یبوست، یک مشکل شایع است که به دلیل کاهش تحرک روده‌ای و جذب بیشتر آب در روده بزرگ و سفت‌شدن مدفوع رخ می‌دهد. تقریباً هر فردی در زندگی خود تجربه چندین بار یبوست را تجربه کرده است. قبل از هر چیز، باید بدانیم که الگوی دفع هر فرد متفاوت است، به‌عنوان‌مثال، برخی افراد معمولاً روزانه سه بار دفع دارند، درحالی‌که دیگران هفته‌ای سه بار دفع می‌کنند. یکی از مشکلات شایع در زندگی مدرن، یبوست است که با تغییر شرایط زندگی و افزایش استفاده از خودروها و مصرف غذاهای فست‌فود به‌جای مواد غذایی سالم، روبه‌رو شده‌ایم. اگر شما علائمی را تجربه می‌کنید، ممکن است دچار یبوست شده باشید و باید سعی کنید آن را درمان کنید
دلایل ابتلا به یبوست
آیا شده از خود بپرسید چرا یبوست می‌گیرم؟ همان‌طور که اشاره شد، عوامل گوناگونی بر بروز این بیماری تأثیرگذار هستند. برخی از این دلایل عبارتند از:
انواع بیماری‌ها
بعضی از بیماری‌ها می‌توانند باعث بروز مشکلاتی مانند یبوست شوند. این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- سندروم مدفوع انسدادی:
این بیماری به‌صورت طبیعی مانع از دفع مدفوع می‌شود یا فرایند دفع را دردناک می‌کند.
- انسداد روده:
در برخی موارد نادر، سیستم حرکتی روده بزرگ مختل می‌شود که ممکن است باعث بروز یبوست شود.
- اختلالات عصبی:
برخی بیماری‌ها مانند آسیب‌های نخاعی، بیماری پارکینسون و سکته مغزی می‌توانند بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر بگذارند.
- سندروم روده تنبل:
در این بیماری، روده بزرگ شما منقبض خواهد شد که می‌تواند منجر به حفظ مدفوع برای مدت‌های طولانی شود.
- عوامل ژنتیکی:
برخی نقایص در ساختار دستگاه گوارش می‌توانند عملکرد سیستم گوارش را مختل کنند و بیماری یبوست را به وجود آورند.
برخی از داروها
موارد زیر برخی از داروهایی هستند که ممکن است بر ابتلا به بیماری یبوست تأثیرگذار باشند:
- داروهای ضد درد قوی حاوی کدئین، اکسی کدون و هیدرومورفون.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن.
- داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین.
- آنتی اسیدهای حاوی کلسیم یا آلومینیوم، مانند قرص آهن.
- داروهای آلرژی، مانند آنتی‌هیستامین‌ها مانند دیفن هیدرامین.
- برخی داروهای فشار خون، از جمله مسدودکننده‌های کانال کلسیم.
- داروهای روانپزشکی، از جمله کلوزاپین و اولانزاپین داروهای ضدتشنج.
- داروهای ضد تهوع.
برخی مشکلات پزشکی علت ابتلا به یبوست
شرایط پزشکی نیز در برخی مواقع می‌توانند باعث ابتلا به بیماری یبوست شوند. از این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری‌های مربوط به غدد درون‌ریز:
برخی از بیماری‌های مرتبط با غدد درون‌ریز بدن، مانند کم‌کاری غده تیروئید و دیابت ممکن است به بروز بیماری یبوست منجر شوند.
- نقص در هماهنگی بین عضلات کف لگن:
یکی از عوامل مهم پزشکی، وجود نقص در هماهنگی بین عضلات کف لگن است. ماهیچه‌های لگن و پایین شکم برای کمک به دفع مدفوع استفاده می‌شوند، اما اگر عملکرد این عضلات اختلال داشته باشد، می‌تواند به بروز بیماری یبوست منجر شود.
