اگر مشکلات گوارشی شما عود کننده باشد، هیچ جای تعجب نداره چون ممکنه دچار سندرم روده تحریک پذیر شده باشید. علائم این بیماری از یک فرد به فرد دیگر و به نسبت استرس و شیوه زندگی متغییر است. بنابراین تجربه علائم در افراد متفاوت است، اما برخی از نشانه‌های بیماری در اکثر بیماران یکسان است.
سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر یک اصطلاح برای توصیف یک نوع اختلال گوارشی است که با یک سری علائم رایج از قبیل درد در حرکات روده و شکم همراه است.
این بیماری بیش از 10 درصد مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، با وجود اینکه ممکن برای هر کسی رخ دهد، اما در سنین جوانی تا میانسالی شیوع بیشتری دارد و البته زنان 50 سال به بالا دو برابر بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند.
برای تشخیص آن نمی‌توان به آزمایش خاصی دل بست و تشخیص فقط از طریق علائم بیماری امکان‌پذیر است.
از دیدگاه پزشکی این بیماری زمانی تشخیص داده میشود که ترکیبی از نشانه‌ها با هم همراه شوند و حداقل برای چند ماه ادامه داشته باشند. با توجه به اختلالات گوارشی برخی از علائم مشترک شامل درد و ناگهانی شکم و همینطور تغییرات در عادات روده است.
خبر خوب برای مبتلایان به این بیماری این است که با رعایت رژیم غذایی و پیروی از شیوه زندگی صحیح به‌طور طبیعی درمان خواهند شد.
علائم مشترک بیماری سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
زمانی این بیماری تشخیص داده میشود که علائم را حداقل برای سه تا شش ماه تجربه کنید. در این بین ممکن است فرد دچار مشکل دیگری شده باشد که علائم با این بیماری مشابه باشد، اما طول مدت بیماری اصلی‌ترین راه تشخیص است.
فرد مبتلا حداقل 3 روز در ماه یا بیشتر باید علائم را داشته باشد. نشانه‌ها یا به‌صورت کلی در فردی ظاهر می‌شوند یا یک الی دو علائم در مبتلایان مشاهده میشود.
رایج‌ترین علایم شامل …
تغییرات حرکات طبیعی روده از جمله یبوست و اسهال: بیماران یا چند بار در روز دچار اسهال می‌شوند یا 3 مرتبه در هفته دچار یبوست و عدم توانایی در دفع مدفوع می‌شوند.
تغییر در ظاهر مدفوع از جمله بافت و رنگ مدفوع: در این بیماری مدفوع به مانند همیشه نیست و به لحاظ رنگ، اندازه و سفتی متفاوت خواهد بود.
این افراد دچار نفخ معده، درد شکمی، تهوع، سوزش سر دل، ریفلاکس معده، افزایش یا کاهش اشتها نیز می‌شوند.
برخی از نشانه‌های دیگر که هیچ کدام به گوارش ربطی ندارند اما با این بیماری همراه هستند به شرح زیر است:
- اضطراب یا افسردگی
- اختلال در خواب و خستگی
- سردرد
- طعم ناخوشایند در دهان
- عضله درد، به‌خصوص در پشت
- تپش قلب
- تکرر ادرار
تفاوت روده تحریک پذیر با بیماری التهابی روده در چیست؟
تفاوت روده تحریک پذیر با بیماری التهابی روده در چیست؟بیماری التهابی روده Inflammatory bowel disease که به اختصار IBD نامیده میشود شرایط مزمنی است که باعث التهاب در بعضی قسمت‌های روده میشود. دیواره روده ملتهب شده و زخم‌هایی در این بخش‌ها بروز می‌کند که منجر به ناراحتی و مشکلات گوارشی جدی میشود. علائم دقیق این بیماری بستگی به این دارد که کدام بخش از دستگاه گوارش درگیر این بیماری شده باشد.
گاهی اوقات این بیماری با سندرم روده تحریک پذیر به اشتباه گرفته میشود، زیرا علائم بسیار مشابهی دارند اما تفاوت‌های مهمی هم دارند.
افراد مبتلا به بیماری التهابی روده دچار التهاب، زخم و سایر آسیب‌های قابل مشاهده در داخل سیستم گوارشی می‌شوند. در مقابل بیماری سندروم روده تحریک پذیر، علی‌رغم گرفتگی، اسهال و یبوست، هیچ آسیبی وجود ندارد. روده تحریک پذیر رایج تر از بیماری التهابی روده است اما جدیت و خطر آن کمتر است.
در بیماری التهاب روده علائم حادتری از قبیل از دست دادن اشتها و وجود خون در مدفوع نیز مشاهده میشود.
متخصصین معتقدند این بیماری یک وضعیت تهدید کننده نیست و تبدیل به بیماری التهاب روده نمی‌شود. برخی از علائم شایع بیماری التهاب روده به شرح زیر است.
درد شکمی و حساسیت به لمس، اسهال مزمن، کاهش وزن ناخواسته، تب و البته برخی از علائم مشابه بیماری سندرم روده تحریک پذیر هم دیده میشود.
