آیا می دانستید که کبد شما بزرگترین عضو داخلی شماست و مسئولیت کارهای حیاتی مانند هضم غذا، ذخیره انرژی و حذف سموم بدن شما را بر عهده دارد. یکی از سختکارترین اعضای بدن کبد است که به طور خستگیناپذیری برای سم زدایی خون، تولید صفرا مورد نیاز برای هضم چربی، ذخيره قند به صورت گليكوژن و نيز تنظيم سوختوساز قند و چربي، شکستن هورمونها، ذخیره ویتامینها و مواد معدنی ضروری مانند آهن کار میکند. اگر شما رژیم غذایی مبتنی بر سبزیجات ندارید، به طور منظم ورزش نمیکنید و در معرض الکل هستید به پاک سازی کبد نیاز دارید. با ما در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز با تشریح بیماری کبد همراه باشید.
بیماری کبد چگونه به وجود می آید؟
مسئولیت کبد پردازش مواد مغذی جذب روده است تا بتواند آنها را بهتر جذب کند. کبد همچنین ترکیب خون را برای تعادل پروتئین، چربی و قند تنظیم می کند. در نهایت، سموم را از خون جدا می کند و الکل را تجزیه می کند.
اگر چربی کبد ۵ تا ۱۰ درصد کل کبد باشد، بیماری کبد چرب تشخیص داده میشود. دو نوع اصلی بیماری کبد چرب، بیماری کبد الکلی و بیماری کبد چرب غیرالکلی وجود دارد.
در صورت عدم تشخيص زودرس و درمان مناسب میتواند منجر به بيماری پيشرفته و غير قابل برگشت كبدی به نام سيروز شود.
بعضی از محققين، بيماری كبد چرب را مقاومت به انسولين يا همان سندروم متابوليک میدانند. مقاومت به انسولين عوارض سویی بر دستگاههای حياتی بدن مانند قلب و عروق، كليهها، مغز، اعصاب محيطی و بالاخره كبد میگذارد. به عبارت ديگر بيماری كبد چرب میتواند نشانهای از مقاومت به انسولين باشد و به همين خاطر است كه تشخيص زود هنگام و درمان مناسب آن نه تنها از آسيب سلولهای كبدی، از عوارض مهم قلبی و عروقی كه مهمترين علت مرگ و مير بيماران مبتلا به كبد چرب است نيز جلوگيری خواهد كرد.
امروز ما با بسیاری از سموم محیط زیستی که در خانه ها، محل کار و تامین مواد غذایی ما اتفاق میافتد، مواجه هستیم، بنابراین برای حفظ سلامت و رفاه عمومی ضروری است که از کبد خود محافظت کنیم تا عملکرد درستی داشته باشد.
انواع بیماری کبد
بیش از ۱۰۰ نوع بیماری کبد از جمله سندرم کبد چرب ، زردی، اختلالات ژنتیکی و ویروسهای مختلف مانند هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C وجود دارد. بیماریهای کبدی میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. از جمله:
- رژیم غذایی ضعیف
- نوشیدن بیش از حد الکل
- مصرف مواد مخدر
- چاقی
- عفونتها
- آلایندههای محیط زیست
بیماری کبدی الکی
بیماری کبدی الکلی ناشی از مصرف الکل بیش از حد است. این وضعیت در ارتباط مستقیم با مقدار الکل است که شما مینوشید. خون شما قادر نیست که الکل را به درستی تجزیه کند و بر کبد شما اثر میگذارد. همچنین میتواند ارثی باشد زیرا ژنهایی که از والدین شما منتقل میشوند احتمال شانس گرفتن الکل را افزایش میدهند.
بیماری کبد چرب غیر الکی
بیماری کبد چرب غیر الکلی شایعترین اختلال کبدی در جهان محسوب میشود. این بیماری به احتمال زیاد در افرادی که دارای اضافه وزن هستند اتفاق میافتد. افراد مبتلا اغلب دارای کلسترول بالا و دیابت نیز هستند. به طور معمول، این وضعیت به سو تغذیه، داروها، بیماری ارثی کبد ، کاهش وزن سریع و باکتریهای بیشماری در روده کوچک مرتبط است.
کبد چرب غیر الکلی زمانی است که چربی در کبد ایجاد میشود، اما لزوما به شما آسیب نمیرساند. فقط باعث ایجاد چربی بیش از حد کبد می شود، اما هیچ عارضهای ندارد.
چربی باعث التهاب در کبد میشود که میتواند توانایی کبد در عملکرد را مختل کند. همچنین میتواند منجر به سیروز یا زخم کبد شود.
