داروی مترونیدازول چیست؟ طریقه و عوارض مصرف مترونیدازول

مترونیدازول چیست؟

مترونیدازول (به انگلیسی: Metronidazole) یک آنتی بیوتیک و ضد انگل است که برای درمان بسیاری از عفونت ها استفاده می شود. این دارو متعلق به دسته ای از آنتی بیوتیک ها به نام نیتروایمیدازول است. این دارو با مهار رشد باکتری ها و پروتوزواها عمل می کند. مثلا یکی از کاربردهای این قرص، کمک به درمان عفونت‌های ادراری واژن است. معمولا دوره مصرف این قرص 10 روز است. قرص مترونیدازول را در دوزهای مختلف مثل ۲۵۰ و ۵۰۰ می‌توانید به راحتی بیابید.

نام رایج دارو: 

• مترونیدازول – Metronidazole

نام تجاری دارو:

• فلاژیل

اشکال دارویی مترونیدازول

در ایران مترونیدازول را به صورت:

• قرص خوراکی و سوسپانسیون
• ژل و شیاف واژینال
• ویال تزریقی
• ژل موضعی
• کیسه آماده تزریق

یکی از برندهای معروف قرص مترونیدازول، متروماکس است.

دوزهای مختلف قرص مترونیدازول

مترونیدازول نوعی آنتی بیوتیک به حساب می‌آید. اگر منشا عفونت در بدن باکتریایی باشد، به کمک این آنتی بیوتیک می‌توانید به درمان آن کمک کنید. برای درمان عفونت‌های پوستی، روزاسه و عفونت‌های دهان از جمله لثه و همچنین درمان بیماری‌هایی مانند واژینوز باکتریایی و بیماری التهابی لگن بسیاری از پزشکان مترونیدازول را تجویز می‌کنند. اما اگر منشا عفونت ویروسی، قارچی و .. باشد، این دارو کاربردی جهت درمان ندارد. این دارو دوزهای مختلفی دارد:

مترونیدازول ۲۵۰

دوز دارو مقدار دارویی است که برای یک فرد خاص در یک زمان معین تجویز می شود. دوز دارو به عوامل مختلفی از جمله سن، وزن، وضعیت سلامتی، نوع و شدت عفونت بستگی دارد.
دوزها معمولاً بر حسب میلی گرم یا میکروگرم بیان می شوند، به عنوان مثال، دوز معمولی مترونیدازول ۲۵۰ میلی گرم است، به این معنی که بیمار باید ۲۵۰ میلی گرم از دارو را در یک زمان مصرف کند. دوز باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود. مصرف زیاد یا کم دارو می تواند خطرناک باشد.

مترونیدازول ۵۰۰

دوز دارو مقدار دارویی است که برای یک فرد خاص در یک زمان معین تجویز می شود. دوز دارو به عوامل مختلفی از جمله سن، وزن، وضعیت سلامتی، نوع و شدت عفونت بستگی دارد.
دوزها معمولاً بر حسب میلی گرم یا میکروگرم بیان می شوند، به عنوان مثال، زمانی که میگویند دوز مترونیدازول ۵۰۰ میلی گرم است، به این معنی که بیمار باید ۵۰۰ میلی گرم از دارو را در یک زمان مصرف کند.

تفاوت بین مترونیدازول ۲۵۰ و مترونیدازول ۵۰۰

محتویات هر دو دارو یکی است فقط دوز آنها با هم متفاوت است. دوز 250 برای عفونت‌های سبک و در مواردی که سن و وزن بیمار کم است تجویز می‌شود و دوز 500 زمانی که فرد بزرگسال است و عفونت شدت دارد. بدون مشورت با پزشک نمی‌توانید متوجه شوید که کدام دوز برای شما بهتر است. این دارو با ارائه نسخه پزشک به داروخانه ارائه می‌شود.

نحوه‌ی عملکرد داروی مترونیدازول

داروی مترونیدازول یک آنتی بیوتیک است که برای درمان عفونت های ناشی از باکتری ها و انگل ها استفاده می شود. این دارو با تداخل در DNA میکروارگانیسم ها عمل می کند و در نتیجه رشد آنها را مهار خواهد کرد. این امر در نهایت باعث مرگ آنها می شود.

