درد یکی از احساسات پیچیده در تجربه انسانی است که می‌تواند به عنوان یک نشانه واکنشی به آسیب، بیماری یا اختلال در سیستم عصبی در نظر گرفته شود. در بسیاری از موارد، درد مربوط به مشکلات جسمی و روحی وارد کننده میباشد و در صورت عدم مدیریت موثر، تأثیرات نامطلوبی بر روی کیفیت زندگی افراد خواهد داشت. یکی از داروهایی که به عنوان یک گزینه مؤثر در کنترل درد شدید به کار گرفته میشود، داروی ترامادول است. ترامادول (Tramadol) یک داروی آنالژزیک (تسکین‌دهنده درد) با عملکرد مشابه به مسکن‌ها، اما با مکانیسم اثر متفاوت، معرفی شده است. این دارو می‌تواند به عنوان یک گزینه موثر در کاهش درد، بهبود کیفیت زندگی بیماران و مدیریت بهتر شرایط پزشکی مرتبط با درد، مورد استفاده قرار گیرد.
اشکال دارویی ترامادول
- قرص با انتشار فوری: 50 میلی گرم (Ultram، عمومی)، 100 میلی گرم (عمومی)
- کپسول با انتشار فوری: 100 میلی گرم (ConZip)، 150 میلی گرم (ConZip)، 200 میلی گرم (ConZip)، 300 میلی گرم (ConZip)
- 5 میلی گرم در میلی لیتر (Qdolo)، معادل ترامادول 4.4 میلی گرم در میلی لیتر
موارد مصرف قرص ترامادول
قرص یا کپسول ترامادول برای کمک به تسکین درد شدید مداوم استفاده میشود. ترامادول متعلق به دسته‌ای از داروهایی است که به عنوان مسکن‌های اپیوئیدی شناخته می‌شوند. این دارو در مغز کار می‌کند تا احساس و واکنش بدن شما به درد را تغییر دهد. ترامادول برای دردهای متوسط و نسبتا شديد ( معمولاً بعد از اعمال جراحی و ارتوپدی و زنان مخصوصاً سزارين) نیز به كار می‌رود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Tramadol
مواد افیونی مصنوعی مشتق نشده؛ مسکن با اثر مرکزی ممکن است حداقل تا حدی با اتصال به گیرنده‌های مو مخدر عمل کند و باعث مهار مسیرهای صعودی درد شود. این دارو به طور گسترده از طریق CYP2D6 و CYP3A4 متابولیزه میشود و از طریق کونژوگاسیون والد و متابولیت‌ها صورت می‌گیرد. متابولیت‌های ترامادول عمدتاً توسط کلیه‌ها دفع می‌شوند و در آخر از طریق 30٪ (ادرار به عنوان داروی بدون تغییر)؛ 60٪ به عنوان متابولیت؛ باقیمانده به صورت متابولیت‌های نامشخص یا غیر قابل استخراج دفع میشود.
مقدار مصرف داروی Tramadol
داروی ترامادول ((Tramadol را طبق یک برنامه منظم با دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز (هر 24 ساعت) مصرف کنید. اگر حالت تهوع دارید، مصرف این دارو همراه با غذا ممکن است کمک کننده باشد. قرص و کپسول را به صورت کامل با یک لیوان آب میل کرده و از خرد کردن و جویدن آن خودداری کنید. انجام این کار می‌تواند تمام دارو را به یکباره آزاد کند و خطر عوارض جانبی یا مصرف بیش از حد را افزایش دهد. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک ممکن است به شما دستور دهد که این دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید.
زمان مصرف قرص ترامادول
قبل از مصرف قرص ترامادول، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی دارو را مطالعه کنید. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. قبل از شروع استفاده از این دارو، از پزشک یا داروساز خود بپرسید که آیا باید سایر داروهای مخدر خود را قطع یا تغییر دهید. با پزشک یا داروساز خود در مورد مصرف بی‌خطر ترامادول با سایر داروها مشورت کنید. قطع ناگهانی این دارو ممکن است باعث سوء مصرف (مربوط به اعتیاد) شود، به خصوص اگر برای مدت طولانی یا در دوزهای بالا از آن استفاده کرده باشید. برای جلوگیری از سوء مصرف، پزشک ممکن است دوز شما را به آرامی کاهش دهد.
