کلونازپام یکی از داروهای آرامبخش متعلق به خانواده بنزودیازپین‌ها است که به عنوان یک داروی اثرگذار در درمان اختلالات اضطرابی و اختلالات عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به واسطه تأثیر مستقیم خود بر سیستم عصبی مرکزی، برای مدیریت نشانه‌های اضطراب و کاهش تنش عضلاتی بسیار استفاده می‌شود. با توجه به اهمیت موضوع و تأثیرات مثبتی که این دارو در بهبود سلامت روانی و جسمی افراد دارد، این مقاله به نقد و بررسی علمی و کاربردی این دارو پرداخته و امیدواریم که مطالب ارائه شده در این مقاله به درک بهتری از اهمیت قرص clonazepam در عرصه پزشکی و بهداشت عمومی کمک کند.
اشکال دارویی کلونازپام
داروهای شیمیایی و گیاهی موجود در داروخانه‌ها در اشکال مختلفی بسته به نیاز پزشکان و بیماران تولید می‌شود. پزشک شما باید با توجه به شرایط جسمانی، سوابق پزشکی و نوع بیماری اشکال مختلف این دارو را تجویز کند. کلونازپام clonazepam در اشکال دارویی از جمله قرص قابل پخش 0.125 میلی گرم، 0.25 میلی گرم، 0.5 میلی گرم، 1 میلی گرم و 2 میلی گرم و البته قرص معمولی آن 0.5 میلی گرم، 1 میلی گرم و 2 میلی گرم تولید می‌شود. پزشک با بررسی مقدار موردنیاز برای درمان و سلامت بیمار می‌تواند انواع مختلف این محصول را تجویز کند.
موارد مصرف قرص کلونازپام
کلونازپام برای پیشگیری و کنترل تشنج استفاده می‌شود، این دارو به عنوان یک داروی ضد تشنج یا ضد صرع شناخته می‌شود. این دارو با آرام کردن مغز و اعصاب شما کار کرده و به دسته‌ای از داروها به نام بنزودیازپین ها تعلق دارد. موارد مصرف و کاربرد قرص کلونازپام بسیار گسترده است. این دارو در اختلال هراس، اختلالات تشنجی، لرزش اساسی (خارج از برچسب)، اختلال رفتار خواب REM (خارج از برچسب)، سندرم سوزش دهان (خارج از برچسب)، دیسکینزی دیررس، هایپراکپلکسی (یتیم) و… دارای کاربرد و مصرف میباشد.
موارد مصرف کلونازپام در بزرگسالان
- اختلال هراس
- اختلالات تشنجی
- لرزش اساسی (خارج از برچسب)
- اختلال رفتار خواب REM (خارج از برچسب)
- سندرم سوزش دهان (خارج از برچسب)
- دیسکینزی دیررس
- هایپراکپلکسی (یتیم)
موارد مصرف کلونازپام در کودکان
- اختلالات تشنجی
- در برخی موارد دیگر با تایید و دستور پزشک قابل مصرف است.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص clonazepam
مکانیسم عمل قرص کلونازپام بنزودیازپین طولانی اثر که مهار GABA پیش سیناپسی را افزایش می‌دهد و رفلکس‌های مونوسیناپسی و پلی سیناپسی را کاهش می‌دهد. همچنین انقباضات عضلانی را با تسهیل انتقال عصبی مهاری GABA و سایر فرستنده‌های بازدارنده سرکوب میکند. این دارو با مهار انتقال عصبی در قشر حرکتی، ترشحات موج و سنبله را در تشنج‌های غایب سرکوب میکند. جذب این دارو با فراهمی زیستی 90 درصدی و توزیع پروتئین محدود 85 درصدی است. این دارو متابولیزه شده توسط CYP3A4 (مینور)، کونژوگاسیون اسید گلوکورونیک بوده و دفع آن از طریق ادرار است.
مقدار مصرف داروی clonazepam
بیماران قبل از استفاده کلونازپام (clonazepam) اطلاعات دارویی محصول را مطالعه کرده و در صورت نیاز با پزشک خود مشورت کنید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً 2 یا 3 بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. مقدار مصرف بر اساس وضعیت پزشکی، سن و پاسخ به درمان شما تعیین می‌شود. برای کودکان، دوز نیز بر اساس وزن است. افراد مسن معمولاً با دوز کمتر شروع می‌کنند تا خطر عوارض جانبی کاهش یابد. این دارو را به طور منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در ساعات معینی مصرف کنید.
مقدار مصرف قرص کلونازپام در بزرگسالان
- برای درمان اختلال هراس در ابتدا 25 میلی گرم هر 12 ساعت و پس از 3 روز به 1 میلی گرم در روز افزایش یابد. (در برخی بیماران تا 4 میلی گرم در روز)
- در اختلالات تشنجی 5 میلی گرم در روز هر 8 ساعت و تا زمان رسیدن به اثر درمانی می‌توان 0.5-1 میلی گرم در هر 3 روز، دوز را افزایش داد.