طریقه مصرف قرص مترونیدازول

در رابطه با نحوه استفاده از Metronidazole به موارد زیر دقت نمایید:

• مترونیزدازول را دقیقا مطابق با دستور پزشک مورد مصرف قرار دهید. مقدار مصرف باید توسط پزشک تعیین شود.
• نسخه خود و بروشور دارو را با دقت مطالعه کنید.
• مترونیدازول خوراکی به صورت خوراکی و نوع تزریقی آن به صورت تزریق در ورید باید مورد استفاده قرار گیرد. اگر فرد نتواند از طریق دهان این دارو را مورد استفاده قرار دهد، این دارو برای وی تزریق خواهد شد.
• سوسپانسیون خوراکی این دارو را قبل از مصرف تکان دهید و برای اندازه‌گیری دوز مورد استفاده خود از قاشق موجود در محصول استفاده نمایید.
• قرص آهسته رهش مترونیدازول را به طور کامل قورت دهید و از له کردن، جویدن یا شکاندن آن بپرهیزید.
• اگر علائم عفونت واژن داشته و در حال درمان هستید، ممکن است شریک جنسی شما نیز نیاز به مصرف مترونیدازول داشته باشد.
• به منظور اثربخشی بیشتر این دارو بهتر است آن را هر روز در ساعت مشخصی مورد استفاده قرار دهید.
• چنانچه از شیاف واژینال مترونیدازول استفاده می‌کنید، شیاف را از پوشش خارج کرده، به پشت بخوابید. زانوها را خم کرده با انگشت شیاف را فشار دهید تا به داخل راه یابد. چند دقیقه در همین وضعیت بمانید تا دارو کاملا در محل مناسب خود قرار گیرد.

طریقه مصرف داروی مترونیدازول برای عفونت واژن

شدت عفونت واژن، مقدار دقیق دوز مصرف مترونیدازول را مشخص می‌کند. همان طور که اشاره کردیم این دارو در دو دوز 250 و 500 میلی‌گرم عرضه می‌شود. برای عفونت‌های خفیف، مترونیدازول 250 معمولا هر 8 ساعت یکبار تجویز می‌شود. اما اگر عفونت شدید باشد، اغلب پزشک مترونیدزاول 500 را توصیه می‌کند. دوز دقیق دارو برای عفونت واژن توسط پزشک باید تعیین شود. همچنین گاهی نیاز است در مواری که عفونت شدید است، از شیاف مترونیدازول استفاده شود.

طریقه مصرف قرص مترونیدازول 250 برای عفونت واژن

قرص مترونیدازول ۲۵۰ در اکثر موارد به منظور درمان عفونت هر 8 ساعت یکبار تجویز می‌شود. یعنی روزانه 3 بار باید مورد استفاده قرار گیرد. با این حال سن فرد و شرایط بیماری در تعیین دوز دقیق بسیار تعیین کننده است. پس حتما توسط پزشک متخصص باید مشخص شود.

طریقه مصرف قرص مترونیدازول 500 برای عفونت واژن

برای درمان عفونت‌های باکتریایی متوسط تا شدید اغلب قرص مترونیدازول ۵۰۰ هر 8 ساعت یکبار یعنی 3 بار در روز تجویز می‌شود. دوره درمان معمولا تا 10 روز باید ادامه یابد. با این حال باز هم تاکید می‌کنیم که دوز دقیق این دارو حتما توسط پزشک باید تعیین شود.

احتیاط های لازم قبل از مصرف داروی مترونیدازول

اگر به مترونیدازول، سکنیدازول یا تینیدازول حساسیت دارید نباید از این دارو استفاده کنید. همچنین در موارد زیر نیز این دارو نباید مورد استفاده قرار گیرد:

• در صورتی‌که فرد ظرف 3 روز گذشته الکل مصرف کرده باشد.
• چنانچه در 3 روز گذشته فرد غذاها یا داروهای حاوی پروپیلن گلیکول خورده باشد.
• در 14 روز گذشته فرد دی سولفیرام (آنتابوس) مصرف کرده باشد.
• از مترونیدازول برای درمان تریکومونیازیس در سه ماهه اول بارداری نباید استفاده شود. در صورت بارداری باید به پزشک خود اطلاع دهید.
• مصرف مترونیدازول برای درمان عفونت‌های واژن در دخترانی که هنوز قاعدگی را تجربه نکرده‌اند، تائید نشده است.
• تا 24 ساعت پس از مصرف مترونیدازول نباید به کودک شیر مادر داد.