علائم ترک داروی ترامادول شامل بی‌قراری، تغییرات روحی و روانی (از جمله اضطراب، مشکل خواب، افکار خودکشی)، آبریزش از چشم، آبریزش بینی، حالت تهوع، اسهال، تعریق، دردهای عضلانی یا ناگهانی میباشد. اگرچه این دارو به بسیاری از افراد کمک می‌کند، اما گاهی اوقات باعث اعتیاد میشود. در صورت داشتن اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر و الکل)، این خطر ممکن است بیشتر باشد. این دارو را دقیقاً همانطور که برای کاهش خطر اعتیاد تجویز شده است، مصرف کنید.
طریقه مصرف ترامادول در بزرگسالان
- داروی ترامادول برای مدیریت درد متوسط تا شدید در بزرگسالان که درمان‌های جایگزین ناکافی هستند توصیه میشود. با در نظر گرفتن شدت درد بیمار، پاسخ بیمار، تجربه قبلی درمان مسکن و عوامل خطر اعتیاد، سوء استفاده و استفاده نادرست، رژیم دوز را برای هر بیمار به طور جداگانه آغاز کنید.
- دوز مصرفی ترامادول در آزادسازی فوری (مزمن)، 25 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که در برخی بیماران تا 25-50 میلی گرم در روز هر 3 روز تا 50-100 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت افزایش می‌یابد.
- مقدار مصرفی ترامادول (Tramadol) در آزادسازی فوری (حاد)، 50-100 میلی گرم هر 4 تا 6 ساعت به صورت خوارکی میباشد که برای تبدیل از نسخه فوری به نسخه تمدید شده، دوز کل روزانه را تا نزدیکترین دوز مصرفی یعنی 100 میلی گرم تجویز کنید. بر اساس نیاز فردی، پایه دوز بعدی را تیتر کنید.
- همچنین مقدار مصرف برای درد در داروهای انتشار تمدید شده، 100 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی میباشد.
- برای مصرف محلول خوراکی ترامادول در جهت درمان درد، 20 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی مصرف کنید که ممکن است دوز کل روزانه را با افزایش 50 میلی گرمی در هر 3 روز به 200 میلی گرم در روز (50 میلی گرم QID) افزایش دهد. پس از تیتراسیون، 50-100 میلی گرم در 4-6 ساعت PRN برای تسکین درد استفاده شود.
- برای شروع سریع اثر ضد درد 50-100 میلی گرم در 4-6 ساعت PRN برای تسکین درد استفاده کنید که نباید از 400 میلی گرم در روز تجاوز کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی ترامادول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله اختلالات مغزی (مانند آسیب سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، انسداد مزمن)، بیماری ریوی، بیماری کلیوی، بیماری کبد، دیابت، اختلالات روانی یا خلقتی (مانند گیجی، افسردگی، افکار خودکشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر و الکل) مشکلات معده و روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال ناشی از عفونت، ایلئوس فلجی)، مشکل در ادرار کردن و… با پزشک مشورت کنید.
مصرف داروی ترامادول (Tramadol) در برخی بیماران سبب خواب آلودگی و گیجی شده است. در صورت بروز این عارضه، بیماران از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالایی (رانندگی، کار با ماشین‌آلات و تجهیزات) دارند، خودداری کنند. ترامادول ممکن است باعث ایجاد شرایطی شود که بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تأثیر می‌گذارد. طولانی شدن QT به ندرت می‌تواند باعث ضربان قلب سریع و نامنظم جدی (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. خطر طولانی شدن QT در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص یا سایر موارد مصرف افزایش می‌یابد.
موارد هشدار استفاده از داروی ترامادول
- بعد از مصرف داروی ترامادول سندرم سروتونین ممکن است رخ دهد که در برخی بیماران تهدید کننده زندگی است؛ همچنین در برخی موارد با استفاده از ترامادول به تنهایی، با مصرف همزمان داروهای سروتونرژیک و با داروهایی که متابولیسم سروتونین یا ترامادول را مختل می‌کنند رخ می‌دهد.
- افسردگی تنفسی جدی، تهدید کننده زندگی یا کشنده گزارش شده است. همچنین این موارد در کودکان تحت درمان با ترامادول رخ داده است.