علائم یبوست
یکی از سؤالات مهمی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید، این است که علائم یبوست چیست؟ خوشبختانه، این بیماری به‌راحتی قابل‌شناسایی است، بنابراین می‌توانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن اقدام به درمان آن کنید. در ادامه، علائم بیماری یبوست را برای شما بیان می‌کنیم:
دفع کم
یکی از مهم‌ترین علائم یبوست، کاهش تعداد دفع مزاج است. اگر کمتر از سه مرتبه در هفته به دفع مزاج مبادرت نمایید، احتمالاً به این بیماری مبتلا هستید. بااین‌حال، باید توجه داشت که تعداد دفع به‌تناسب شرایط فرد متغیر است؛ بنابراین، اگر فردی به‌صورت طبیعی حدود یک‌بار در هفته دفع دارد، بهتر است با یک متخصص مشورت نماید. اگرچه برای برخی افراد علائم یبوست آزاردهنده نیست، اما در درازمدت می‌تواند به سیستم گوارشی آسیب جدی وارد کند؛ بنابراین، بهتر است علائم این بیماری را جدی بگیرید و به‌منظور درمان آن اقدام کنید.
مدفوع خشک
یکی از علائم دیگر یبوست، وجود مدفوع خشک است. هر چه مدفوع خشک‌تر باشد، فرآیند دفع آن سخت‌تر و دردناک‌تر خواهد بود. در چنین حالتی، مطمئن شوید که به بیماری یبوست مبتلا شده‌اید. متأسفانه، برخی افراد برای دفع مدفوع، فشار زیادی به بدن خود وارد می‌کنند که ممکن است منجر به خونریزی داخلی شود؛ بنابراین، بهتر است از روش‌های دیگری برای بهبود سهولت دفع استفاده کنید.
احساس حالت تهوع یا نفخ
احساس نفخ یا حالت تهوع، از علائم دیگر یبوست شدید است. تجمع مدفوع در بدن می‌تواند باعث تغییر در مکانیسم و عملکرد اندام‌های داخلی شود که ممکن است باعث احساس نفخ شدید شود. افرادی که با بیماری یبوست شدید روبرو هستند، معمولاً احساس تهوع یا درد در معده دارند.
داروهای مؤثر در درمان یبوست
داروهای مختلفی برای درمان یبوست وجود دارد که پزشک ممکن است برای شما تجویز کند. بااین‌حال، تأکید می‌شود که از روش‌های خانگی برای درمان این عارضه استفاده کنید. اگر یبوست به‌شدت مزمن شد یا شدید بود، می‌توانید از داروهای زیر با مشورت متخصص گوارش از داروهای زیر استفاده کنید.
قرص بیزاکودیل برای درمان یبوست
داروهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند به درمان یبوست کمک کنند. در صورت تمایل به مصرف داروهای بدون نسخه، می‌توانید از داروهایی مانند کورکتول، اکس لاکس، کلسیم دوکوزات و قرص دی سیکلومین استفاده کنید. اگر این نوع داروها مشکل را برطرف نکردند، پزشک داروهایی مانند پلکاناتید، لیناکلوتید یا متیل نالترکسون تجویز می‌کند. قرص سی لاکس هم می‌تواند مؤثر باشد، اما قبل از مصرف آن، بهتر است از نحوه مصرف آن آگاه شوید.
قرص بیزاکودیل که به شکل شیاف یا قرص در داروخانه‌ها در دسترس است، یک داروی ملین است که می‌تواند بسیار مؤثر باشد. این دارو بر روی حرکات روده اثر می‌گذارد و با افزایش حرکات روده، دفع مدفوع را تسهیل می‌کند؛ بنابراین، اگر با یبوست شدید روبه‌رو هستید و روش‌های غیردارویی دیگر در بهبود شرایط شما مؤثر نبودند، بهتر است از بیزاکودیل استفاده کنید. مصرف این دارو به‌صورت شیاف مقعدی ممکن است به درمان درد مقعدی ناشی از یبوست کمک کند و اگر ترجیح می‌دهید آن را خوراکی مصرف کنید، می‌توانید از قرص بیزاکودیل استفاده کنید.
ملین قوی برای یبوست شدید
شما می‌توانید از یک ملین یا مسهل نیز استفاده نمایید. مسهل‌ها انواع گوناگونی دارند و بسیاری از آنها داروهای بدون نسخه پزشکی هستند. هر یک از ملین‌ها به روشی منحصربه‌فرد برای برطرف‌کردن یبوست اثر می‌کنند. بهتر است از دکتر یا داروساز خود بپرسید که کدام مسهل برای شما مفید است و چه مدت باید آن را مصرف کنید.
