حافظه کوتاه مدت چیست؟

حافظه کوتاه مدت چقدر ماندگاری دارد؟

بیشتر اطلاعاتی که در حافظه کوتاه مدت نگهداری می‌شوند تقریبا بین ۲۰ تا ۳۰ ثانیه یا حتی کمتر ذخیره می‌شوند. برخی از اطلاعات می‌توانند تا یک دقیقه در حافظه کوتاه مدت باقی بمانند، اما بیشتر اطلاعات به طور خود به خود به سرعت تجزیه می‌شوند، مگر اینکه شما از راهبردهای تمرینی مانند گفتن اطلاعات با صدای بلند یا تکرار ذهنی آن استفاده کنید.

با این حال، اطلاعات موجود در حافظه کوتاه مدت نیز بسیار مستعد تداخل هستند. هر اطلاعات جدیدی که وارد حافظه کوتاه مدت شود به سرعت اطلاعات قدیمی را جابجا می‌کند. به عنوان مثال، اگر در یک اتاق شلوغ و پر سر و صدا هستید صداهای جدید به گوش شما می‌رسد و صداهای چند لحظه قبل را فراموش می‌کنید، یا اگر به جای توجه به نام شخصی، به این فکر می‌کنید که به آن شخص چه بگویید، ممکن است سخت‌تر نام شخص را به خاطر بیاورید.

ظرفیت حافظه کوتاه مدت چقدر است؟

مقدار اطلاعاتی که می‌توان در حافظه کوتاه مدت ذخیره کرد می‌تواند متفاوت باشد. در سال ۱۹۵۶، جرج میلر، روانشناس، در مقاله‌ای تأثیرگذار با عنوان «عدد جادویی هفت، به علاوه یا منهای دو» پیشنهاد کرد که افراد می‌توانند بین ۵ تا ۹ مورد را در حافظه کوتاه مدت ذخیره کنند. تحقیقات جدیدتر نشان می‌دهد که افراد می‌توانند تقریبا چهار تکه اطلاعات را در حافظه کوتاه مدت ذخیره کنند.

به عنوان مثال، تصور کنید که می‌خواهید شماره تلفنی را به خاطر بسپارید. طرف مقابل شماره تلفن ۱۰ رقمی را به شما می‌گوید و شما سریع یادداشت می‌کنید. لحظاتی بعد متوجه می‌شوید که شماره را فراموش کرده اید. این اتفاق به این دلیل است که شما شماره را فقط نوشته‌اید و آن‌ها در ذهن خود چند بار تکرار نکرده اید. اطلاعات در حافظه کوتاه مدت در صورتی که تکرار نشوند به سرعت پاک می‌شود.

تفاوت حافظه کوتاه مدت با حافظه کاری

حافظه کاری یا حافظه فعال یکی دیگر از انواع حافظه است. این نوع حافظه ویژگی‌هایی مشابه حافظه کوتاه مدت دارد. برخی افراد تفاوتی بین این دو نوع حافظه قائل نیستند. برخی از محققان نیز استدلال می‌آورند که حافظه فعال و حافظه کوتاه مدت به طور قابل توجهی همپوشانی دارند و حتی ممکن است یک چیز باشند.

تفاوت بین این دو نوع حافظه این است که حافظه فعال یا حافظه کاری فقط به توانایی استفاده، دستکاری و به کارگیری حافظه برای یک دوره زمانی اشاره دارد. به عنوان مثال، این نوع حافظه می‌تواند یادآور مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها برای انجام کاری که در محل کار خود دارید، باشد. این در حالی است که حافظه کوتاه مدت تنها به ذخیره‌سازی هر اطلاعاتی به صورت موقت اشاره دارد و در صورت تکرار نکردن اطلاعات به سرعت فراموش می‌شوند.

