شکستگی استخوان نوعی بیماری است که در آن استخوان یا مفاصل ترک میخورند و یا اینکه به طور کامل شکسته میشوند. درصد قابل توجهی از شکستگیهای استخوان بر اثر وارد شدن فشار بسیار زیاد رخ میدهند. با این حال در برخی موارد نیز شکستگی استخوان ممکن است در نتیجه شرایط خاص پزشکی مثل بیماریهایی همچون پوکی استخوان به وجود آید. در این مطلب با علائم شکستگی استخوان و روشهای درمانی آن بیشتر آشنا خواهید شد.
برای خرید تجهیزات ارتوپدی میتوانید به داروخانه آنلاین مثبت سبز مراجعه نمایید.
چند نکته کلیدی در مورد شکستگی استخوان
به موارد زیر دقت کنید:
- بیشتر شکستگیهای استخوان در نتیجه زمین خوردن و تصادف رخ میدهند
- شکستگی استخوان ناشی از بیماری به عنوان شکستگی پاتولوژیک شناخته میشود
- در شکستگی ترکیبی تکههای شکسته شده استخوان باعث وارد شدن آسیب به پوست میشوند
- شکستگی استخوان انواع مختلفی دارد
- ترمیم شکستگی استخوان در یک روند طبیعی باید اتفاق بیفتد و درمانهایی که معمولا صورت میگیرند برای این هستند که شرایط را برای بهبود استخوان به بهترین شکل ممکن درآورند
انواع شکستگی استخوان
پیش از بررسی علائم شکستگی استخوان بهتر است ابتدا به انواع شکستگی بپردازیم:
- شکستگی ابولسیون: که در آن عضله یا رباط، استخوان را میکشد و موجب شکستگی آن میشود.
- خرد شدگی استخوان: استخوان به شکل قطعات ریز خرد میشود.
- شکستگی ستون فقرات: که در آن قسمت جلویی مهره در ستون فقرات ممکن است به دلیل پوکی استخوان از هم بپاشد.
- دررفتگی همراه با شکستگی: مفصل در میرود و یکی از استخوانهای مفصل نیز دچار شکستگی میشوند.
- شکستگی گرین استیک (ترکه تری): استخوان در یک طرف تا حدودی میشکند اما شکستگی کامل نیست زیرا بقیه استخوان میتواند خم شود.
- شکستگی خط مو: نوعی شکستگی جزئی استخوان است.
- شکستگی در هم فرو رفته: زمانی اتفاق میافتد که استخوان میشکند و یک قطعه از آن به قسمت دیگری میرود.
- شکستگی داخل مفصلی: که در آن شکستگی به داخل مفصل گسترش مییابد.
- شکستگی طولی: شکستگی در طول استخوان اتفاق میافتد.
- شکستگی مورب: استخوان به صورت زاویهدار در سراسر طول آن شکسته میشود.
- شکستگی پاتولوژیک: نوعی بیماری یا یک بیماری زمینهای سبب شکستگی استخوان میشود.
- شکستگی مارپیچ: شکستگی در جایی اتفاق میافتد که حداقل یک قسمت از استخوان پیچ خورده باشد.
- شکستگی استرسی: به دلیل فشارهای مکرر روی استخوان بیشتر برای ورزشکاران رخ میدهد.
- شکستگی توروس: استخوان تغییر شکل میدهد اما ترک نمیخورد.
- شکستگی عرضی: شکستگی بر طول استخوان عمود است.
علائم شکستگی استخوان
علائم شکستگی استخوان با توجه به نوع استخوان، شدت آسیب، سن فرد و شرایط سلامتی وی متفاوت است اما به طور کلی در شکستگیهای مختلف نشانههای زیر مشاهده میشود:
- درد
- تورم
- کبودی
- تغییر رنگ پوست در اطراف ناحیه آسیب دیده
- خم شدگی در یک زاویه مشخص
- عدم توانایی بیمار در تحمل وزن خود در قسمت آسیب دیده
- عدم توانایی بیمار در حرکت دادن منطقه آسیب دیده
- خونریزی در صورت باز بودن شکستگی
هنگامیکه یک استخوان بزرگ مانند لگن یا ران دچار شکستگی میشود، ممکن است علائم زیر نیز مشاهده شود:
- سرگیجه و احساس ضعف
- رنگ پریدگی
- احساس حالت تهوع و بیماری
در صورت امکان فردی را که دچار شکستگی استخوان شده است تا رسیدن کمکهای اولیه و پزشک از جای خود تکان ندهید تا شرایط بدتر نشود.
علل شکستگی استخوان
بیشتر شکستگیها در نتیجه افتادن و یا تصادف با اتومبیل اتفاق میافتند. استخوانهای سالم بسیار مقاوم هستند و در برابر آسیب قدرت و استحکام زیادی دارند اما با افزایش سن دو عامل خطر شکستگی استخوان را بیشتر میکند: یکی ضعیف شدن استخوانها و دیگری خطر افتادن. البته کودکانی که فعالیتهای بدنی زیادی دارند و اعمال خطرناک انجام میدهند نیز بیش از سایرین در معرض ابتلا به شکستگی استخوان هستند. بیماریهای زمینهای مثل پوکی استخوان و عفونت نیز میتوانند سبب بروز انواعی از شکستگی شوند. ورزشکاران نیز بر اثر فشارهای مکرر و مداومی که به عضلات و استخوانهای خود وارد میکنند، با احتمال شکستگی استخوان بیشتر مواجه میشوند.