- لرزش اساسی (خارج از برچسب) 5 میلی گرم هنگام خواب و در صورت نیاز افزایش دوز 0.5 میلی گرم در هر 3-4 روز لحاظ شود. توجه داشته باشید که مقدار استفاده از دارو نباید بیش از 6 میلی گرم در روز باشد.
- اختلال رفتار خواب REM (خارج از برچسب) 25-2 میلی گرم 30 دقیقه قبل خواب که نباید میزان روزانه آن از 4 میلی گرم تجاوز کند.
- سندرم سوزش دهان (خارج از برچسب) 25 میلی گرم هنگام خواب به مدت یک هفته که در صورت نیاز می‌توان دوز را تا 0.25 میلی گرم در هفته افزایش داد.
- برای استفاده در سوزش دهان 1 میلی گرم به صورت موضعی سه بار در روز بعد از هر وعده غذایی استفاده شود. قرص را بمکید، بزاق را در نزدیکی محل درد بدون بلع به مدت 3 دقیقه نگه دارید، سپس بزاق را خارج کنید.
- در آخر برای درمان دیسکینزی دیررس (خارج از برچسب) استفاده از کلونازپام به مدت 3 ماه برای کاهش علائم مجاز میباشد.
زمان مصرف قرص کلونازپام
قرص کلونازپام را معمولاً 2 یا 3 بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. تا زمانی که آماده مصرف دارو نیستید آن را از بسته‌بندی خارج نکنید. مقدار و دوز تعیین شده توسط پزشک را در دهان خود قرار دهید تا به سرعت حل شود. بعد از قرارگیری می‌توانید آن را با بزاق دهن یا آب قورت دهید، استفاده از آب در کنار این دارو اجباری نیست. همچنین برای درمان اختلالات تشنجی در کودکان کمتر از 6 سال 0.05 میلی گرم بر کیلوگرم، کودکان زیر 10 سال یا کمتر از 30 کیلوگرم 0.01-0.03 میلی گرم هر 8 ساعت و کودکان بالای 10 سال و وزن بالای 30 کیلوگرم 1.5 میلی گرم در روز قابل تجویز است.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی کلونازپام clonazepam اگر به آن یا سایر بنزودیازپین‌ها (مانند دیازپام، لورازپام) حساسیت دارید حتما به پزشک اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. مصرف این دارو همراه با الکل یا سایر داروهایی که می‌تواند باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی (به ویژه داروهای مخدر مانند کدئین، هیدروکودون) شود. برخی از مهم‌ترین موارد احتیاط این دارو در ادامه برای شما بیان شده است.
- در بیماری‌های COPD (بیماری ریوی)، بیماری کلیوی یا کبدی، گلوکوم با زاویه باز (مشکل)، افسردگی با افکار خودکشی احتیاط کنید.
- در بیماران مبتلا به نوروزهای افسرده، واکنش‌های روان‌پریشی، افسردگی شدید تنفسی، میاستنی گراویس (در شرایط محدود مجاز است)، مسمومیت حاد با الکل توصیه نمی‌شود.
- ممکن است باعث افسردگی CNS شود و توانایی انجام کارهای خطرناک را مختل کند.
- رفتار بیش فعال یا پرخاشگرانه با بنزودیازپین‌ها در بیماران اطفال یا نوجوان و در بیمارانی با مشکل روانی گزارش شده است.
- افزایش خطر افکار یا رفتار خودکشی گزارش شده، بیمار را از نظر رفتار خودکشی تحت نظر بگیرید و فوراً به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی اطلاع دهید.
- در بیماران با سابقه سوء مصرف مواد مخدر یا الکلیسم حاد با احتیاط مصرف شود.
- در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد تنفسی با احتیاط استفاده شود.
- ممکن است اثر پورفیروژیک داشته باشد. در بیماران مبتلا به پورفیری احتیاط کنید.
- قطع ناگهانی، به ویژه در بیماران تحت درمان طولانی مدت و با دوز بالا، ممکن است وضعیت صرع را تسریع کند.
- استفاده از دارو، به ویژه در بیماران در معرض خطر، مستلزم مشاوره در مورد خطرات و استفاده صحیح از دارو همراه با نظارت بر علائم و نشانه‌های سوء مصرف و اعتیاد است.
موارد منع مصرف قرص کلونازپام
مصرف همزمان بنزودیازپین‌ها و مواد افیونی ممکن است منجر به افسردگی عمیق تنفسی، کما و مرگ شود. زمانی که هیچ گزینه جایگزینی وجود ندارد، با رعایت کامل دوز و اصول استفاده شود. برخی از موارد منع مصرف داروی کلونازپام شامل موارد زیر میباشد:
- در سپتامبر 2020، FDA خطرات جدی اعتیاد این محصول را مورد بررسی قرار داد. وابستگی جسمانی زمانی رخ می‌دهد که به طور پیوسته برای چند روز تا چند هفته از این دارو استفاده شود.
- قطع ناگهانی یا کاهش سریع دوز می‌تواند منجر به واکنش‌های ترک، از جمله تشنج شود که می‌تواند تهدید کننده زندگی بیمار باشد.