چگونه حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت تبدیل می‌شود؟

محققان که در حوزه حافظه فعالیت می‌کنند مراحل به خاطر سپردن اطلاعات در حافظه را به سه بخش اصلی تقسیم کرده اند. این سه مرحله حافظه شامل حسی، کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌شود. هر یک از این‌ها را می‌توان بر اساس ظرفیت ذخیره‌سازی و مدت زمان تشخیص داد. در حالی که حافظه بلند مدت ظرفیت به ظاهر نامحدودی دارد که اطلاعات داخل آن سال‌ها دوام می‌آورد، حافظه کوتاه مدت نسبتا مختصر و محدود است. حافظه کوتاه مدت هم از نظر ظرفیت و هم از نظر مدت زمان محدود است. برای اینکه اطلاعات حفظ شود، باید از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت منتقل شود. مکانیسم‌های دقیق برای چگونگی این اتفاق بحث برانگیز است و به خوبی مشخص نیست.

مدل کلاسیک که به مدل اتکینسون-شیفرین یا مدل چند وجهی معروف است، پیشنهاد می‌کند که تمام خاطرات کوتاه‌مدت پس از مدت زمان معینی به‌طور خودکار در حافظه بلندمدت قرار می‌گیرند. برخی از کار‌هایی که می‌تواند اطلاعات را از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت منتقل کند شامل موارد زیر می‌شود:

• مرور و تکرار: تکرار اطلاعات و مرور آن‌ها به‌صورت فعال به تقویت ارتباطات عصبی و انتقال به حافظه بلندمدت کمک می‌کند.
• تداعی‌سازی: اتصال اطلاعات جدید به اطلاعات قبلی و ایجاد شبکه‌های تداعی می‌تواند یادگیری را تقویت کرده و به تثبیت اطلاعات کمک کند.
• ساختاردهی اطلاعات: دسته‌بندی و سازماندهی اطلاعات به صورت منظم، مانند استفاده از دسته‌بندی یا نقشه ذهنی، فرآیند انتقال را تسهیل می‌کند.
• تمرکز بالا: توجه کامل به اطلاعات و جلوگیری از حواس‌پرتی در حین یادگیری، شانس انتقال موفقیت‌آمیز به حافظه بلندمدت را افزایش می‌دهد.
• تکرار در فواصل زمانی: تکرار اطلاعات در فواصل زمانی منظم به تثبیت آن‌ها کمک می‌کند و احتمال فراموشی را کاهش می‌دهد.

از دست دادن حافظه کوتاه مدت چیست؟

از دست دادن حافظه کوتاه مدت یا اختلال حافظه کوتاه مدت زمانی است که شخصی نمی‌تواند اطلاعاتی را در کوتاه مدت حفظ کند یا اطلاعاتی را که به تازگی دریافت کرده است فراموش می‌کند. فراموش کردن متناوب اطلاعات جدید تقریبا برای همه اتفاق می‌افتد. این ممکن است مانند از دست دادن یک پرداخت ماهانه، فراموش کردن تاریخ، گم کردن کلیدهایمان یا مشکل پیدا کردن کلمه مناسب برای استفاده گهگاهی به نظر برسد.

کم شدن کارایی حافظه کوتاه مدت با افزایش سن امری طبیعی است اما زمانی که فردی اطلاعات مهم را به قدر کافی فراموش می‌کند تا در توانایی او در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، ممکن است دچار از دست دادن حافظه کوتاه‌مدت به دلیل یک بیماری خاص شود.

علائم از دست دادن حافظه کوتاه مدت

از دست دادن حافظه کوتاه مدت با علائمی همراه است و شما در صورتی که این علائم را مشاهده کنید می‌توانید نتیجه بگیرید که حافظه کوتاه مدت شما ضعیف شده است. برخی از علائم رایج از دست دادن حافظه کوتاه مدت عبارتند از:

• پرسیدن نام، سؤالات مشابه یا اطلاعات یکسان به طور مکرر از کسی
• گیج شدن در مورد کاری که انجام می‌دهید یا چه کسی هستید و چه ساعتی یا روزی است
• در به خاطر سپردن یا درک اطلاعاتی که به تازگی دریافت کرده اید، مانند دستورالعمل‌ها یا مراحل یک دستور غذا، مشکل دارید
• فراموش کردن تجربیات یا رویدادهای اخیر
• فراموش کردن جایی که وسایل مختلف را قرار داده‌اید
• فراموش کردن چیزی که اخیرا در رادیو شنیده یا در تلویزیون دیده‌اید

علل از دست دادن حافظه کوتاه مدت

فهرست طولانی از عوامل و شرایط مختلف وجود دارد که می‌تواند باعث از دست دادن حافظه کوتاه مدت شود. برخی از بیماری‌های رایج مرتبط با از دست دادن حافظه کوتاه مدت عبارتند از:

• سالخوردگی

با افزایش سن، تغییرات در مغز او به آرامی ایجاد می‌شود که می‌تواند او را فراموشکارتر از قبل کند. اما تحقیقات نشان می‌دهد که از دست دادن حافظه بخش اجتناب‌ناپذیر پیری نیست و با افزایش سن، مغز آن‌ها در واقع می‌تواند توانایی ایجاد سلول‌های مغزی جدید و ایجاد اتصالات عصبی جدید را حفظ کند.

