یکی از بیشترین دلایل مراجعه به متخصصان مغز و اعصاب، مشکل سردرد است. حدود 10 درصد از مردان و 20 درصد از زنان در ایران از سردردهای میگرنی رنج می‌برند. به طور کلی می‌توان گفت که میگرن 11 تا 14 درصد شیوع جهانی دارد و تعداد مبتلایان آن در دنیا اندک نیست. علت دقیق بروز میگرن هنوز ناشناخته بوده و سولات بسیاری پیرامون آن وجود دارد. در این مقاله به این پرسش که آیا میگرن ارثی است یا خیر پاسخ خواهیم داد؛ با ما همراه باشید.
میگرن چیست ؟
میگرن یک ناراحتی و مشکل عصبی است که حملات آن معمولا به طور مکرر در یک طرف سر اتفاق می‌افتد و گاه می‌تواند با اختلالات بینایی یا حسی همراه باشد. در بسیاری از موارد فردی که دچار حملات میگرن میشود حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور را تجربه خواهد کرد. سردردهای میگرنی اگر درمان نشوند، بین 4 تا 24 ساعت ادامه خواهند داشت. احتمال بروز میگرن در بانوان 3 برابر بیش از مردان است. سردردهای میگرنی می‌توانند در طول یک هفته چندین بار اتفاق بیفتند و یا گاهی حتی فقط یک بار در سال بروز یابند. میگرن در صورت حاد بودن می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
آیا میگرن ارثی می تواند باشد ؟
DNA که حاوی ژن‌های شما است، 23 جفت کروموزوم دارد که شما نیمی از آن را از مادر و نیم دیگر را از پدر به ارث می‌برید. ژن بخشی از DNA است که اطلاعاتی را در مورد نحوه ساخت پروتئین‌های مختلف در بدن ارائه می‌دهد. گاهی اوقات ژن‌ها ممکن است دچار تغییراتی شوند که این تغییرات می‌تواند شما را مستعد ابتلا به یک بیماری خاص نماید. این تغییرات ژنی می‌توانند از والدین به فرزندان انتقال یابند. یکی از این تغییرات ژنی می‌تواند مرتبط به میگرن باشد.
جهش های ژنی مرتبط با میگرن
شاید در مورد جهش‌های ژنی مرتبط با میگرن چیزهایی شنیده باشید. نمونه برخی از این جهش‌ها موارد زیر است:
ژن KCNK18: این ژن پروتئینی به نام TRESK را رمزگذاری می‌کند که با مسیرهای درد مرتبط است و در مناطق عصبی مربوط به میگرن یافت میشود.
ژن CKIdelta: این ژن آنزیمی را رمزگذاری می‌کند که عملکردهای بسیاری در بدن دارد که یکی از آنها با چرخه خواب و بیداری مرتبط است. طبق یک مطالعه در سال 2013 جهش‌های خاصی در CKIdelta به میگرن ارتباط داشت.
ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که اعتقاد بر این است که در بیماری میگرن تنها یک ژن نقش ندارد بلکه چندین ژن دخیل هستند. نتیجه برخی تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل مختلف ژنتیکی ویژگی‌های خاص میگرن را تعیین می‌کنند. اگر در سابقه خانوادگی فردی میگرن ارثی به شکل قوی وجود داشته باشد، خطر ابتلا به موارد زیر افزایش می‌یابد:
- میگرن همراه با هاله
- حملات مکرر میگرن
- شروع میگرن در سن پایین
- افزایش استفاده از داروهای میگرن
با میگرن ارثی چه کنیم ؟
خصوصیات و عوامل ژنتیکی از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد و برای فرار از آن نمی‌توان کاری کرد اما اینکه میگرن ارثی است گاهی می‌تواند برای افراد مفید هم باشد. چگونه؟
وقتی می‌دانید که میگرن در خانواده شما به صورت ژنتیکی وجود دارد، می‌توانید از اعضای خانوده خود اطلاعات ارزشمندی را در مورد این نوع سردرد کسب نمایید و همچنین آنها نیز می‌توانند درک بهتری از شرایط شما داشته باشند. اطلاعاتی که می‌توانید در این زمینه از اعضای خانواده خود که میگرن دارند بگیرید شامل موارد زیر است:
- عوامل محرک میگرن آنها چیست؟
- چه علائمی به هنگام میگرن دارند؟
- چه درمان‌ها و داروهایی به بهبود میگرن کمک می‌کند؟
- آیا حملات میگرنی آنها در طول زندگی و در سنین مختلف و شرایط متفاوت تغییری کرده است؟
- در چند سالگی برای اولین بار دچار میگرن شده‌اند؟
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم ؟
اگر علائمی دارید که احتمال ابتلا به میگرن را نشان می‌دهند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید. مهم‌ترین علائم میگرن عبارتند از:
- دردی که همراه با ضربان داشتن معمولا در یک طرف سر به وجود می‌آید
- حالت تهوع و استفراغ
- حساسیت به نور
- حساسیت به صدا
علائم میگرن همراه با هاله نیز به شکل زیر است:
- مشاهده هاله‌های نورانی
- مشکل در تکلم
- احساس ضعف یا بی حسی در یک طرف صورت یا یک عضو از بدن
در مواردی که سردرد به طور ناگهانی به وجود می‌آید و بسیار شدید است، در حالتی که سردرد پس از ضربه به سر ایجاد میشود، در مواقعی که علائمی همچون سفت شدن گردن، گیجی و بی‌حسی وجود دارد و همچنین در مواردی که سردرد هرچه می‌گذرد بدتر میشود باید حتما به پزشک مراجعه نمود.
