بررسی موارد مصرف و عوارض قرص نورم اسکین یا ایزوترتینوئین

قرص نورم اسکین یا ایزوترتینوئین یک داروی خوراکی است که برای درمان آکنه خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. این دارو با کاهش تولید چربی توسط غدد چربی پوست کار کرده و با نام‌های ایزوترتینوئین و راکوتان نیز شناخته می‌شود. آکنه یک بیماری پوستی شایع است و در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. این بیماری می‌تواند باعث ایجاد جوش، جوش سرسیاه، جوش سرسفید و سایر مشکلات پوستی شود. این محصول در کنار کاربردهای متنوع، دارای موارد احتیاط و عوارض زیادی است. در ادامه مقاله به بررسی نحوه عملکرد، نکات ایمنی در مصرف قرص، موارد مصرف، عوارض جانبی و… قرص isotretinoin خواهیم پرداخت.

اشکال دارویی نورم اسکین

داروهای شیمیایی و گیاهی موجود در بازار براساس استانداردها و کلاس‌های بین المللی در اشکال دارویی مختلفی تولید می‌شوند. این اشکال شامل قرص، کپسول، سرم، پماد، محلول تزریقی، شربت و… است که پزشک با توجه به سوابق پزشکی، وضعیت جسمانی و سن بیمار دارو را تجویز می‌کند. داروی نورم اسکین در اشکال کپسول 10 میلی گرم، 20 میلی گرم، 25 میلی گرم، 30 میلی گرم، 35 میلی گرم، 40 میلی گرم و دیگر نوع آن کپسول میکرونیزه 10 میلی گرم، 16 میلی گرم، 20 میلی گرم، 24 میلی گرم، 28 میلی گرم و 32 میلی گرم تولید می‌شود.

موارد مصرف قرص نورم اسکین

این دارو برای درمان آکنه کیستیک شدید (همچنین به عنوان آکنه گره‌ای شناخته می‌شود) که به درمان‌های دیگر (مانند بنزوئیل پراکسید یا کلیندامایسین اعمال شده روی پوست یا تتراسایکلین یا مینوسیکلین خوراکی) پاسخ نداده است، استفاده می‌شود. این دارو متعلق به دسته‌ای از داروها به نام رتینوئیدها است که با کاهش تولید چربی صورت (سبوم) عمل می‌کند. لازم بذکر است، مقادیر زیاد سبوم می‌تواند منجر به آکنه شدید شود. در صورت عدم درمان، آکنه شدید ممکن است باعث ایجاد اسکار دائمی در بیماران شود. مهم‌ترین موارد مصرف قرص نورم اسکین (isotretinoin)  آکنه ندولار شدید و سرکش می‌باشد که با تایید و نسخه پزشک قابل استفاده است.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی isotretinoin

رتینوئید؛ عملکرد غدد سباسه و کراتینه‌شدن را مهار می‌کند. به همین جهت بهبود بالینی آکنه ندولار مرتبط با کاهش ترشح سبوم صورت می‌گیرد. داروی نورم اسکین دارای اتصال به پروتئین 99.9% (در درجه اول آلبومین) است. این محصول متابولیزه‌شده توسط اکسیداسیون کبد از طریق ایزوآنزیم‌های کبدی CYP2B6، CYP2C8/9 و CYP3A4 می‌باشد. همچنین 65 تا 83 درصد دارو به مقدار نسبتاً مساوی از طریق مدفوع و ادرار دفع می‌شود.

مقدار مصرف قرص isotretinoin

قبل از مصرف قرص نورم اسکین، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته‌بندی محصول را مطالعه کنید. این دارو را طبق دستور پزشک به صورت خوراکی مصرف کنید. دوز پیشنهادی برای مصارف عمومی معمولاً دو بار در روز به مدت 15 تا 20 هفته است. کپسول را درون دهان خود نگه نداشته و بعد از خوردن به طور کامل ببلعید. برخی تولیدکنندگان این محصول تاکید دارند که باید با غذا میل شود تا  معده و دستگاه گوارش شما اذیت نشود. همچنین غذا به افزایش جذب این دارو در جریان خون شما کمک می‌کند.

