عفونت‌های انگلی یکی از مشکلات بهداشتی مهم در سطح جهانی هستند که می‌توانند به‌ویژه در مناطق با بهداشت نامناسب و شرایط زندگی دشوار شیوع یابند. انگل‌ها، از جمله کرم‌های روده‌ای و پوستی، می‌توانند مشکلات بهداشتی و عوارض جدی برای افراد ایجاد کنند. این عفونت‌ها معمولاً با علائمی مانند درد شکمی، اسهال، و خارش پوستی همراه هستند و می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیرات منفی بگذارند. این مقاله به بررسی موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و… قرص تیابندازول می‌پردازد.
اشکال دارویی تیابندازول
- قرص جویدنی
موارد مصرف قرص تیابندازول
قرص تیابندازول (Tiabendazole) دارویی است که معمولاً برای درمان عفونت‌های پارازیتی (انگل) استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند برای درمان انواع مختلفی از عفونت‌های ناشی از کرم‌های انگلی مانند آسپیرگیلوس (نوعی قارچ)، عفونت‌های ناشی از نماتودها (کرم‌های گرد) و دیگر انگل‌های گوارشی استفاده شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص تیابندازول
تیابندازول با اثر بر روی ساختار و عملکرد میکروتوبول‌ها در سلول‌های انگل عمل می‌کند. میکروتوبول‌ها بخش‌های اصلی اسکلت سلولی هستند و نقش مهمی در تقسیم سلولی و ساختار داخلی سلول دارند. تیابندازول به طور خاص به پروتئین‌های میکروتوبول متصل می‌شود و مانع از تشکیل صحیح میکروتوبول‌ها می‌شود. این تأثیر منجر به اختلال در تقسیم سلولی و تخریب ساختار اسکلت سلولی انگل می‌شود و در نتیجه به مرگ انگل و کاهش عفونت کمک می‌کند.
تیابندازول عمدتاً برای درمان عفونت‌های ناشی از کرم‌ها و انگل‌ها استفاده می‌شود. این دارو به طور خاص برای درمان عفونت‌های گوارشی ناشی از انگل‌ها مانند کرم‌های گرد و برخی از نماتودها مؤثر است. در برخی از موارد، تیابندازول برای درمان عفونت‌های قارچی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه مصرف قرص جویدنی تیابندازول
- نحوه مصرف قرص جویدنی تیابندازول باید بر اساس دستورات پزشک و دستورالعمل‌های درج شده بر روی بسته‌بندی دارو باشد. همیشه طبق دستور پزشک عمل کنید و هیچ‌گاه دوز مصرفی را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.
- قرص را به صورت کامل جویده و قورت دهید، این دارو به صورت جویدنی طراحی شده است تا به خوبی در دستگاه گوارش جذب شود. معمولاً تیابندازول با معده خالی یا همراه با غذا مصرف می‌شود. برای کاهش عوارض جانبی گوارشی، مصرف آن با غذا توصیه می‌شود.
- پس از جویدن قرص، یک لیوان کامل آب بنوشید تا دارو به خوبی از طریق گلو و معده عبور کند. تمام دوره درمانی که پزشک تجویز کرده است را به پایان برسانید، حتی اگر علائم بیماری قبل از پایان دوره درمان بهبود یابند. قطع زودهنگام دارو ممکن است باعث بازگشت عفونت شود.
- بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تنها سبب عوارض خواهد شد. به علاوه، افزایش دوز بدون هماهنگی تاثیری بر روی سلامتی و بهبودی شما نداشته و تنها خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص جویدنی تیابندازول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعال باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی خاص از جمله اختلال کبدی و کلیوی شدید، مشکلات قلبی، مشکلات گوارشی، مشکلات روده (مانند انسداد، زخم) و… با احتیاط و نسخه پزشک این دارو را مصرف کنید. در دوران بارداری، این دارو فقط در صورت نیاز باید استفاده شود. در ادامه به موارد احتیاط قرص تیابندازول خواهیم پرداخت؛
- اگر به تیابندازول یا هر یک از مواد تشکیل‌دهنده آن حساسیت دارید، از مصرف این دارو خودداری کنید و به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت داشتن هر گونه بیماری خودایمنی، قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
- تیابندازول ممکن است بار اضافی بر کبد وارد کند. در صورت وجود هرگونه بیماری کبدی، پزشک باید از این موضوع مطلع شود. مشکلات کلیوی ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو داشته باشند.