تعدادی متنوع از ملین‌ها در دسترس هستند که می‌توانند فرایند اجابت مزاج را آسان‌تر کنند. در زیر، مواردی که می‌توانید به‌عنوان ملین بدون نیاز به نسخه پزشکی استفاده کنید را مشاهده می‌کنید:
مکمل‌های فیبردار: این مکمل‌ها بهبوددهنده فرآیند دفع مدفوع هستند و ترکیبات آنها شامل پسیلیوم، کلسیم پلی کربوفیل و متیل سلولز است.
محرک‌ها: این ملین‌ها باعث انقباض روده می‌شوند. مواردی مانند بیزاکودیل و سنوزید جز این داروها هستند.
اسموتیک‌ها: این ملین‌ها اسمزی هستند و با افزایش ترشح مایع در روده، فرآیند اجابت را تسهیل می‌کنند. هیدروکسید منیزیم خوراکی، سیترات منیزیم و لاکتولوز جز این دسته از داروها هستند.
روان‌کننده‌ها: محرک‌هایی مانند روغن معدنی می‌توانند حرکت مدفوع را بهبود بخشیده و اجابت را آسان‌تر کنند.
قطره دایمتیکون برای یبوست نوزادان
دایمیتیکون دارویی است که معمولاً برای درمان نفخ شکم تجویز می‌شود. یکی از عواملی که بر روی نفخ تأثیر دارد، یبوست است. اگرچه این دارو در درمان این عارضه تأثیری ندارد، اما بیشتر روی کاهش علائم آن تمرکز دارد. داروها، مسهل‌ها و ملین‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانید بدون نسخه تهیه کرده و از آنها برای درمان یبوست استفاده کنید. پیشنهاد ما این است که هیچگاه بدون مشورت با پزشک از هر دارویی استفاده نکنید. برای اینکه بدانید کدام دارو، ملین و یا مسهل برای شما مناسب است، همچنین می‌توانید از پزشک داروخانه مشورت بگیرید.
شربت آلومینیوم ام جی برای یبوست بزرگسالان
شربت آلومینیوم ام جی برای درمان یبوست تولید نشده است. این دارو برای درمان رفلاکس معده است. افرادی که با رفلاکس اسیدی معده مواجه هستند و اسید معده به سمت مری معده‌شان برمی‌گردد، اغلب احساس سوزش در قفسه سینه می‌کنند. برای درمان این حالت از داروهای آنتی‌اسید و یا خنثی‌کننده اسید استفاده می‌شود. یکی از این داروها آلومینیوم ام جی است. این شربت ممکن است عوارضی داشته باشد. برخی از عوارض شربت آلومینیوم ام جی شامل اسهال، یبوست، حالت تهوع و سردرد می‌شود. همان‌طور که متوجه شدید، یکی از عوارضی که شربت آلومینیوم ام جی دارد، اسهال است. این وضعیت در برخی افراد به‌وضوح قابل‌مشاهده است؛ بنابراین زمانی که افراد به یبوست دچار می‌شوند یا به شربت برای یبوست شدید کودکان احتیاج دارید، با استفاده از شربت آلومینیوم ام جی می‌توان به این بیماری پایان داد.
همچنین برای درمان یبوست کودکان، می‌توان از شربت انجیر و یا شربت منیزیم هیدروکسید استفاده کرد.
دمنوش
یکی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری یا درمان یبوست، مصرف منظم مایعاتی مانند آب و چای است. این روش می‌تواند به طور قابل‌توجهی به درمان و تسهیل در خروج مدفوع از روده‌ها کمک کند. هرچه مایعات بیشتری مصرف کنید، روده‌های شما بهتر کار می‌کنند و رطوبت بیشتری در مدفوع شما باقی می‌ماند. همچنین، مصرف چای یا دمنوش‌های حاوی نعنا، زنجبیل و بابونه نیز بسیار مفید است و می‌تواند به بهبود علائم یبوست کمک کند.
آمپول
متیل نالترکسون که یکی از آمپول‌های تجویزی برای درمان یبوست است، در افراد مبتلا به درد مزمن (مداوم) که ناشی از سرطان روده نیست؛ اما ممکن است مربوط به سرطان قبلی یا درمان سرطان باشد، استفاده می‌شود.