درمان میگرن ارثی
خوشبختانه میگرن اغلب با دارو بهبود می‌یابد. برای میگرن ارثی نیز اغلب دو نوع دارو استفاده می‌کنند:
- داروهایی که علائم حاد میگرن را کاهش می‌دهند
- داروهایی که به جلوگیری از حملات میگرن کمک می‌کنند
در برخی موارد نیز پزشک به صلاحدید خود از روش‌های تلفیقی استفاده می‌کند که شامل هر دو مورد بالا است.
درمان های خانگی برای سردردهای میگرنی و پیشگیری از آن
میگرن ارثی باشد و یا به دلیل دیگری بروز یابد به هر حال می‌توان با انجام اقدامات زیر در منزل به تسکین آن کمک کرد:
- یک کیسه یخ روی پیشانی، سر و گردن خود قرار دهید؛ کاهش گردش خون ممکن است از درد شما بکاهد.
- از مسکن‌هایی مثل استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید.
- مصرف کافئین می‌تواند درد شما را تسکین داده و به جذب بهتر برخی از داروهای میگرن کمک کند؛ بنابراین قهوه بنوشید.
- در اتاقی که نور و صدا وجود ندارد، استراحت کنید.
- در مواقعی که میگرن شما عود نکرده است به طور مرتب تمرینات ورزشی داشته باشید تا از میگرن پیشگیری شود.
- از منابع غذایی حاوی منیزیم مثل سبزیجات تیره استفاده کنید. همچنین می‌توانید از مکمل یا قرص منیزیم کمک بگیرید.
- هر شب 7 تا 8 ساعت خواب منظم داشته و راس ساعت خاصی بیدار شده و به رختخواب بروید.
- تمرینات منظم یوگا ممکن است در پیشگیری از بروز میگرن مفید باشد و یا شدت آن را کاهش دهد.
- از منابع غذایی ویتامین B2 مثل شیر، پنیر، ماهی و مرغ و یا از قرص ویتامین B2 به شکل مکمل استفاده نمایید زیرا بر اساس برخی مطالعات در پیشگیری از میگرن می‌تواند مفید باشد.
- کشف کنید که خوردن چه غذاهایی و قرار گرفتن در چه شرایطی موجب بروز میگرن شما میشود از آنها پرهیز کنید.
- بخور دادن و استشمام روغن اسطوخودوس، روغن نعنا و اسانس ریحان می‌تواند در بهبود میگرن موثر باشد.
- استفاده از گل مینا و دانه کتان نیز در درمان و پیشگیری از میگرن مفید است.
سخن پایانی
علت اصلی بروز میگرن هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما به هر حال میگرن ارثی نیز می‌تواند باشد و اکثر افراد مبتلا به این بیماری حداقل یک نفر را در خانواده یا فامیل نزدیک خود دارند که از این مشکل رنج می‌برد. خوشبختانه میگرن هم قابل پیشگیری و هم قابل درمان است. اگر فکر می‌کنید که سردردهای شما نشان از میگرن دارد، در اولین اقدام به پزشک مراجعه کنید. با راهکارهای موجود در این مقاله نیز می‌توانید به مداوای میگرن خود کمک کنید. شما برای پیشگیری و بهبود میگرن چه راهکاری را از همه موثرتر می‌دانید؟
