وقتی پوست تمام آب و چربی طبیعی خود را از دست می‌دهد، دیگر نمی‌تواند نرم و لطیف باشد. پوستی که خشک می‌شود، مشکلات زیادی را به دنبال دارد. مثلا اگزما یکی از مشکلاتی است که به دنبال خشکی پوست ایجاد می‌شود. در این مقاله همه علل خشکی پوست را برای شما شرح خواهیم داد و بعد به راه‌های درمان اشاره می‌کنیم.
پوست خشک چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
پوست اولین خط دفاعی بدن است و از ورود میکروارگانیسم‌های مضر مثل ویروس‌ها و باکتری‌ها به بدن جلوگیری به عمل می‌آورد. خشکی پوست در صورتی ایجاد می‌شود که پوست آب و چربی طبیعی خود را از دست می‌دهد. نشانه‌های پوست خشک به شرح زیر است:
- لکه‌های خارش‌دار یا پوسته پوسته پوست
- زبر و خشن شدن پوست
- ترک خوردن پوست
- سوزش پوست
- چروک شدن پوست
دقت داشته باشید که خشکی پوست می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض خشکی پوست هستند؟
- افراد بالای 40 سال: با افزایش سن پوست، چربی کمتری تولید می‌کند.
- اشخاصی که پوست سیاه یا سبزه دارند.
- افراد با مشاغلی که با آب زیاد سر و کار دارند.
- اشخاصی که در آب و هوای سرد زندگی می‌کنند.
- افرادی که سیگار می‌کشند.
علت خشکی پوست
عوامل مختلفی می‌توانند باعث خشکی پوست شوند. علل محیطی عبارتند از:
- استفاده از محصولات پاک کننده و دئودورانت‌های نامناسب
- گرفتن دوش یا حمام طولانی با آب گرم
- زندگی در شرایط سرد و خشک
- استفاده از منابع حرارتی که باعث خشک شدن هوا می‌شوند.
برخی از شرایط سلامتی می‌توانند در خشکی پوست موثر باشند:
کم‌آبی بدن
بدن برای انجام بسیاری از عملکردهای ضروری خود به آب نیاز دارد. اگر مقدار آب مورد نیاز بدن بیشتر از مقدار آبی باشد که فرد مصرف می‌کند، کم‌آبی به وجود می‌آید. کم‌آبی بدن و دهیدراته بودن روی کل بدن تاثیر گذاشته و باعث خشکی پوست می‌شود. با نوشیدن آب کافی در هر روز می‌توانید از بروز دهیدراته شدن پوست جلوگیری کنید.
اگزما
اگزما به گروهی از بیماری‌های پوستی اشاره دارد که باعث خارش، التهاب و خشکی پوست می‌شوند. این بیماری‌ها شامل درماتیت آتوپیک، درماتیت تماسی، اگزمای دیسیدروتیک، اگزمای نومولار، درماتیت سبورئیک و درماتیت استاز هستند.
- آیا می‌دانید گاهی آمار اگزما در ایران بالاتر از وضعیت جهانی است؟
در ایالات متحده آمریکا بیش از 31 میلیون نفر به نوعی اگزما مبتلا هستند. اگزما ممکن است به جز صورت در هر قسمت دیگری از بدن مثل پوست دست هم اتفاق بیفتد. قیمت کرم دست معمولا بسیار مناسب است و به راحتی می‌توانید آن را تهیه کنید. پس رطوبت رسانی به دست خود را هم فراموش نکنید.
دیابت
وقتی فردی دیابت دارد، بدن او نمی‌تواند میزان قند خون را به درستی تنظیم کند. بنابراین سطح قند خون می‌تواند خیلی بالا یا پایین برود. سطح بالای قند خون می‌تواند باعث خشکی و خارش پوست شود.
بیماری کلیوی
کلیه‌ها در بدن انسان عملکردهای حیاتی دارند. یکی از وظایف آنها حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن است. هنگامی‌که کلیه‌ها به درستی کار نمی‌کنند، بدن ممکن است نتواند تعادل مناسب مواد معدنی، مواد مغذی و آب را در خون حفظ کند. افراد مبتلا به بیماری کلیوی بیشتر از حد معمول ادرار می‌کنند. این مسئله باعث می‌شود مایعات زیادی از بدن دفع شده و در نتیجه خشکی پوست هم یکی از پیامدهای آن باشد.
بی اشتهایی
افراد مبتلا به بی‌اشتهایی کمتر غذا می‌خورند. این مسئله می‌تواند منجر به سوء تغذیه شود و روی خشکی پوست هم تاثیر منفی داشته باشد.
اچ آی وی
افراد مبتلا به HIV نسبت به افرادی که این ویروس را ندارند بیشتر در معرض خشکی پوست قرار می‌گیرند. این نوع خشکی پوست ممکن است در نتیجه تاثیر ویروس روی سیستم ایمنی باشد، به این دلیل باشد که فرد به اندازه کافی غذا نمی‌خورد و یا اینکه عارضه جانبی داروهایی باشد که فرد مبتلا به اچ آی وی مورد استفاده قرار می‌دهد.
مصرف بعضی از داروها
برخی از داروها می‌توانند بر تعادل مایعات در بدن تاثیر گذاشته و منجر به خشکی پوست شوند. این داروها عبارتند از:
- دیورتیک‌ها
- ملین‌ها
- آنتی اسیدها
- آنتی هیستامین‌ها
- داروهای فشار خون
عوارض خشکی پوست چیست؟
خشکی پوست همیشه به دلیل یک بیماری زمینه‌ای نیست. در اکثر موارد با مراقبت کافی می‌توانید خشکی پوست را بهبود بخشید. اما اگر این عارضه درمان نشود، عوارض زیر را می‌تواند به دنبال داشته باشد:
عفونت
هنگامی‌که پوست خشک ترک می‌خورد، میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها این امکان را پیدا می‌کنند که به راحتی وارد بدن شوند. در این حالت ممکن است عفونت به وجود آید.