علائم بیماری کبد
اغلب نشانههای بیماری کبد چرب نمایان نیست. گاهی اوقات ممکن است چندین سال یا حتی چند دهه طول بکشد. برخی نشانهها و علائم ممکن است شروع به رشد کنند. این علائم عبارتند از:
- احساس خستگی
- خستگی زیاد
- زردی
- کاهش وزن
- از دست دادن اشتها
- ضعف
- حالت تهوع
- استفراغ
- گیجی
- مشکل تمرکز
- درد در شکم یا قسمت بالای شکم
- کبد بزرگ شده
- نفخ
- ادرار تیره
- سریع کبود شدن
- عرق بیش از حد
- یبوست
- مدفوع رنگ پریده یا تیره
- پوست خشک روی گردن
- تورم در پاها و مچ پا
سیروز
گاهی اوقات، بیماری کبد چرب باعث سیروز میشود. این نوع خطرناکترین حالت بیماری کبد چرب است. با گذشت زمان، بافت سالم کبد جایگزین با بافت آسیبدیده میشود که مانع از کارکرد کبد می شود. جریان خون را از طریق کبد متوقف میکند و پردازش مواد مغذی، هورمونها، داروها و سموم طبیعی تولید شده را کاهش میدهد و همچنین تولید پروتئینها و سایر مواد ساخته شده توسط کبد را نیز کاهش میدهد. علائم سیروز عبارتند از:
- تجمع مایع در بدن
- ضعف عضلانی
- خونریزی داخلی
- زرد شدن پوست و چشم (زردی)
- نارسایی کبد
به طور معمول، بیماری کبد چرب قبل از معاینه دکتر قابل تشخیص نیست. این بیماری میتواند با آزمایش خون شناسایی شود. تعداد زیادی از آنزیمهای خاص نشان میدهد که بیماری کبد چرب دارید. برای تشخیص دقیق کبد، میتوان از سونوگرافی استفاده کرد.
علل ریشه و عوامل خطر بیماری کبد
بیماری کبد چرب زمانی رخ میدهد که کبد در هضم چربیها مشکل دارد و باعث ایجاد چربی در بافت کبد میشود. برخی از علل ریشه این بیماری عبارتند از:
- داروها
- هپاتیت ویروسی
- بیماریهای خود ایمنی یا ارثی کبدی
- کاهش وزن سریع
- سو تغذیه
عواملی که احتمال کبد چرب غیر الکلی را بیشتر می کند
- چاقی
- جراحی بای پس معده
- کلسترول بالا
- سطح بالای تری گلیسیرید در خون
- دیابت نوع ۲
- سندرم متابولیک
- آپنه خواب
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
غذاهای مضر برای کبد چرب
اکثر افراد بیماری کبد را با مشکلات الکلی مرتبط میکنند، اما اساسا هر موادی که تجزیه نشود و برای انرژی استفاده شود بلافاصله در کبد باعث تولید سم میشود. هنگامی که از الکل، مواد شیمیایی، مواد مخدر، غذاهای سرخ شده، غذاهای فرآوری شده یا تصفیه شده (آرد سفید، شکر سفید و محصولات حیوانی با کیفیت پایین استفاده میکنید)، کبد شما ضعیف میشود.
الکل
نوشیدن مقادیر زیادی الکل یکی از سریعترین راههای آسیب رساندن به سلولهای کبدی است. اگر بیماری کبد چرب دارید و الکل مصرف میکنید، اولین کار برای درمان کبد ترک الکل است. طبق بررسی انجام شده، بیماری کبد چرب در میان افراد مبتلا به الکل بیشتر معمول است. حتی اگر شما دارای بیماری کبد چرب غیر الکلی هستید بهتر است الکل را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
مواد غذایی با کربوهیدرات بالا
غذاهایی مانند نان، برنج، غلات و ذرت باید از لیست مصرفی بیماران کبد چرب حذف شود. هنگامی که ما بیش از حد کربوهیدراتهای تصفیه شده مصرف می کنیم، سطح انسولین افزایش می یابد و حساسیت به انسولین عامل مهمی در بیماری کبد است.
نوشیدنی های شیرین
نوشیدنیهای ورزشی، نوشابه، نوشیدنی های انرژی و آبمیوهها پر از شکر و شیرینیهای مصنوعی هستند. این قند باعث بیماری کبد چرب میشود.
غذاهای فراوری شده
روغنهای هیدروژنه، شکر تصفیه شده، غذاهای فست فود و کالباس برای بدن شما سمی محسوب میشوند.
غذاهایی که موجب بهبود کبد چرب می شود
راهکارهایی ساده برای جلوگیری از بیماری کبد و مراقبت از آن وجود دارد.
اولین و مهمترین آنها داشتن یک رژیم غذایی سالم است. از آنجایی که کار کبد هضم غذا و تجزیه چربی است، بنابراین اگر چربی بالا و مواد ناسالم وارد بدن شوند روند کارکرد کبد کند میشود.
غذاهای ارگانیک
برای جلوگیری از مشکلات کبدی، انواع غذاهای ارگانیک مانند میوهها و سبزیجات را مصرف کنید و از استفاده مواد ناسالم تا حد امکان پرهیز کنید.
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب دارای اضافه وزن و سو تغذیه هستند. یک رژیم غذایی سالم که ویتامینها و مواد مغذی مورد نیاز بدن را فراهم می کند بسیار مهم است.
به علاوه، به طور منظم ورزش کنید. برای انجام فعالیت بدنی حداقل ۳۰ دقیقه در روز وقت بگذارید. میتوانید نیم ساعت در روز قدم بزنید.
سبزیجات خام
بررسی انجام شده نشان میدهد که محصولات طبیعی که در سبزیجات و میوهها یافت میشوند، به طور سنتی برای درمان بیماریهای کبدی مورد استفاده قرار میگیرند. مهم است که در رژیم روزمره خود سبزیجات را اضافه کنید.
سبزیجات ایده آل برای سم زدایی کبد شامل کلم، کاهو، گل کلم، کلم بروکلی، مارچوبه، چغندر و کرفس است.
دیگر غذاهای مناسب برای کبد چرب
- ریشه زنجبیل
- سیب زمینی شیرین
- موز
- شیر خردل
- جگر
بهترین مکمل ها و درمان های طبیعی برای بیماری کبد چرب
- ویتامین E
- زردچوبه
- روغن سیاه دانه