شیاف
شیاف بیزاکودیل یکی از داروهایی است که برای درمان یبوست کاربرد زیادی دارد. استفاده از بیزاکودیل به شکل شیاف منجر به جذب مخاطی شده و فرایند جای‌گذاری شیاف باعث تحریک کولون و دفع مدفوع می‌شود. به همین دلیل، اثربخشی آن بسیار بیشتر و عوارض جانبی آن نسبتاً کمتر است.
روش‌های پیشگیری از یبوست
در بسیاری از موارد، با استفاده از چند راهکار ساده می‌توانید از بروز یبوست جلوگیری کرده یا آن را به‌راحتی برطرف کنید.
- رژیم غذایی متعادلی دنبال کنید که حاوی فیبر غنی باشد. میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، نان و غلات سبوس‌دار بهترین منابع فیبر هستند.
- روزانه 1 الی 2 لیتر آب و مایعات دیگر مصرف کنید. ترکیب فیبر و آب می‌تواند به منظم نگه‌داشتن حرکات روده کمک کند.
- از مصرف اضافی کافئین خودداری کنید، زیرا می‌تواند باعث کمبود آب در بدن شود و در نتیجه یبوست ایجاد کند.
- مصرف شیر و محصولات لبنی را محدود کنید، زیرا ممکن است لاکتوز موجود در آنها برخی از افراد را به یبوست مبتلا کند.
- به طور منظم ورزش کنید، حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید تا به تقویت حرکات روده‌ای کمک کنید.
- هر زمان که نیاز به دفع داشتید، به دستشویی بروید، زیرا مراجعه به دستشویی در زمان مناسب می‌تواند از بروز یبوست جلوگیری کند.
اگر مشکل شما با این روش‌ها رفع نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
جهت مطالعه بیشتر:
عوارض ابتلا به یبوست
برخی از عوارض جدی ابتلا به بیماری یبوست عبارتند از:
- ابتلا به بواسیر:
یکی از مهم‌ترین عوارض یبوست، ابتلا به بواسیر است. در این بیماری، رگ‌های روده و سیستم گوارش متورم و ملتهب می‌شوند. بیماری بواسیر شدید، معمولاً با کمک جراحی درمان می‌شود؛ بنابراین بهتر است حتماً علائم یبوست را جدی بگیرید.
- پارگی مقعد:
عارضه دیگری که اغلب به همراه یبوست شدید رخ می‌دهد، پارگی مقعد است که به شکل شقاق مقعد نیز شناخته می‌شود.
- عفونت روده:
عفونت روده از جمله عوارض خطرناکی است که ممکن است به دنبال یبوست شدید به وجود بیاید. زمانی که مقدار زیادی مدفوع در روده بزرگ به دام بیافته و به دلیل توده‌های مدفوعی بر روی دیواره روده فشار ایجاد شود، احتمال بروز عفونت روده افزایش می‌یابد.
- آسیب به عضلات کف لگن:
درصورتی‌که برای دفع مدفوع فشار زیادی به بدن وارد شود، ممکن است عضلات کف لگن آسیب ببینند. این مسئله می‌تواند به مشکلاتی همچون ناتوانی در کنترل مدفوع و اختلالات مثانه منجر شود.
سخن پایانی
در این مقاله به طور جامع درباره علائم و نشانه‌های بیماری یبوست صحبت شد. یبوست به‌عنوان یکی از بیماری‌های رایج، در جمع زیادی از افراد، همواره دیده می‌شود. این بیماری که اغلب با احساس درد و کاهش تعداد دفعات دفع همراه است، می‌تواند برای بسیاری از افراد آزاردهنده باشد. عوامل گوناگونی برای ایجاد این بیماری مؤثر هستند، از جمله تغییرات در سبک زندگی و مشکلات روانی مانند افسردگی. همچنین، کاهش مصرف فیبر نیز می‌تواند عامل بروز یبوست باشد. برای کاهش علائم این بیماری، می‌توان از روش‌های گوناگونی استفاده کرد. یکی از راه‌های متداول، تغییر در رژیم غذایی است. افرادی که به طور مداوم با این مشکل مواجه هستند، می‌توانند از برنامه‌های غذایی خاصی بهره ببرند.