جهت اطمینان خاطر اگر مشکلات زیر را دارید، قبل از شروع به مصرف Metronidazole پزشک را در جریان بگذارید:

• بیماری‌های کبد و کلیه
• اختلال ریتم قلب
• کم‌خونی (کمبود گلبول‌های قرمز یا سفید)
• عفونت قارچی در هر نقطه از بدن
• اختلال عصبی

در رابطه با قرص مترونیدازول به این پادکست گوش دهید:

در چه مواردی قرص مترونیدازول تجویز می شود؟

وقتی عامل یک بیماری یک باکتری بی هوازی یا پروتوزوآ باشد، جهت درمان از مترونیدازول استفاده می‌شود. این باکتری‌ها معمولا در قسمت‌هایی از بدن ایجاد عفونت می‌کنند که بسته است و اکسیژن وجود ندارد. مثل: لثه، حفره لگنی و شکمی مانند روده. جهت درمان عفونت‌های تناسلی(واژینال) بانوان که عامل باکتریایی داشته باشد نیز اغلب از این دارو استفاده می‌شود. به منظور پیشگیری از عفونت، پیش از جراحی‌های تناسلی و شکمی نیز گاهی مترونیدازول مورد تجویز قرار می‌گیرد. در رژیم‌های درمانی عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری هم از قرص مترونیدازول در کنار آموکسی سیلین استفاده می‌کنند.

قرص مترونیدازول در درمان چه بیماری‌هایی استفاده میشود؟

به منظور درمان بیماری‌های زیر ممکن است قرص مترونیدازول توسط پزشک تجویز شود:

1- عفونت های دستگاه گوارش

مترونیدازول یک آنتی بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های گوارشی نیز کاربرد دارد. هلیکوباکتر پیلوری، گاستریت (ورم معده) و زخم معده اختلالات گوارشی هستند که به منظور بهبود آنها ممکن است Metronidazole توسط پزشک تجویز شود. همچنین گاهی از این دارو برای درمان تریکومونیازیس، ژیاردیازیس و آمیبیازیس که عفونت‌های انگلی هستند استفاده می‌شود.

2- عفونت های واژن

عفونت واژن اگر باکتریایی باشد، جهت درمان آن اغلب Metronidazole به صورت قرص خوراکی یا شیاف تجویز می‌شود. عفونت‌های خفیف با قرص مترونیدازول 250 هم ممکن است بهبود یابند اما برای عفونت‌های شدید واژن در زنان اغلب شیاف تجویز می‌شود. واژینوز باکتریایی و عفونت مخمر واژن با این دارو قابل درمان است.

3- عفونت های پوستی

به منظور درمان عفونت‌های پوستی مثل روزاسه و همچنین عفونت‌های دهان، آبسه دندان و عفونت لثه می‌توان از آنتی بیوتیک Metronidazole بهره گرفت. همچنین آکنه یا جوش نیز اگر عامل باکتریایی داشته باشد، گاه برای درمان آن این دارو تجویز می‌شود.

4- عفونت های استخوان و مفاصل

برخی از عفونت‌های استخوان و مفاصل با مترونیدازول قابل درمان است. همچنین ممکن است به منظور درمان بیماری لایم که نوعی عفونت اسپیروکتی است این دارو تجویز شود. برای درمان این نوع عفونت‌ها اغلب به جز قرص مترونیدازول از داروها یا آنتی بیوتیک‌های دیگری هم استفاده می‌شود.

5- عفونت های ریه

قرص مترونیدازول دارویی موثر در برابر باکتری‌های بی هوازی است. اگر در ذات الریه و برونشیت، عفونت‌های باکتریایی نقش داشته باشند، ممکن است این دارو تجویز شود. اما اغلب در کنار Metronidazole برای درمان قطعی به داروهای دیگری هم نیاز است که بیمار باید آنها را مورد استفاده قرار دهید.

6- عفونت های مغز و اعصاب

ممکن است مترونیدازول روی درمان مننژیت و عفونت مغزی باکتریایی تاثیر مثبتی داشته باشد. با این حال داروهای دیگری هم به طور همزمان باید مورد استفاده قرار گیرد تا روند بیماری رو به بهبود رود.

درمان عفونت ادراری با مترونیدازول

مترونیدازول برای درمان عفونت ادراری اگر عامل ایجاد عفونت، باکتریایی باشد، کاربرد دارد. در این موارد عموما تجویز پزشک این است که قرص مترونیدازول 500 به مدت 1 هفته مورد استفاده قرار گیرد. با این حال بسته به شرایط بیمار ممکن است داروی دیگری جایگزین شود یا اینکه metronidazole در دوز دیگری تجویز گردد. تشخیص اینکه برای عفونت ادراری، داروی metronidazole داروی مناسبی است یا خیر، فقط به دست پزشک متخصص باید صورت گیرد.