اقدامات اولیه در هنگام تشخیص شکستگی
هر گاه با فردی مواجه شدید که به نظر میرسید دچار شکستگی دست یا پا شده است، اقدامات اولیه زیر را انجام دهید:
- پیش از هر اقدام با اورژانس تماس بگیرید
- از حرکت دادن اندام آسیب دیده تا جایی که مقدور است بپرهیزید
- اگر فرد بیهوش است یا خونریزی دارد، ابتدا باید برای این علائم اقدام درمانی صورت گیرد و بعد به شکستگی استخوان پرداخته شود. در صورتی که فرد علائم شکستگی استخوان را دارد، سعی کنید با آتل یا یک وسیله دیگر اندام مربوطه را حتما بی حرکت نگه دارید.
درمان شکستگی استخوان
پس از انجام اقدامات اولیه برای شکستگی استخوان باید منتظر باشید تا پزشک یا پرستار در مکانی که شکستگی اتفاق افتاده است، حاضر شود و یا اینکه بیمار به نزدیکترین مرکز درمانی برده شود. پزشک باید مطمئن شود که خطری جان بیمار را تهدید نمیکند بنابراین ابتدا کلیه اقدامات لازم برای زنده نگه داشتن بیمار صورت میگیرد. سپس با توجه به نوع شکستگی و شرایط بیمار داروهایی برای تسکین درد به وی تجویز میشود. اندام شکسته شده باید بالا نگه داشته شود تا کمکم تورم آن کاهش یابد. ضمنا اندام شکسته شده باید همچنان بیحرکت نگه داشته شود که در این مورد معمولا از یک آتل استفاده میشود.
چنانچه شکستگی باز باشد، حتما باید به بیمار آنتیبیوتیک تجویز شود تا احتمال بروز عفونت کاهش یابد. در برخی موارد نیز نیاز به عمل جراحی وجود دارد تا بافتهای از بین رفته و آلودگیها از محل زخم و شکستگی خارج شود. در بسیاری موارد نیز نیاز است تا آزمایشات و تصویربرداریهایی صورت گیرد تا نوع شکستگی به طور کامل تشخیص داده شود. به طور کلی درمان شکستگی استخوان در 3 مرحله انجام میپذیرد:
جا اندازی استخوان
به این منظور پزشک قطعات استخوان را در صورتی که جابجا شده باشد، مجددا در کنار یکدیگر قرار میدهد. ممکن است این عمل تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی کامل برای بیمار انجام شود. پزشک برای جااندازی استخوان در این مرحله باید بسیار متبحر باشد. در صورتیکه بدون عمل جراحی پزشک موفق به جا انداختن استخوان نشود، به ناچار باید طی عمل جراحی این کار را انجام دهد.
بی حرکت نگه داشتن استخوان
پس از اینکه جااندازی قطعات شکسته استخوان به خوبی انجام پذیرفت، استخوان باید بیحرکت نگه داشته شود تا مراحل جوش خوردن استخوان به درستی انجام گیرد. تا زمانیکه جوش خوردن استخوان به طور کامل انجام نشده باشد، همچنان این احتمال وجود دارد که بار دیگر قطعات استخوان جابجا شوند. بنابراین پزشک ممکن است از آتل یا گچ گرفتن استفاده کند و در صورتی که شکستگی باز باشد، وسایلی مانند پین یا پیچ را در استخوان قرار دهد تا جابجایی قطعات استخوان اتفاق نیفتد.
فیزیوتراپی
ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد که جوش خوردن استخوان به طور کامل انجام گیرد. تا قبل از اینکه استخوان جوش بخورد، از انجام فعالیتهای بدنی که فشار به ناحیه مربوطه وارد میکند، باید پرهیز شود تا قطعات شکسته شده جابجا نشوند. در زمانی که جوش خوردن استخوان در حال انجام است، این احتمال وجود دارد که اندام آسیب دیده به دلیل عدم فعالیت تضعیف شوند. بنابراین لازم است تا پس از خارج کردن گچ یا آتل فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی خاصی صورت گیرد تا همچنان مثل قبل بتوان از استخوان آسیب دیده استفاده کرد.
کلام پایانی
در این مطلب علائم شکستگی استخوان و روشهای درمان را در انواع مختلف شکستگی مورد بررسی قرار دادیم. فراموش نکنید که شما به عنوان یک فرد غیر متخصص تنها کاری که میتوانید برای فردی که دچار شکستگی شده است انجام دهید این است که وی را بیحرکت نگه دارید تا امدادهای اولیه از راه برسند. همچنین اگر لازم باشد که شخص را به بیمارستان برسانید، باید وی را طوری بلند کنید که کمترین فشار به قسمت آسیب دیده وارد شود.