- مواد افیونی می‌توانند باعث اختلالات تنفسی مرتبط با خواب از جمله آپنه مرکزی خواب و هیپوکسمی مرتبط با خواب شوند. مصرف مواد افیونی خطر ابتلا به CSA را به صورت وابسته به دوز افزایش می‌دهد. در بیمارانی که با CSA مراجعه می‌کنند، کاهش دوز مواد افیونی را با استفاده از بهترین روش‌ها برای کاهش مصرف مواد افیونی در نظر بگیرید.
- مواردی از نارسایی آدرنال با مصرف مواد افیونی گزارش شده است که اغلب پس از مصرف بیش از 1 ماه میباشد. اگر نارسایی آدرنال تشخیص داده شد، با دوزهای جایگزین فیزیولوژیک کورتیکواستروئیدها درمان کنید.
- این دارو ممکن است باعث افت فشار خون شدید از جمله افت فشار خون ارتواستاتیک و سنکوپ در بیماران سرپایی شود. پس از شروع یا تیتر کردن، علائم افت فشار خون را کنترل کنید.
- مصرف این دارو در برخی بیماران توانایی‌های ذهنی یا فیزیکی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های بالقوه خطرناک مانند رانندگی ماشین یا کار با ماشین‌آلات را مختل می‌کند. توصیه میشود از رانندگی و کار با ماشین آلات خطرناک خودداری کنید مگر اینکه نسبت به اثرات متحمل شده و از واکنش به دارو آگاه باشید.
- موارد هیپوگلیسمی مرتبط با ترامادول (Tramadol) گزارش شده است که برخی از آن‌ها منجر به بستری شدن در بیمارستان میشود. در بیشتر موارد، بیماران دارای عوامل خطر مستعد کننده بودند (مثلاً دیابت). در صورت مشکوک بودن به هیپوگلیسمی، سطح گلوکز خون را کنترل کرده و در صورت لزوم قطع دارو را در نظر بگیرید.
موارد منع مصرف داروی ترامادول
- حساسیت به ترامادول یا مواد افیونی
- انسداد شناخته شده یا مشکوک دستگاه گوارش، از جمله ایلئوس فلجی
- استفاده همزمان از مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) یا استفاده در 14 روز گذشته
- کودکان کمتر از 12 سال
- مدیریت پس از عمل در کودکان کمتر از 18 سال پس از برداشتن لوزه یا آدنوئیدکتومی
- آسم برونشیال شدید یا حاد در محیطی بدون نظارت یا بدون تجهیزات احیا
- افسردگی قابل توجه تنفسی
خطر هیپوناترمی داروی ترامادول
- هیپوناترمی در بسیاری از موارد شدید گزارش شده است. بیشتر موارد در زنان بالای 65 سال و در هفته اول درمان رخ داده است. در برخی گزارش‌ها، هیپوناترمی ناشی از سندرم ترشح نامناسب هورمون ضد ادراری (SIADH) است.
- علائم و نشانه‌های هیپوناترمی (مانند گیجی)، در طول درمان، به‌ویژه در شروع درمان، نظارت شود. در صورت وجود علائم و نشانه‌های هیپوناترمی، درمان مناسب (مانند محدودیت مایعات) را شروع کرده و درمان را قطع کنید.
پردردی و آلودینیا ناشی از مواد افیونی
- پردردی ناشی از مواد افیونی (OIH) زمانی اتفاق می‌افتد که ضددرد اپیوئیدی به طور متناقضی باعث افزایش درد یا افزایش حساسیت به درد شود. این شرایط با تحمل متفاوت است، که نیاز به افزایش دوز مواد افیونی برای حفظ یک اثر تعریف شده است.
- علائم شامل (اما ممکن است محدود به این نباشد) افزایش سطح درد با افزایش دوز مواد افیونی، کاهش سطح درد پس از کاهش دوز مواد افیونی یا درد ناشی از محرک‌های معمولی غیر دردناک (آلودینیا) باشد. این علائم ممکن است OIH را تنها در صورتی نشان دهند که هیچ مدرکی دال بر پیشرفت بیماری زمینه‌ای، تحمل به مواد افیونی، ترک مواد افیونی یا رفتار اعتیادآور وجود نداشته باشد.