مقدار مصرف قرص نورم اسکین در آکنه ندولار شدید

1. برای درمان آکنه ندولر شدید در بیماران غیرباردار با کپسول‌های میکرونیزه: 4-0.8میلی گرم روزانه به مدت 15-20 هفته
2. برای درمان آکنه ندولر شدید در بیماران غیرباردار با کپسول: 5-1 میلی گرم روزانه به مدت 15-20 هفته
3. بزرگسالانی که بیماری آن‌ها با اسکار بسیار شدید است یا عمدتاً در تنه ظاهر می‌شود، به دوز مصرفی تا 2 میلی گرم بر کیلوگرم در روز (در صورت تحمل) نیاز دارند.

زمان مصرف داروی نورم اسکین

این دارو را با یک لیوان پر آب (8 اونس/240 میلی لیتر) مصرف کنید، مگر اینکه پزشک طریقه مصرف دیگری برای شما تجویز کرده باشد. دوز بر اساس وضعیت پزشکی، وزن و پاسخ به درمان است. حداقل 10 دقیقه پس از مصرف این دارو دراز نکشید. تولیدکنندگان قرص نورم اسکین مصرف طولانی مدت بدون نسخه پزشک را تایید نمی‌کنند. این قرص امکان دارد از طریق پوست و ریه‌ها جذب شود و به نوزاد درون شکم زنان باردار آسیب وارد کند. زنان باردار در رابطه با زمان مصرف با پزشک و داروساز خود مشورت کنند.

موارد احتیاط

این محصول حاوی مواد غیرفعالی (مانند سویا، پارابن) است که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برخی از افرادی که به بادام زمینی حساسیت دارند ممکن است به سویا نیز حساسیت داشته باشند، برای جزئیات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید. در صورت داشتن سوابق پزشکی نظیر دیابت، سابقه خانوادگی یا شخصی چربی خون بالا (تری گلیسیرید)، مشکلات روحی یا خلقتی (مانند افسردگی)، بیماری کبد، چاقی، اختلالات خوردن (مانند بی‌اشتهایی عصبی)، سوء‌مصرف الکل، پانکراتیت، شرایط از دست‌دادن استخوان (مانند پوکی استخوان یا استئومالاسی، کاهش تراکم استخوان) و… با احتیاط و دستور پزشک راکوتان (isotretinoin)  را مصرف کنید.

1. نوتروپنی و آگرانولوسیتوز (نادر) در بیماران گزارش شده است. اگر تعداد گلبول‌های سفید به طور قابل توجهی کاهش یابد، مصرف را متوقف کنید.
2. در طول درمان و تا یک ماه پس از قطع درمان به دلیل خطر سمیت جنینی از اهدای خون پرهیز کنید.
3. تومور کاذب مغزی گزارش شده است، برخی گزارش‌ها شامل مصرف همزمان تتراسایکلین می‌شوند. به همین دلیل، از درمان همزمان با تتراسایکلین‌ها اجتناب شود. (علائم و نشانه‌های اولیه فشار خون داخل جمجمه شامل ادم پاپی، سردرد، تهوع، استفراغ و اختلالات بینایی است)
4. واکنش‌های جدی پوستی در برخی بیماران مشاهده شده است. در صورت بروز واکنش پوستی درمان را قطع کنید.
5. افزایش سطح تری گلیسیرید و کلسترول تام در بیماران دیده شده است.
6. بیمارانی که وزوز گوش یا اختلال شنوایی را تجربه می‌کنند باید درمان را قطع کنند و برای ارزیابی بیشتر به مراقبت‌های تخصصی ارجاع داده شوند.
7. علائم اسکلتی عضلانی از جمله آرترالژی و رابدومیولیز ممکن است در بیماران رخ دهد. در صورت مشاهده هرگونه ناهنجاری قابل توجه، درمان را قطع کنید.
8. از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء‌بنفش یا نور خورشید خودداری کنید.
9. واکنش‌های حساسیت مفرط (مانند واسکولیت آنافیلاکتیک، پوستی، آلرژیک) گزارش شده است. واکنش آلرژیک شدید نیاز به قطع و مدیریت پزشکی دارد.

