در برابر این خبر نگران‌کننده که بیشترین آمار مرگ و میر در جهان به بیماری‌های قلبی مربوط می‌شود، یک خبر خوش نیز وجود دارد و آن اینکه بیش از نیمی از مشکلات قلبی قابل پیشگیری کردن است. بنابراین اینکه سبک زندگی خود را چگونه انتخاب کنیم تا از سلامت قلب برخوردار باشیم یا نه، تا حدود زیادی کاملا به خودمان مربوط است. برای تقویت قلب چه کنیم؟ چه عواملی سبب تضعیف قلب می‌شوند؟ تا پایان ما را همراهی کنید.
ریسک بروز حمله قلبی در شما چقدر است؟
همه افراد می‌توانند در معرض ابتلا به حمله قلبی باشند اما در موارد زیر خطر بروز این عارضه بیشتر می‌شود:
- داشتن کلسترول یا فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن داشتن
- عدم تحرک فیزیکی به مقدار کافی
- نداشتن رژیم غذایی سالم
سن و سابقه خانوادگی شما نیز به طور مستقیم در ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی نقش دارد و در شرایط زیر احتمال حمله قلبی افزایش می‌یابد:
- اگر خانمی بالای 55 سال هستید
- اگر آقایی بالای 45 سال هستید
- پدر یا برادر شما قبل از سن 55 سالگی دچار بیماری‌های قلبی شده باشد
- خواهر یا مادر شما قبل از سن 65 سالگی دچار بیماری‌های قلبی شده باشد
خوشبختانه راهکارهای بسیاری وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان در پیشگیری از بیماری‌های قلبی موفق عمل کرد.
عوامل تاثیرگذار در تضعیف قلب
با تغییر در سبک زندگی خود می‌توانید عوامل خطرآفرینی را که احتمال بروز مشکلات قلبی را افزایش می‌دهند، کنترل کرده و در تقویت قلب خود موثر عمل کنید. عواملی که توسط خود شما قابل کنترل به نظر می‌رسند، شامل موارد زیر هستند: سیگار کشیدن، کلسترول خون بالا، فشار خون بالا، میزان تحرک بدنی، چاقی، دیابت، پروتئین واکنشگر C، استرس، افسردگی، خشم، رژیم غذایی ناسالم و نوشیدن الکل.
حال این پرسش پیش می‌آید که به چه طریق عوامل ذکر شده در بالا را در کنترل خود درآورده و احتمال بروز مشکلات قلبی را به حداقل برسانیم؟
ترفندهایی برای تقویت قلب
با تغییر در سبک زندگی 80 تا 90% می‌توان از بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری کرد. هیچ تضمینی وجود ندارد که سبک زندگی سالم بتواند برای همیشه شما را از بیماری‌های قلبی دور نگه دارد اما انتخاب یک سبک زندگی سالم می‌تواند از طرق دیگری سلامت جسم و روان شما را بهبود بخشد و به طور مستقیم با عوامل دیگری که باعث امراض قلبی-عروقی می‌شوند، ارتباط داشته باشد. با به کارگیری از راه‌های زیر ریسک ابتلا به سکته قلبی و مغزی را به حداقل ممکن خواهید رساند:
یکبار برای همیشه سیگار را کنار بگذارید
در لیست عوامل قابل کنترل جهت پیشگیری از بیماری‌های قلبی، سیگار کشیدن در صدر قرار دارد. افراد سیگاری 2 برابر بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به حمله قلبی به سر می‌برند و در صورت حمله قلبی احتمال مرگ و میر در آنها بیشتر است. تمامی پزشکان و متخصصان، سیگار را برای سلامت قلب و دیگر ارگان‌های بدن مضر و آسیب‌زا می‌دانند. اگر سیگار می‌کشید همین حالا اقدام برای ترک آن را به طور جدی در برنامه‌های خود قرار دهید. راهکارهای بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید سیگار را برای همیشه کنار بگذارید. ممکن است لازم باشد در این زمینه از یک پزشک یا روانشناس نیز کمک بگیرید.