- موارد OIH گزارش شده، هر دو با استفاده کوتاه مدت و طولانی مدت از مسکن‌های مخدر رخ داده است. اگرچه مکانیسم OIH به طور کامل شناخته نشده است، اما مسیرهای بیوشیمیایی متعددی دخیل هستند. ادبیات پزشکی یک معقول بیولوژیکی قوی بین ضددردهای اپیوئیدی و OIH و آلوداینیا را نشان می‌دهد. اگر بیمار مشکوک به تجربه OIH است، به دقت کاهش دوز ضددرد یا چرخش اپیوئیدی فعلی را در نظر بگیرید (به طور ایمن بیمار را به یک قسمت دیگر مواد افیونی تغییر دهید).
متابولیسم بسیار سریع برای افسردگی در کودکان
- افسردگی تنفسی تهدید کننده زندگی در کودکانی که ترامادول (Tramadol) دریافت کرده‌اند گزارش شده است. برخی از موارد گزارش شده به دنبال برداشتن لوزه یا آدنوئیدکتومی رخ داده است و حداقل یک مورد، کودک شواهدی مبنی بر متابولیسم فوق سریع ترامادول به دلیل پلی مورفیسم CYP2D6 داشته است. درمان در کودکان کمتر از 12 سال و در کودکان کمتر از 18 سال پس از برداشتن لوزه یا آدنوئیدکتومی منع مصرف دارد. از مصرف در نوجوانان 12 تا 18 ساله که دارای سایر عوامل خطر هستند که حساسیت به اثرات تضعیف کننده تنفسی را افزایش می‌دهند، خودداری کنید.
- مدیریت افسردگی تنفسی بسته به وضعیت بالینی بیمار ممکن است شامل مشاهده دقیق، اقدامات حمایتی و استفاده از آنتاگونیست‌های اپیوئیدی باشد. احتباس دی اکسید کربن (CO2) ناشی از افسردگی تنفسی از مواد افیونی می‌تواند اثرات آرام بخش مواد افیونی را تشدید کند.
عوارض قرص ترامادول (Tramadol)
تهوع، استفراغ، یبوست، تعریق، مشکل خواب، خشکی دهان، خستگی، سبکی سر، سرگیجه، خواب آلودگی یا سردرد برخی از عوارض داروی ترامادول میباشد. برخی از این عوارض جانبی ممکن است پس از مدتی استفاده از این دارو کاهش یابد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی برخیزید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل قطع تنفس در طول خواب (آپنه خواب)، تغییرات ذهنی یا خلقتی (مانند بی‌قراری، توهم)، درد شکمی، مشکل در ادرار کردن، نشانه‌هایی از کار نکردن غدد فوق کلیوی (مانند از دست دادن اشتها، خستگی غیرعادی، کاهش وزن) و… میباشد. برخی از عوارض جانبی داروی ترامادول شامل موارد زیر میباشد؛
- یبوست (24-46%)
- حالت تهوع (24-40%)
- سرگیجه (26-33%)
- سردرد (18-32%)
- خواب آلودگی (16-25%)
- استفراغ (9-17%)
- تحریک CNS (7-14%)
- سوء هاضمه (5-13%)
- آستنیا (6-12%)
- خارش (8-11%)
- خشکی دهان (5-10%)
- اسهال (5-10%)
- تعریق (6-9٪)
تداخل دارویی ترامادول
- تداخلات رده X (پرهیز): آزلاستین (نازال)، برومپریدول، کاربامازپین، داپوکستین، الوکسادولین، فراورده‌های رادیو داروی آیوبنگوان، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (نوع B)، اوپیوئیدها (میکس آگونیست ها/ آنتاگونیست ها)، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید
- کاهش اثرات داروها توسط ترامادول: کاربامازپین، دیورتیک ها، عوامل معدی – روده‌ای (پروکینتیک)، فراورده‌های رادیو داروی آیوبنگوان، پگ‌ویزومانت، سینکالید
- کاهش اثرات ترامادول توسط داروها: ایووسیدنیب، میتوتان، نالمفن، نالتروکسون، اندانسترون، اوپیوئیدها (میکس آگونیست ها/ آنتاگونیست ها)، پگ اینترفرون آلفا 2-b، فنوباربیتال، پریمیدون، کینولون ها، ریتوناویر، ساریلومب، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین (مهارکننده‌های قوی CYP2D6)، سیلتوکسیمب
- افزایش اثرات داروها توسط ترامادول: آلویموپان، آمی‌فامپریدین، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، کاربامازپین، دسموپرسین، دیورتیک ها، الوکسادولین، فلونیترازپام، داروهای کاهنده قند خون، آیوهگزول، آیومپرول، آیوپامیدول، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (نوع B)، اورفنادرین، اکسی تریپتان، اوکسی‌کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، راموسترون، روپینیرول، روتیگوتین، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، داروهای سروتونرژیک (خطر بالا، متفرقه)، سوورکسانت، تالیدومید، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، آنتاگونیست های ویتامین کا، زولپیدم
مصرف قرص ترامادول (Tramadol) در دوران بارداری و شیردهی
استفاده طولانی مدت از مسکن‌های مخدر در دوران بارداری ممکن است باعث سندرم محرومیت از مواد افیونی نوزادان شود. داده‌های موجود در زنان باردار برای اطلاع از خطر مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی و سقط جنین کافی نیست. نوزادان را از نظر علائم سندرم محرومیت از مواد افیونی نوزادان مشاهده کنید و بر این اساس مدیریت کنید. استفاده از مواد افیونی برای مدت طولانی ممکن است باعث کاهش باروری در زنان و مردان بالقوه باروری شود. زنان باردار در دوران بارداری و شیردهی با پزشک در رابطه با عوارض و خطرات دارو مشورت کنید.