موارد منع مصرف نورم اسکین

1. بارداری
2. حساسیت به ایزوترتینوئین یا ویتامین A
3. کودکان و نوزادان (تنها با دستور و تجویز پزشک)
4. افراد دارای سوابق پزشکی خاص مانند مشکلات کبدی
5. افرادی که به ترکیبات سازنده قرص نورم اسکین آلرژی دارند.

سمیت جنینی ایزوترتینوئین

1. این محصول را در زنانی که باردار هستند یا امکان بارداری در آن‌ها وجود دارد، استفاده نکنید. اثرات مستند جنینی شامل ناهنجاری‌های داخلی و خارجی، نمرات ضریب هوشی کمتر از 85، سقط خود به خود، زایمان زودرس و مرگ جنین است.
2. ناهنجاری‌های خارجی مستند شامل ناهنجاری‌های جمجمه، ناهنجاری‌های گوش (شامل آنوتیا، میکروپینا، کانال‌های شنوایی خارجی کوچک یا غایب)، ناهنجاری‌های چشم (از جمله میکروفتالمی)، دیسمورفی صورت و شکاف کام هستند.
3. همچنین ناهنجاری‌های داخلی مستند شامل ناهنجاری‌های CNS (شامل ناهنجاری مغزی، ناهنجاری مخچه، هیدروسفالی، میکروسفالی، نقص عصبی جمجمه)، ناهنجاری‌های قلبی عروقی، ناهنجاری غده تیموس و کمبود هورمون پاراتیروئید می‌باشد.
4. در صورت وقوع حاملگی فوراً مصرف دارو را قطع کرده و بیمار را برای ارزیابی به متخصص زنان و زایمان باتجربه در زمینه سمیت تولید مثلی ارجاع دهید.

عوارض جانبی قرص نورم اسکین (isotretinoin)

خشکی لب و دهان، تورم جزئی پلک‌ها یا لب‌ها، پوسته‌پوسته‌شدن پوست، خونریزی بینی، ناراحتی معده یا نازک شدن مو برخی از عوارض جانبی قرص نورم اسکین isotretinoin می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برای تسکین خشکی دهان، آب نبات سفت (بدون قند)، چیپس یخ، آدامس (بدون قند) و آب مصرف کنید. عوارض جانبی جدی این قرص تغییرات روانی یا خلقتی (مانند افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی)، احساس سوزن‌سوزن‌شدن در پوست و… می‌باشد. در صورت بروز هرکدام از این موارد مصرف را قطع و با پزشک مشورت کنید.

1. خشکی پوست، دهان و بینی
2. افزایش میزان رسوب گلبول قرمز
3. نازک‌شدن مو (که در موارد نادر ادامه داشته است)
4. پوسته‌پوسته‌شدن کف پلانتار
5. خارش و شکنندگی پوست
6. عفونت‌های پوستی (مانند عفونت‌های پارونیشیا)
7. راش (شامل اریتم، سبوره، اگزما) و حساسیت به نور
8. درد استخوان یا مفصل و دردهای عضلانی عمومی
9. کاهش تراکم مواد معدنی استخوان
10. بسته‌شدن زودرس اپی فیزیال

تداخل دارویی نورم اسکین (ایزوترتینوئین)

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و در زمان مراجعه به پزشک به وی نشان دهید. داروهای تتراسایکلین (مانند مینوسیکلین، تتراسایکلین)، داروهای نوع ویتامین A (مانند آسیترتین، بکساروتن)، داروهای تحلیل‌کننده استخوان (به عنوان مثال داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین، کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون) سبب تداخل دارویی با قرص نورم اسکین می‌شوند.