فعالیت بدنی خود را افزایش دهید
به منظور تقویت قلب حتما باید به مقدار کافی از لحاظ فیزیکی تحرک داشته باشید. بسیاری از ما به ندرت ورزش می‌کنیم یا اصلا ورزش در فعالیت‌های روزانه ما جایی ندارد. آمار مرگ و میر بر اثر بیماری‌های قلبی در افرادی که اصلا ورزش نمی‌کنند نسبت به اشخاصی که حتی به ندرت تمرینات ورزشی دارند، نیز بیشتر است. حتی فعالیت‌های ساده‌ای مانند پیاده‌روی یا باغبانی نیز می‌توانند در جلوگیری از امراض قلبی موثر باشند. فعالیت‌های هوازی مثل پیاده‌روی سریع، دوچرخه‌سواری، شنا، طناب زدن یا آهسته دویدن در حفظ سلامت قلب بسیار مفید هستند. اگر پیاده‌روی برای شما ساده‌تر از هر نوع فعالیت دیگری است و قصد دارید آن را امتحان کنید، حداقل 10 هزار قدم در روز باید گام بردارید. اگر بیماری خاصی دارید، پیش از شروع هر نوع فعالیت ورزشی با پزشک خود مشورت نمایید.
تناسب اندام خود را حفظ کنید
BMI خود را محاسبه کرده و ببینید چه وزنی برای شما ایده‌آل است؟ سپس تلاش کنید به همان وزن دست یابید و آن را برای همیشه حفظ کنید. اضافه وزن فشار قابل توجهی بر قلب شما وارد می‌کند و علاوه بر اینکه احتمال بروز بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد، موجب افزایش کلسترول، تری گلیسیرید و فشار خون شده و حتی ممکن است زمینه ساز ابتلا به دیابت نیز باشد. با استفاده از رژیم لاغری و ورزش می‌توانید وزن خود را کاهش داده و به تقویت قلب کمک کنید.
تغذیه سالم داشته باشید
رژیم غذایی مناسب جهت حفظ سلامت قلب باید حاوی کمترین مقدار نمک، چربی اشباع، چربی ترانس، کلسترول و قندهای تصفیه شده باشد. منابع غذایی غنی از آنتی اکسیدان می‌تواند خطر بروز امراض قلبی را کاهش دهد. برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین C و E سرشار از آنتی‌اکسیدان بوده و دوستدار قلب به شمار می‌آیند. آنتی‌اکسیدان‌ها اثر مخرب رادیکال‌های آزاد را از بین برده و به این طریق از سلول‌های بدن محافظت می‌کنند. میوه و سبزیجات، آجیل و غلات کامل از بهترین خوراکی‌ها برای ارتقاء سلامت قلب هستند.
برای تقویت قلب مصرف کاکائو را فراموش نکنید
کاکائو خالص و خام بیش از هر نوع شکلات دیگری می‌تواند مفید و پرفایده باشد. متخصصان تغذیه مصرف کاکائو را برای کلیه افراد توصیه می‌کنند. کاکائو سرشار از چربی‌های مفید، فیبر غذایی، ویتامین‌ها، پلی فنل‌ها و املاح معدنی نظیر کلسیم، منیزیم، فسفر، کلسیم و مس بوده و نقش عمده‌ای در سلامت قلب و عروق می‌تواند داشته باشد. کاکائو همچنین سبب کاهش فشار خون و کلسترول بد خون شده و از این جهت نیز در حفظ سلامت قلب نقش دارد. مصرف کاکائو جریان خون را نیز بهبود بخشیده و عملکرد قلب را موثرتر می‌کند. از دیگر فواید مصرف کاکائو می‌توان به درمان عفونت‌های روده‌ای و بهبود عملکرد غده تیروئید اشاره کرد.
با این وجود دقت کنید که مصرف بیش از حد شکلات‌های کاکائویی می‌تواند مضر بوده و با علائمی نظیر سردرد، تهوع، اختلال در خواب، بیقراری و افزایش ضربان قلب همراه باشد. کارشناسان مصرف بیش از 30 تا 60 گرم شکلات تلخ را مجاز نمی‌دانند؛ پس در مصرف آن دقت کنید.