- تیابندازول ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، با پزشک خود مشورت کنید. این دارو ممکن است به شیر مادر منتقل شود. اگر در دوران شیردهی هستید، قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
- در درمان آلودگی با کرمک، آسکاریس، کرم شلاقی، کرم قلاب دار و آلودگی مرکب بیشتر از مبندازول و پیرانتل به دلیل سمیت کمتر و اثر بیشتر، استفاده می‌شود. تیابندازول در پیشگیری از آلودگی به کرم به کار نمی‌رود.
- انجام آزمون خلط در درمان استرونژیلوئیدیاز در صورت وجود علایم یا نشانه‌های ریوی احتمال وجود سندرم آلودگی مکرر و کاهش ایمنی بیمار ممکن است ضروری باشد. همچنین انجام آزمایش مدفوع پیش از درمان با دارو یا 3-2 هفته پس از آن برای تعیین اثر بخشی آن ممکن است مورد نیاز باشد.
- مصرف الکل همراه با تیابندازول می‌تواند عوارض جانبی دارو را تشدید کند. از نوشیدن الکل در طول دوره درمان خودداری کنید.
- برای کاهش واکنش‌های التهابی لاروتریشین، مصرف توام کورتیکوستروئید سیستمیک به خصوص در بیمارانی که علایم شدید دارند، توصیه می‌شود.
- این دارو در برخی بیماران سبب گیجی و خواب آلودگی شده است. در صورت بروز خواب آلودگی و سرگیجه، از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری بالایی دارند، خودداری کنید. تا حد امکان رانندگی نکرده و کار با ماشین‌الات و تجهیزات را به زمان دیگری موکول کنید.
- در بعضی از بیماران دارو ممکن است باعث تغییر بوی ادرار شود که به دلیل متابولیت دارو است و از نظر بالینی اهمیت ندارد.
موارد منع مصرف قرص تیابندازول
- حساسیت به تیابندازول
- بارداری و شیردهی
- بیماری کبدی شدید
عوارض قرص تیابندازول
اگر هر یک از عوارض دارو ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک شما این دارو را تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله سردرد، بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص تیابندازول خواهیم پرداخت؛
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- درد شکمی
- سرگیجه
- سردرد
- خواب‌آلودگی
- گیجی
- خارش
- راش‌های پوستی
- تورم
تداخل دارویی قرص تیابندازول
تداخل قابل توجهی یافت نشد.
مصرف قرص تیابندازول در دوران بارداری و شیردهی
قرص جویدنی تیابندازول می‌تواند به جنین آسیب برساند. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این دارو ممکن است باعث نقایص جنینی شود. به همین دلیل، استفاده از تیابندازول در دوران بارداری معمولاً توصیه نمی‌شود مگر اینکه پزشک به این نتیجه برسد که فواید دارو برای مادر بیشتر از خطرات بالقوه برای جنین است. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، باید قبل از مصرف تیابندازول با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند بر اساس شرایط خاص شما، تصمیم‌گیری مناسبی انجام دهد.
تیابندازول می‌تواند به شیر مادر منتقل شود و ممکن است به نوزاد آسیب برساند. به همین دلیل، مصرف این دارو در دوران شیردهی معمولاً توصیه نمی‌شود. در صورتی که مصرف تیابندازول ضروری باشد، پزشک ممکن است شما را تحت مراقبت دقیق قرار دهد تا هرگونه عارضه جانبی یا تاثیرات منفی را به سرعت تشخیص داده و درمان کند.
شرایط نگهداری قرص تیابندازول
قرص تیابندازول باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص تیابندازول
این مقاله به بررسی درمان کرم‌ها و انگل با قرص تیابندازول، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قرص تیابندازول به عنوان یک داروی ضد انگل مؤثر، نقش حیاتی در درمان عفونت‌های ناشی از انواع کرم‌های انگلی ایفا می‌کند. با توانایی خود در مقابله با عفونت‌های روده‌ای، کرم‌های قلابدار و انگل‌های پوستی، تیابندازول به عنوان یک گزینه درمانی گسترده و کارآمد شناخته می‌شود. مکانیزم عملکرد این دارو از طریق مهار آنزیم‌های ضروری برای بقا و تکثیر انگل‌ها، باعث توقف رشد و در نهایت از بین رفتن آن‌ها می‌شود.