دوره مصرف مترونیدازول

در حالت کلی پزشکان معمولا توصیه می‌کنند که فرم خوراکی این دارو 2 تا 3 نوبت در روز مورد استفاده قرار گیرد. مترونیدازول اغلب برای یک دوره 10 روزه تجویز می‌شود. اما به دستور پزشک گاه می‌توان مصرف را حداکثر تا 14 روز ادامه داد. این دارو بهتر است همراه با میان وعده یا پس از غذا استفاده شود.

عوارض جانبی قرص مترونیدازول

در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک به مترونیدازول فورا پزشک را در جریان قرار دهید. این علائم شامل موارد زیر هستند:

• کهیر
• خارش
• گرما یا سوزن سوزن شدن
• تب
• درد مفاصل
• خشکی دهان
• خشکی واژن
• گرفتگی بینی
• دشواری در تنفس
• تورم در صورت یا گلو

نشانه‌های واکنش آلرژیک پوستی مترونیدازول:

• تب
• گلودرد
• سوزش چشم
• درد پوست
• بثورات پوستی قرمز یا بنفش همراه با تاول.

در موارد زیر نیز باید با پزشک تماس بگیرید:

• بدتر شدن عفونت و مشاهده علائم جدید
• احساس درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار
• گیجی
• احساس سبکی سر (مثل اینکه بیهوش شده باشید)
• خارش و ترشح از واژن
• تاول یا زخم در دهان، لثه قرمز یا متورم، مشکل در بلع.

هنگام مصرف طولانی مدت داروی مترونیدازول ممکن است عوارض زیر مشاهده شوند. در این صورت فورا مصرف دارو باید قطع شده و پزشک در جریان قرار گیرد:

• بی حسی، سوزن سوزن شدن یا درد و سوزش در دست‌ها یا پاها
• اختلالات بینایی مثل درد پشت چشم
• ضعف عضلانی، مشکلات در گفتار یا هماهنگی اعضای بدن
• مشکل در صحبت کردن یا درک آنچه به شما گفته می‌شود
• تشنج
• تب، سفتی گردن و افزایش حساسیت به نور.

در افراد مبتلا به سندرم کوکاین، مترونیدازول می‌‎تواند باعث مشکلات کبدی شدید شود. اگر این عارضه را دارید، مصرف این دارو را قطع نمایید. همچنین اگر حالت تهوع، درد معده، ادرار تیره و زردی پوست و چشم را داشتید، با پزشک تماس بگیرید. عوارض جانبی این دارو در افراد مسن ممکن است بیش از سایرین مشاهده شود. دیگر عوارض جانبی رایجی که بعد از مصرف این دارو ممکن است رخ دهد، عبارتند از:

• افسردگی، مشکل در خواب، احساس تحریک پذیری
• سردرد، سرگیجه و ضعف
• حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، درد معده
• اسهال، یبوست
• طعم ناخوشایند فلز
• بثورات پوستی و خارش
• خارش یا ترشح واژن، درد در حین رابطه جنسی
• زخم در دهان

به جز موارد ذکر شده ممکن است عوارض دیگری هم در رابطه با مصرف این دارو وجود داشته باشد.

تداخل دارویی مترونیدازول

برخی از داروها می‌توانند روی دیگر داروها اثر گذاشته، عوارض جانبی را افزایش دهند یا اثربخشی دارو را کم کنند. اگر قصد استفاده از قرص مترونیدازول را دارید، پزشک را در جریان همه داروهایی که مصرف می‌کنید، قرار دهید تا از لحاظ تداخل دارویی بررسی‌های لازم را به عمل آورد. مهم‌ترین داروهایی که با مترونیدازول تداخل دارند، شامل موارد زیر هستند:

• داروهای ضد افسردگی
• داروی آسم
• بوسولفان یا سایر داروهای سرطان
• داروهای قلب یا فشار خون
• لیتیوم یا سایر داروهای ضد روان پریشی
• داروهای مورد استفاده برای درمان مالاریا، HIV یا سایر عفونت‌ها
• رقیق کننده‌های خون مثل وارفارین ، کومادین و جانتوون.

البته این لیست کامل نیست و مترونیدازول حتی ممکن است با داروهای گیاهی و ویتامین‌ها نیز تداخل داشته باشد. پس باید با پزشک مشورت نمایید.