راه کارهای طبیعی درمان سندرم روده تحریک پذیر کدامند؟
گرچه افراد واکنش‌های متفاوتی نسبت به غذاهای متفاوت دارند اما برخی از غذاها موجب تشدید علائم می‌شوند، خصوصا کربوهیدرات‌هایی که قابل تخمیر هستند، این گونه کربوهیدرات به‌راحتی در روده جذب نمی‌شوند. این مواد گاهی اوقات موجب یبوست شده و گاهی اوقات هم موجب افزایش گاز و درد معده می‌شوند، بنابراین این مدل غذاها رو آرام آرام استفاده کنید تا ببینید بدنتان نسبت به آنها چگونه واکنش می‌دهند.
غذاهایی که باید در طول ابتلا به این بیماری از آنها پرهیز کنید، شامل:
- لبنیات متعارف و پاستوریزه
- گلوتن که شامل گندم، جو
- شکر و آرد تصفیه شده
- کافئین و الکل
- غذاهای ادویه دار
- پیاز، سیر و کلم بروکلی
مکمل ها و آنزیم های کمک کننده به بیماری روده تحریک پذیر کدامند؟
مصرف روزانه 50 تا 100 میلی‌گرم پروبیوتیک کمک به تقویت روده، عملکرد گوارشی و باکتری‌های سالم می‌کند.
مصرف آنزیم‌های گوارشی قبل از هر وعده غذایی کمک به هضم، کنترل اسید معده و جذب مواد مغذی می‌کند.
مصرف 5 گرم پودر گلوتامین در روز کمک به بازسازی دستگاه گوارش افراد مبتلا به اسهال مزمن می‌کند.
مصرف روزانه نیم فنجان و سه بار در روز آب الوئه ورا موجب کاهش یبوست میشود.
مصرف روزانه 1000 میلی‌گرم روغن ماهی امگا 3 باعث کاهش التهاب دستگاه گوارش و کاهش اثرات تنش و عدم تعادل هورمون در بدن میشود.
در این بین می‌توانید از انجیر خیس خورده، ریشه شیرین بیان و زنجبیل هم بهره‌مند شوید.
کاهش استرس
وجود استرس منجر به بروز اختلالات گوارشی و تغییرات هورمونی میشود. مطالعات اثبات کرده‌اند تجربه بیش از حد استرس برگرفته از افسردگی یا سابقه سوء استفاده جنسی در کودکان در ایجاد بیماری سندرم تحریک پذیر دستی در کار دارند. البته سایر موارد دیگر استرس از جمله مشکلات کاری یا خانوادگی هم در بروز این بیماری بی‌تاثیر نیستند.
برای کاهش استرس چه کار باید کرد؟
طب سوزنی، تمرینات یوگا یا مدیتیشن نیز بسیار مفید است. البته از مصرف اسانس زنجبیل، نخود فرنگی نیز غافل نشوید.
تمرینات ورزشی
ورزش‌های ایروبیک، وزنه‌برداری یا یوگا به بهبود سلامت گوارش کمک می‌کنند و می‌توانند کیفیت زندگی را ارتقاء بخشند.
پیوند مدفوع
مصرف بی‌رویه آنتی بیتوتیک‌ها موجب از بین رفتن باکتری خوب و بد در کنار هم میشود، بنابراین برای جبران کمبود باکتری‌های خوب در این بیماری باکتری کلستریدیوم دیفیسیل زمانی رشد می‌کند که باکتری‌های خوب از بین رفته باشد. در این شرایط باکتریوتراپی یا همان اهدای مدفوع و فرستادن باکتری‌های خوب در مدفوع راه حل بسیار خوبی است.
علل وقوع بیماری سندرم روده تحریک پذیر
علل وقوع بیماری سندرم روده تحریک پذیرعلل در افراد مختلف متفاوت است اما محققان معتقدند علت اصلی این بیماری عملکرد غیر طبیعی اعصاب، آنزیم‌ها و عضلات دستگاه گوارش هستند.
- عامل مهم دیگر سطوح استرس و خلق و خوی شماست، زیرا عملکرد روده دقیقا مشابه مغز است.
- حساسیت یا آلرژی به برخی از مواد غذایی مانند لبنیات و گلوتن.
- داشتن سابقه خانوادگی
- خستگی مداوم
تشخیص بیماری سندرم روده تحریک پذیر
عموما پزشکان برای تشخیص این بیماری با تعدادی سوال مراحل تشخیص را انجام می‌دهند، به عنوان مثال:
- آیا به هنگام سرویس بهداشتی رفتن درد شکم دارید؟
- استرس و اضطراب شما افزایش یافته است؟
- تغییری در مدفوع خود احساس کرده‌اید؟
- آیا آلرژی یا حساسیت غذایی دارید؟
مطلب پایانی
سندرم روده تحریک پذیر بیش از 10 درصد جمعیت جهان را مبتلا کرده است و بیشتر در بین زنان جوان تا میانسال شیوع دارد. زیرا برای تشخیص این بیماری هیچ گونه آزمایشی قبل از ابتلا وجود ندارد، مگر مشاهده علائم در حدود سه الی شش ماه.
عوامل گوناگونی از قبیل حساسیت غذایی و آلرژی، استرس یا مشکل عاطفی یا فیزیکی و عدم تعادل هورمونی از عوامل تشدید کننده این بیماری به شمار می‌روند.
سپاسگزارم