استفاده از مکمل های تقویت قلب
امروزه با پیشرفت علم پزشکی و علم داروسازی مکمل‌های غذایی بسیاری جهت تقویت قلب در داروخانه‌ها به چشم می‌خورد. این مکمل‌ها معمولا حاوی ترکیبات گیاهی بوده و با افزایش سطح آنتی‌اکسیدانی بدن به مقابله با عوامل مضر برای سلامت قلب می‌پردازند. قرص تقویت قلب اغلب به کاهش چربی خون نیز کمک می‌کند و برای حفظ سلامت عروق نیز مفید است.
استرس خود را کنترل کنید
استرس مهار نشده در بسیاری از موارد منجر به حملات قلبی و مغزی خواهد شد. برای کاهش بروز مشکلات قلبی از تکنیک‌های کنترل استرس و خشم استفاده کرده و با مدیریت ذهن به آرام‌سازی خود کمک کنید. مدیتیشن، ماساژ و یوگا از بهترین تمرینات برای مهار استرس و اضطراب هستند.
قلب انسان چگونه کار می کند ؟
مرکز اصلی سیستم گردش خون در بدن را قلب می‌توان دانست. این عضو مهم به دو بطن چپ و راست جهت پمپاژ خون تقسیم می‌شود. سمت راست قلب شامل دهلیز و بطن راست است و خونی را که حاوی سطح کمی از اکسیژن است دریافت کرده و برای بالا بردن سطح اکسیژن به ریه منتقل می‌کند. سپس خون حاوی اکسیژن بالا به سمت چپ قلب رفته و در این قسمت از طریق شریان‌ها خون به همه قسمت‌های بدن می‌رسد. هر گونه اختلال در هر یک از قسمت‌های ذکر شده می‌تواند بیماری‌های قلبی را به وجود آورد.
روش های پزشکی برای تشخیص سلامت قلب
در قسمت قبلی راهکارهای تقویت قلب را برایتان توضیح دادیم. جهت تشخیص بیماری‌های قلبی از روش‌های زیر می‌توان استفاده کرد:
- آنژیوگرافی: در این روش یک ماده رنگی حاجب درون رگ‌های خونی تزریق شده و به کمک اشعه ایکس داخل عروق کرونری قلب نمایش داده می‌شوند.
- تست ورزش: از طریق راه رفتن روی تردمیل یا دوچرخه سواری ثابت، عملکرد قلب ارزیابی می‌شود.
- اکوکاردیوگرافی: در این روش از امواج صوتی استفاده می‌شود تا تصاویر متحرکی از قلب به نمایش درآید. وجود لخته خون در قلب را از طریق اکو می‌توان متوجه شد.
- اسکن: مقداری ماده ردیاب رادیواکتیو بی‌خطر به یکی از سیاهرگ‌های بیمار تزریق شده و با استفاده از دوربین‌های مخصوص عکس گرفته می‌شود. عضلات آسیب دیده قلب و کیفیت جریان خون به این طریق می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
- نوار قلب: عملکرد الکتریکی قلب را به صورت نمودار در کاغذ نشان می‌دهد. اختلال در ضربان قلب از طریق این تست قابل نمایش است.
- هولتر مانیتورینگ: در این روش در طی 24 ساعت نوار قلب بیمار به طور مداوم ضبط می‌شود. تشخیص ریتم‌های غیر طبیعی قلب با استفاده از این روش به خوبی قابل انجام است.
- سی تی آنژیوگرافی قلب: از قلبی که در حال ضربان است، عکسبرداری انجام داده و عکسی سه بعدی ارائه می‌دهد و عروق کرونری قلب را به خوبی قابل نمایش می‌سازد.
- بیوپسی یا نمونه برداری از قلب: بیوپسی هنگامی انجام می‌شود که در عضله قلب بیمار اختلال خاصی مشاهده شود. التهاب عضله قلب، تضعیف عضله قلب آسیب دیدگی به عضله قلب (پس از انجام پیوند قلب) با این عمل قابل تشخیص و بررسی است.
گفتار آخر
برای تقویت قلب یکی از نخستین اقدامات ترک سیگار باید باشد. خوشبختانه با اینکه عوامل ژنتیکی می‌توانند نقش مهمی در بیماری‌های قلبی داشته باشند اما با تغییر در سبک زندگی، افزایش فعالیت بدنی، داشتن رژیم غذایی سالم و کنترل استرس می‌توان گامی موثر در ارتقاء سلامت قلب برداشت.