قرص مترونیدازول برای عفونت واژن

اگر عفونت‌های واژینال در خانم‌ها به دلیل باکتری‌های بی هوازی باشد، یکی از موثرترین داروها برای رفع این مشکل بدون شک قرص واژینال مترونیدازول است. این دارو با اپلیکاتور و همان‌طور که پزشک دستور داده است، باید مصرف شود. بهتر است شب قبل از خواب این دارو را مورد استفاده قرار دهید تا بتوانید پس از آن در حالت درازکش باقی بمانید. اگر پزشک دستور داده است،حتی در دوران قاعدگی هم باید مصرف این دارو را ادامه دهید.

هر نوع عفونت در واژن با مترونیدازول قابل درمان نیست. پس خودسرانه از این دارو استفاده نکنید. دقت داشته باشید که دوره درمان حتما باید کامل شود تا به نتیجه مطلوب برسید. به منظور جلوگیری از عفونت واژن استفاده از ژل بهداشتی بانوان را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

مصرف مترونیدازول در دوران بارداری و شیردهی

در صورتی که قصد باردار شدن دارید، باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می‌برید، قبل از مصرف مترونیدازول باید پزشک را در جریان قرار دهید. در 3 ماهه اول بارداری استفاده از مترونیدازول اکیدا ممنوع است. این دارو در گروه X طبقه‌بندی می‌شود و احتمال نقص عضو یا مرگ جنین را افزایش می‌دهد. در حین مصرف مترونیدازول شیردهی به کودک توصیه نمی‌شود؛ مگر آنکه پزشک توصیه کرده باشد.

ژل مترونیدازول چیست؟

مصرف این دارو تنها روی پوست مجاز است و از مصرف آن در ناحیه دهان، بینی، چشم، گوش و واژن باید بپرهیزید. این ژل در کنار مواد آتش‌زا نباید قرار گیرد. ژل واژینال مترونیدازول نوع دیگری از این دارو است که برای بهبود عفونت واژن کاربرد دارد. با استفاده از اپلیکاتور باید این دارو را مصرف نمایید. از مصرف دوش واژینال در زمان استفاده از این دارو خودداری کنید.

مترونیدازول برای اسهال

قرص مترونیدازول ضد باکتری بوده و جهت درمان عفونت‌های باکتریایی و عفونت‌های تک یاخته‌ای بی هوازی مانند عفونت‌های ژیاردیا و تریکوموناس کاربرد دارد. در برخی موارد به منظور درمان مشکلات روده و همچنین اسهال هم از این دارو استفاده می‌شود. قرص مترونیدازول ممکن است برای همه انواع اسهال مناسب نباشد؛ بنابراین برای درمان اسهال خودسرانه به سراغ آن نروید. ممکن است لازم باشد از قرص ضد اسهال دیگری استفاده شود.

قرص مترونیدازول برای سرماخوردگی

مترونیدازول نوعی آنتی بیوتیک است که با از بین بردن باکتری‌ها و ممانعت از رشد آنها عملکرد خود را انجام می‌دهد. سرماخوردگی و آنفولانزا بیماری‌های ویروسی هستند نه باکتریایی. بنابراین مترونیدازول برای درمان سرماخوردگی مناسب نیست؛ مگر آنکه پزشک به دلایلی آن را تجویز کرده باشد. پس خودسرانه در کنار شربت سرماخوردگی از مترونیدازول استفاده نکنید.

مترونیدازول برای بواسیر

بواسیر بیماری دردناکی است که به آن هموروئید هم می‌گویند. بعد از عمل هموروئید بعضی از پزشکان به منظور کاهش احتمال عفونت مترونیدازول را تجویز می‌کنند. از طرف دیگر اگر هموروئید با باکتری عفونی شود، جهت بهبود آن می‌توان از یک دوره آنتی بیوتیک مثل مترونیدازول استفاده نمود. در حالت کلی مترونیدازول برای درمان بواسیر کاربرد ندارد و از داروهای هموروئید دیگری باید استفاده شود.

نتیجه‌گیری

مترونیدازول یک داروی موثر برای درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و انگل‌ها است. این دارو به صورت خوراکی، تزریقی و شیاف واژینال در دسترس است. دوز و مدت زمان مصرف این دارو بسته به نوع عفونت و شدت آن متفاوت است. مترونیدازول معمولاً عوارض جانبی خفیفی دارد، اما در موارد نادر می‌تواند عوارض جانبی جدی‌تری نیز ایجاد کند.