی غیرطبیعی رشد میکنند. از سوی دیگر، سرطانهای متاستاتیک، بدخیمیهایی هستند که از سایر قسمتهای بدن شروع میشوند و به استخوان گسترش مییابند. اینها اغلب بعد از ارگانهای اولیه نامگذاری میشوند.
انواع مختلفی از سرطانهای اولیه استخوان عبارتاند از:
میلومای چندگانه (MM)
میلومای چندگانه شایعترین نوع سرطان استخوان است. این اتفاق زمانی رخ میدهد که سلولهای سرطانی در مغز استخوان رشد میکنند و باعث ایجاد تومور در استخوانهای مختلف میشوند. MM معمولا بر روی بزرگسالان تأثیر میگذارد. در میان سرطانهای استخوانی، MM یکی از بهترین بیماریها در تشخیص راحت است و بسیاری از افرادی که این بیماری در آنها تشخیص داده میشود، به راحتی درمان میشوند.
استئوسارکوم یا استئوژنیک سارکوم
استئوسارکوم یا استئوژنیک سارکوم معمولا کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار میدهد، اما در بزرگسالان نیز میتواند رخ دهد. این بیماری تمایل دارد که به استخوانهای طولانی در بازوها و پاها برسد. استئوسارکوم معمولا ممکن است در کمر، شانهها یا دیگر نقاط شروع شود و بر روی بافت سخت که لایه بیرونی استخوانهای شما را میسازد، تاثیر میگذارد.
کندروسارکوما
کندروسارکوم Chondrosarcoma یک تومور بدخیم یا سرطان بدخیم استخوان است که جنس سلولهای سازنده آن از غضروف است. این تومور میتواند در داخل استخوان یا در سطح آن تشکیل شود. سن بروز آن در بالغین است و به ندرت در نوجوانان و جوانان دیده میشود. این تومور معمولا رشد آرامی داشته و بیشتر در استخوانهای لگن، شانه و ران و بازو دیده میشود. گاهی اوقات در بیمارانی که تومور خوشخیم غضروفی به نام انکندروم دارند ممکن است این تومور سرطانی به وجود آید.
سارکوم یوئینگ
سارکوم یوئینگ Ewing’s sarcoma یک تومور استخوان یا سرطان استخوان بدخیم است. این تومور در هر استخوانی میتواند بروز کند ولی بیشتر در لگن، ران و ساق است. سن شیوع آن نیز نوجوانی و جوانی است.
علائم سرطان استخوان چیست؟
علائم سرطان استخوان عبارتاند از:
- درد و تورم در استخوانهای آسیب دیده
- توده سخت قابل لمس در استخوانهای بلند اندام
- احساس خستگی
علائم کمتر رایج عبارتاند از:
- به راحتی شکستن استخوان
- کاهش وزن
علت سرطان استخوان چیست؟
علت سرطان استخوان دقیقا شناخته نشده است، اما عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است موجب ایجاد یا افزایش شانس افراد برای رشد غیر طبیعی در استخوان شود، که شامل موارد زیر میشود:
رشد غیرطبیعی سلولی
سلولهای سالم به طور مداوم تقسیم و جایگزین سلولهای قدیمیتر میشوند، پس از اتمام این فرایند، آنها میمیرند. سلولهای غیر طبیعی، با این حال، زندگی خود را ادامه میدهند. آنها شروع به تشکیل تودههای بافتی میکنند که به تومور تبدیل میشوند.
پرتو درمانی
رادیوتراپی، که سلولهای سرطانی خطرناک را میکشد، میتواند برای درمان سرطان استخوان استفاده شود. با این حال، ممکن است استئوسارکوم در افرادی که درمان دریافت میکنند تشکیل شود. استفاده از دوزهای بالا تابش ممکن است عامل در این توسعه باشد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان استخوان هستند؟
موارد زیر ممکن است عوامل خطر برای سرطان استخوان باشد:
- داشتن سابقه خانوادگی سرطان، به ویژه سرطان استخوان
- داشتن درمان تابش یا درمان در گذشته
- بیماری پیتت که یک بیماری است که سبب می شود که استخوانها شکسته شوند و سپس غیر طبیعی رشد کنند
تشخیص سرطان استخوان
پزشکان در درجه اول سرطان استخوان را در مراحل مختلف طبقه بندی میکنند. این مراحل، سرطان را شرح میدهند و چه مقدار آن بر سایر قسمتهای بدن تأثیر گذاشته است:
- سرطان استخوان مرحله ۱ از استخوان گسترش نمییابد.
- سرطان استخوان مرحله ۲ بیماری گسترش نیافته است اما ممکن است تهاجمی باشد و تهدیدی برای دیگر بافتها باشد.
- سرطان استخوان مرحله ۳ در یک یا چند ناحیه استخوان گسترش یافته و تهاجمی است.
- سرطان استخوان مرحله ۴ به بافتهای اطراف استخوان و سایر اعضا مانند ریه و مغز گسترش مییابد.
پزشک شما میتواند از روشهای زیر برای تعیین مرحله سرطان در استخوان ها استفاده کند:
- بیوپسی، که یک نمونه کوچک از بافت را برای تشخیص سرطان تحلیل میکند
- اسکن استخوان، که شرایط استخوانی را بررسی میکند
- یک آزمایش خون
- تست تصویربرداری که شامل اشعه ایکس، اسکن مغناطیسی MRI و CT اسکن میشود
درمان سرطان استخوان
درمان سرطان استخوان به شرایط زیر بستگی دارد:
- مرحله سرطان
- سن شما
- سلامت کلی شما
- اندازه و محل تومور
داروها
داروهایی که برای درمان سرطان استخوان تجویز میشوند عبارتند از:
- داروهای شیمی درمانی برای مولتیپل میلوما
- داروهای ضد درد برای تسکین التهاب و ناراحتی
- بیسفسفوناتها برای جلوگیری از از دست دادن استخوان و حفظ ساختار استخوان
- داروهای سیتوتوکسیک برای ممنوع کردن یا توقف رشد سلولهای سرطانی
- پرتو درمانی؛ پزشک شما ممکن است پرتودرمانی را برای کشتن سلولهای سرطانی توصیه کند.
عمل جراحی
پزشک شما ممکن است برای درمان سرطان استخوان با جراحی، تومورها یا بافت آسیب دیده را حذف کند. جراحی برای حذف و جایگزینی استخوان آسیبدیده، گزینهای برای جلوگیری از سرطانهایی است که به سرعت گسترش مییابند. برای آسیب زدن به سرعت گستردش سرطان استخوان در بازوها یا پاها، قطع عضو ممکن است مورد نیاز باشد!
درمان جایگزین
پزشک شما ممکن است درمانهای جایگزین را که شامل درمانهای گیاهی است، در برنامه مراقبتی شما برای درمان سرطان استخوان قرار دهد. با این حال، این باید با توجه دقیق انجام شود زیرا برخی از درمانهای جایگزین ممکن است با درمان شیمی درمانی و پرتودرمانی تداخل داشته باشند.