استفاده از ترامادول و خطر زایمان
- استفاده از ترامادول (Tramadol) در حین زایمان در برخی بیماران منجر به افسردگی تنفسی در نوزاد میشود. مواد افیونی از جفت عبور می‌کنند و ممکن است باعث ایجاد افسردگی تنفسی و اثرات روانی – فیزیولوژیکی در نوزادان شوند.
- یک آنتاگونیست مواد افیونی، مانند نالوکسان، باید برای معکوس کردن افسردگی تنفسی ناشی از مواد افیونی در نوزاد در دسترس باشد. استفاده در زنان باردار در حین یا بلافاصله قبل از زایمان توصیه نمیشود، یعنی زمانی که سایر تکنیکهای ضد درد مناسب‌تر هستند.
- مسکن‌های اپیوئیدی می‌توانند زایمان را از طریق اقداماتی که به طور موقت قدرت، مدت و دفعات انقباضات رحمی را کاهش می‌دهند، طولانی‌تر کنند.
تاثیر ترامادول در شیردهی
- مطالعات و موارد منتشر شده، آرامبخشی بیش از حد، افسردگی تنفسی و مرگ را در نوزادانی که در معرض کدئین از طریق شیر مادر قرار داشتند، گزارش کردند.
- زنانی که متابولیزه کننده‌های فوق سریع ترامادول هستند، به سطوح سرمی مواد افیونی بالاتر از حد انتظار می‌رسند، که به طور بالقوه منجر به سطوح بالاتر M1 در شیر مادر میشود که می‌تواند در نوزادان شیرخوار آن‌ها خطرناک باشد.
- در زنان با متابولیسم طبیعی ترامادول (فعالیت طبیعی CYP2D6)، مقدار ترامادول ترشح شده در شیر انسان کم و وابسته به دوز است. با توجه به احتمال بروز عوارض جانبی جدی، از جمله آرامبخشی بیش از حد، افسردگی تنفسی و مرگ در نوزادی که با شیر مادر تغذیه میشود، شیردهی در طول درمان توصیه نمیشود.
شرایط نگهداری داروی Tramadol
داروی ترامادول (Tramadol) باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی ترامادول
در این مقاله، به بررسی دقیق خصوصیات و کاربردهای داروی ترامادول در مدیریت درد شدید، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداختیم. ترامادول به عنوان یک داروی آنالژزیک با مکانیسم عمل منحصر به فرد، به تدریج جایگاه خود را در کنترل درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران به‌ویژه در مواردی که سایر گزینه‌های درمانی مناسب نیستند، پیدا کرده است. نتایج تحقیقات بالینی نشان می‌دهند که ترامادول باعث کاهش معنی‌دار درد و افزایش سطح راحتی بیماران میشود. این دارو به دلیل مزیت‌هایی همچون اثرات ضددرد مناسب و میزان کمتر احتمال اعتیاد نسبت به برخی داروهای مسکن دیگر، به گزینه‌ای مطمئن و مؤثر برای مدیریت درد شدید تبدیل شده است.
منبع سایت: Medscape