• بیماری‌های عصبی

بیماری‌های عصبی باعث از بین رفتن عملکرد اعصاب مغز و سیستم عصبی محیطی شده و به مرور زمان از بین می‌روند. بسیاری از بیماری‌های عصبی می‌توانند باعث از دست دادن حافظه کوتاه مدت شوند. بیماری آلزایمر، بیماری هانتینگتون، بیماری پارکینسون، فراموشی پیشانی گیجگاهی، زوال عقل بدن لوی و زوال عقل عروقی برخی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی هستند.

• آسیب سر

بسیاری از انواع آسیب‌ها می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب برسانند و به طور بالقوه باعث از دست دادن حافظه کوتاه مدت موقت یا دائمی شوند.

• عفونت

عفونت مزمن یا شدید در مغز و سایر قسمت‌های بدن می‌تواند باعث از دست دادن حافظه شود. به عنوان مثال می‌توان به HIV و انسفالیت اشاره کرد.

• تومورها

تومورها، اعم از سرطانی یا خوش خیم و همچنین سایر رشدهای غیرطبیعی روی مغز، به طور بالقوه می‌توانند در عملکرد مغز اختلال ایجاد کنند و بر حافظه کوتاه مدت تأثیر بگذارند.

• داروها

بسیاری از داروهایی که بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارند می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث از دست دادن موقت حافظه شوند. برخی از داروهایی که معمولا با مشکلات حافظه مرتبط هستند شامل داروهای کلسترول، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مسکن ها، داروهای فشار خون بالا، داروهای پارکینسون، داروهای آرام بخش یا خواب آور، داروهای بی‌اختیاری و آنتی هیستامین‌ها می‌شود.

تمرینات و راهکارهایی برای بهبود حافظه کوتاه مدت

کارهایی وجود دارد که افراد می‌توانند برای پیشگیری از ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت انجام دهند و در برخی موارد حتی به بهبود حافظه کوتاه مدت کمک کنند. نکاتی برای پیشگیری از ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت شامل موارد زیر است:

• یک روال روزانه تنظیم و به طور مرتب دنبال کنید.
• فهرستی از کارها تهیه کنید، وظایف را برنامه ریزی کنید و از ابزارهای یادآوری مانند یادداشت‌ها، تقویم‌ها و هشدارها یا آلارم‌های تلفن استفاده کنید.
• وسایل مهم مانند تلفن، کلید، عینک، کیف پول را در یک مکان قرار دهید.
• سعی کنید یک مهارت جدید یاد بگیرید یا کارهایی را انجام دهید که مغز را به چالش می‌کشد، مانند پازل یا بازی‌های حافظه.
• در فعالیت‌هایی شرکت کنید که مغز را درگیر نگه می‌دارد، مانند معاشرت، کار داوطلبانه، یا شرکت در باشگاه‌ها یا گروه‌ها.
• با خانواده و دوستان در ارتباط باشید.
• مصرف الکل را محدود کنید.
• به اندازه کافی ورزش کنید.
• یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
• بهداشت خواب را به خوبی رعایت کنید و به اندازه کافی بخوابید.
• فشار خون بالا را کنترل کنید یا به پیشگیری از آن کمک کنید.
• در صورت بروز افسردگی به روانشناس مراجعه کنید.
• سعی کنید شلوغی یا وسایل اضافی در اطراف خانه یا محیط را کاهش دهید.
• بخش‌های بزرگتر اطلاعات را به قطعات کوچکتر تقسیم کنید تا به خاطر سپردن آسان‌تر شود.