- سوء استفاده و استفاده نادرست از بنزودیازپین‌ها معمولاً شامل مصرف همزمان سایر داروها، الکل یا مواد غیرقانونی است که با افزایش فرکانس پیامدهای نامطلوب جدی همراه است.
- خطر استفاده از این دارو را در هر بیمار ارزیابی کنید و به طور منظم برای ایجاد این شرایط نظارت کنید. خطرات وابستگی و ترک با طول مدت درمان طولانی‌تر و دوز روزانه بالاتر افزایش می‌یابد.
عوارض جانبی کلونازپام (clonazepam)
بعد از مصرف این دارو خواب آلودگی، سرگیجه، خستگی، از دست‌دادن هماهنگی، افزایش تولید بزاق و… مشاهده شده است. اگر هر یک از این اثرات ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. به خاطر داشته باشید که این دارو تجویز شده است زیرا پزشک شما تشخیص داده که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. تعداد کمی از افرادی که داروهای ضد تشنج (clonazepam) را برای هر بیماری (مانند تشنج، اختلال دوقطبی، درد) مصرف می‌کنند ممکن است افسردگی، افکار اقدام به خودکشی یا سایر مشکلات روانی و خلقی را تجربه کنند.
- خواب آلودگی و افسردگی
- ناهماهنگی غیرطبیعی
- آتاکسی
- افسردگی
- سرگیجه و خستگی
- اختلال حافظه و سردرگمی
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- دیزآرتری
- سرفه
- تکرر ادرار
- ناتوانی جنسی و کاهش میل جنسی
تداخل دارویی کلونازپام
بیماران قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به پزشک نشان دهید. تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. داروهای ضد‌درد یا سرفه (مانند کدئین، هیدروکودون)، الکل، ماری جوانا (کانابیس)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل‌کننده‌های عضلانی، اورلیستات، سدیم اکسی‌بات و… ممکن است سبب تداخل دارویی با کلونازپام شوند. برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا محصولات ضدسرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید زیرا ممکن است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می‌شوند.
مصرف قرص کلونازپام (clonazepam) در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و کنترل شده‌ای در مورد کلونوپین در زنان باردار وجود ندارد. داده‌های انسانی موجود در مورد خطر تراتوژنیسیتی قطعی نیست. شواهد کافی در انسان برای ارزیابی اثر قرار گرفتن در معرض بنزودیازپین در دوران بارداری بر رشد عصبی وجود ندارد. تجویز بنزودیازپین‌ها (آرامبخش) بلافاصله قبل یا در حین زایمان می‌تواند منجر به سندرم هیپوترمی، هیپوتونی، افسردگی تنفسی و مشکل در تغذیه شود. نوزادانی که در دوران بارداری در معرض این دارو قرار گرفته‌اند را از نظر علائم مختلف کنترل کنید.
تاثیر قرص کلونازپام در دوران شیردهی
گزارش‌هایی از آرامبخشی، تغذیه نامناسب و افزایش وزن ضعیف در نوزادانی که از طریق شیر مادر در معرض بنزودیازپین‌ها قرار گرفته‌اند، وجود دارد. نوزادانی که از طریق شیر مادر در معرض این دارو قرار می‌گیرند باید از نظر آرامبخشی، تغذیه نامناسب و افزایش وزن ضعیف تحت نظر باشند. با این حال، اثرات آن بر روی نوزاد شیرخوار ناشناخته است، توجه داشته باشید که فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه ای مادر در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری داروی کلونازپام
تمامی داروهای شیمیایی و گیاهی منزل را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید. قرص کلونازپام باید در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید. از ریختن داروهای مختلف به داخل خیابان، فاضلاب و توالت خودداری کنید.
کلام آخر قرص کلونازپام
با توجه به تأثیرات مثبت و مخرب کلونازپام با توجه به آنچه در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح دادیم، تصمیم‌گیری در مورد مصرف این دارو باید با دقت و مشورت با پزشک انجام شود. همچنین، تحقیقات بیشتر در زمینه اثرات طولانی‌مدت و مدیریت صحیح مصرف این دارو می‌تواند به بهبود در کیفیت معیشت بیماران مبتلا به اختلالات روانی و عصبی کمک کند. در کل، کلونازپام (clonazepam) به‌عنوان یک ابزار ارزشمند و مؤثر در مجموعه داروهای روان‌پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد که با رعایت دقیق نکات مصرف می‌تواند به بهبود سطح بهداشت روانی افراد کمک کند.
منبع سایت: Medscape
همراه محترم
سلام
اکثر داروهای آرامبخش عارضه وابستگی را دارند. اما باید توجه داشته باشید که پزشک همیشه مزیت داروها را نسبت به عوارض آن سنجیده و با توجه به شرایط هر فرد اقدام به تجویز میکند. لطفا به صورت خودسرانه اقدام به قطع یا مصرف دارو بخصوص داروهای اعصاب نفرمایید.
متشکرم
عالی بود