تغییرات دائمی در پوست
خشکی پوست و خراش‌های ناشی از آن در دراز مدت می‌تواند منجر به تغییرات دائمی در پوست شود. این تغییرات عبارتند از:
- ضخیم شدن پوست
- خارش دائمی پوست
- تغییر رنگ
درمان خشکی پوست
خشکی پوست معمولا با استفاده از کرم مرطوب کننده و نوشیدن آب فراوان برطرف می‌شود. دقت داشته باشید که جهت مبارزه با خشکی پوست، کرم‌های مرطوب کننده نسبت به لوسیون‌ها موثرتر هستند. بهتر است از مرطوب کننده و آبرسانی استفاده کنید که در آن ترکیبات زیر وجود داشته باشد:
- روغن جوجوبا
- دایمتیکون
- گلیسیرین
- اسید هیالورونیک
- اسید لاکتیک
- لانولین
- روغن‌های معدنی
- نفت خام
- شی باتر
هنگامی‌که یک بیماری زمینه‌ای مثل دیابت یا بی‌اشتهایی باعث خشکی پوست می‌شود، ابتدا باید به درمان علت پرداخت تا خشکی پوست هم از بین برود. اگر خشکی پوست از عوارض جانبی داروها باشد، با قطع مصرف دارو این مشکل هم باید حل شود.
جلوگیری از خشکی پوست
برای پیشگیری از بروز خشکی پوست راهکارهای زیادی وجود دارد:
- دست و صورت را با آب ولرم بشویید؛ نه آب داغ.
- بیش از 10 دقیقه زیر دوش و در حمام نمانید.
- از محصولات مراقبت از پوستی استفاده کنید که فاقد اسانس باشند.
- هنگام شستشوی پوست خشن عمل نکنید.
- بعد از شستن پوست از کرم مرطوب کننده استفاده کنید.
- نزدیک منابع گرمایی مثل شومینه به مدت زمان زیاد ننشینید.
- به اندازه کافی آب بنوشید.
بیشتر بخوانید: کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان می شود؟
فرق پوست خشک با پوست دهیدراته
اغلب پوست خشک را با پوست دهیدراته اشتباه می‌گیرند. اما اینها با هم فرق دارند:
کم آبی بدن دهیدراتاسیون نام داشته و روی سلامت پوست تاثیر مستقیم می‌گذارد.
ویژگی‌های بارز انواع پوست
انواع مختلف پوست ویژگی‌های زیر دارد:
پوست چرب
اگر همیشه پوست براقی دارید و همیشه احساس انباشته شدن چربی، روی پوستتان دارید، به احتمال زیاد پوستتان چرب است. پوست چرب دارای ظاهری درخشان با منافذ بزرگ و مستعد ابتلا به جوش‌های سرسیاه و لک است.
پوست خشک
اگر در طول روز بخصوص پس از شست و شو احساس کشیده شدن پوستتان را دارید، احتمال زیاد دارای پوستی خشک هستید؛ مخصوصا اگر هر روز احساس می‌کنید که حتما باید از کرم مرطوب کننده استفاده نمایید.
پوست مختلط
پوست مختلط دارای منافذ متوسط و بافتی نرم و صاف است. ممکن است هر چه به سمت گونه بروید، پوست خشک‌تر شود. در صورتی که روی پیشانی، بینی و چانه، چربی وجود داشته باشد!
پوست نرمال
نوعی از پوست است که نه چرب است و نه خشک. افرادی که این نوع پوست را دارند، معمولا کمترین مشکلات پوستی را خواهند داشت.
بررسی ارتباط خشکی پوست و کمبود ویتامین
برای داشتن پوست سالم و شاداب که آثاری از خشکی، زبری و تیرگی در آن وجود نداشته باشد، باید تغذیه سالم و کافی داشته باشید. همه مواد مغذی باید برای بدن شما تامین شوند تا پوست، لطافت خود را حفظ کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد مغذی ممکن است منجر به خشکی پوست شود. از جمله آنها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- ویتامین E
- ویتامین دی
- ویتامینهای گروه ب
- ویتامین سی
- ویتامین A
همان طور که می‌بینید، تقریبا کمبود همه ویتامین‌ها در خشکی پوست تاثیرگذار است. علاوه بر این کمبود امگا نیز می‌تواند، یکی از دلایل خشکی پوست باشد. اسیدهای چرب امگا 3 را بیش از هر چیز در ماهی‌های چرب می‌توانید بیابید.
بیشتر بخوانید: کمبود کدام ویتامین باعث لک صورت می شود؟
چه وقت برای خشکی پوست به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر نکاتی که در قسمت‌های قبلی این مقاله عنوان کردیم به شما کمک نکرد، حتما به یک متخصص پوست مراجعه کنید. احتمالا به پمادها و داروهای قوی‌تری نیاز دارید تا خشکی پوست شما بهبود یابد. اگر نسبت به خشک شدن پوست خود بی‌تفاوت باشید، ممکن است با خطر عفونت و بیماری‌هایی همچون اگزما روبرو شوید.
کلام آخر
علت خشکی پوست می‌تواند به عوامل محیطی و ژنتیکی برگردد یا به بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط باشد. بهترین راهکار برای مبارزه با خشک شدن پوست این است که به اندازه کافی آب بخورید و کرم مرطوب کننده بزنید. شما برای رطوبت‌رسانی به پوست خود از چه کرمی استفاده می‌کنید؟