بهترین داروها برای پیشگیری از ضعیف شدن حافظه

در کنار روش‌های گفته شده، خرید قرص تقویت حافظه و یادگیری یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت حافظه و افزایش عملکرد مغز است. قرص‌های مختلفی وجود دارد که شما می‌توانید با استفاده از این قرص‌ها جهت جلوگیری از دست دادن حافظه کوتاه مدت استفاده کنید. در ادامه این قرص‌ها را بررسی می‌کنیم.

قرص روکش دار جینگو بی‌ زد دینه

قرص جینگو بی‌ زد دینه، با منشاء گیاهی، به بهبود علائم اختلال عملکرد مغزی و کاهش حافظه کمک می‌کند. این محصول برای افرادی که دچار کاهش حافظه هستند، به‌ویژه بیماران مبتلا به آلزایمر، مفید است و می‌تواند به حفظ سلامت ذهنی آن‌ها کمک کند. علاوه بر این، جینگو بی‌زد در تقویت حافظه و بهبود حس جهت‌یابی نقش دارد. مصرف این قرص می‌تواند علائم ناخوشایندی مانند سرگیجه و وزوز گوش را کاهش دهد و با ویژگی‌های گیاهی‌ خود گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال درمان‌های طبیعی هستند.

قرص ممورکس

قرص ممورکس  به بهبود اختلالات ناشی از محدودیت گردش خون مغزی از جمله کاهش حافظه، سرگیجه، وزوز گوش، سردرد و افسردگی کمک می‌کند. این محصول با اثرات ضد تجمع پلاکت‌ها و افزایش سنتز پروستاسیکلین، به بهبود جریان خون و سلامت مغزی کمک می‌کند؛ همچنین، ممورکس دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی است که به خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد و محافظت از سلول‌های عصبی می‌پردازد. این قرص با تحریک گردش خون مغزی و عمومی، به رفع اختلالات عروق محیطی و بهبود علائم آلزایمر کمک کرده و به حفاظت از اعصاب می‌پردازد.

قرص نروزان ویتابیوتیکس

مکمل نروزان با ترکیبات کامل خود، به تقویت چندجانبه مغز و ذهن کمک می‌کند. از جمله فواید آن می‌توان به حفظ عملکرد سیستم عصبی و بهبود عملکرد مغز اشاره کرد. این مکمل در بهبود عملکرد شناختی و مقابله با افسردگی و اضطراب مؤثر است؛ همچنین، نروزان با افزایش سطح انرژی و تمرکز، به تقویت حافظه و بهبود خلق و خو کمک می‌کند. این ویژگی‌ها نروزان را به گزینه‌ای مناسب برای حمایت از سلامت ذهنی و بهبود عملکرد روزانه تبدیل کرده‌اند.

قرص جینک اکتیو گلدن لایف

قرص جینک اکتیو گلدن لایف به بهبود آلزایمر و اختلالات شناختی کمک می‌کند. این مکمل باعث بهبود حافظه و افزایش قدرت تمرکز می‌شود و عملکرد ذهنی را تقویت می‌کند. استفاده از این قرص می‌تواند به بهبود کلی کارکردهای ذهنی و شناختی کمک کند.

کپسول ممورال گل دارو

کپسول ممورال گل دارو با اثرات ضد روماتیسمی و ضد التهابی به درمان استئوآرتریت گردن و درد پشت کمک می‌کند و همچنین برای کولیت اولسر مفید است. این کپسول در تقویت حافظه و بهبود اختلالات ادراکی نقش دارد و به جلوگیری از پیشرفت MS کمک می‌کند. علاوه بر این، ممورال در درمان اختلالات عروق محیطی و بهبود زوال عقل (آلزایمر) مؤثر است. همچنین دارای خاصیت ضد آسم بوده و به سلامت کلی بدن کمک می‌کند.

سخن پایانی

در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی کامل حافظه کوتاه مدت و نحوه تقویت آن پرداخته شد. حافظه کوتاه‌مدت بخش ضروری و حیاتی از فرآیندهای شناختی است که به افراد کمک می‌کند تا در محیط‌های پیچیده و پویای روزمره خود، به‌طور مؤثر عمل کنند. درک بهتر این نوع حافظه می‌تواند به بهبود تکنیک‌های یادگیری و حافظه کمک کند.