مصرف نورم اسکین (isotretinoin) در دوران بارداری و شیردهی

استفاده و مصرف داروی نورم اسکین در دوران بارداری ممنوع (منع مصرف) است. در صورت تجویز به یک بیمار باردار می‌تواند باعث آسیب جنین شود. این محصول سبب افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی عمده، سقط جنین‌های خود به خود و زایمان‌های زودرس به دنبال مواجهه با ایزوترتینوئین در دوران بارداری در انسان خواهد شد. همچنین خطر بسیار بالایی برای نقایص مادرزادی تهدید‌کننده زندگی وجود دارد که در صورت حاملگی در حین مصرف هر مقدار از این دارو حتی برای دوره های کوتاه مدت ایجاد می‌شود.

در صورت استفاده از دارو در دوران بارداری یا اگر بیمار در حین دریافت درمان باردار شد، بیمار باید از خطرات احتمالی برای جنین مطلع شود. اگر حاملگی در طول درمان بیمار رخ دهد، باید فوراً مصرف دارو قطع و بیمار برای ارزیابی و مشاوره بیشتر به متخصص زنان و زایمان باتجربه در مسمومیت باروری ارجاع داده شود.

تاثیرات کپسول نورم اسکین بر شیردهی

اطلاعات زیادی در رابطه با خطر قرص نورم اسکین بر نوزاد شیرخوار و تولید شیر مادر وجود ندارد. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی جدی در نوزادان شیرخوار، به بیماران توصیه شود که شیردهی در طول درمان و حداقل 8 روز پس از آخرین دوز را قطع کنند.

کپسول ایزوترتینوئین و پیشگیری از بارداری

1. بیمارانی که امکان بارداری در آن‌ها وجود دارد، از 2 روش پیشگیری بارداری به طور همزمان استفاده کنند.
2. آماده‌سازی پروژسترون با دوز میکرو (قرص‌های کوچک که حاوی استروژن نیستند) یک روش ناکافی پیشگیری از بارداری در طول درمان هستند.
3. هر روش کنترل بارداری ممکن است شکست بخورد. گزارش‌هایی از بارداری از بیمارانی که از داروهای ضد‌بارداری خوراکی ترکیبی و همچنین سیستم‌های واژینال ضد بارداری، درج‌های واژن، سیستم‌های ترانس درمال و تزریق استفاده کرده‌اند، گزارش شده است.
4. به پزشکان توصیه می‌شود اطلاعات مربوط به تجویز هر دارویی را که همزمان با داروهای ضد بارداری هورمونی تجویز می‌شود، مطالعه کنند. زیرا برخی از داروها ممکن است اثربخشی این محصولات ضدبارداری را کاهش دهند.

شرایط نگهداری داروی نورم اسکین

داروی نورم اسکین (isotretinoin) باید در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. تمامی داروهای شیمیایی و گیاهی را دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید. از ریختن انواع داروها به داخل چاه دستشویی، خیابان و فاضلاب خودداری کنید.

کلام آخر در مورد داروی نورم اسکین

در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز در مورد قرص نورم اسکین برایتان شرح دادیم. بیمارانی که دچار جوش‌های پوستی و آکنه ندولار شدید هستند، حتما نام قرص راکوتان (نام دیگر قرص نورم اسکین) به گوششان خورده است. داروی isotretinoin باید با تایید و نسخه پزشک تجویز شود و از مصرف سرخود و بدون نسخه آن خودداری کنید. این محصول دارای موارد منع مصرف در زنان باردار و کودکان است که در صورت عدم رعایت خطرات زیادی سلامت بیمار را تهدید خواهد کرد. مصرف این دارو در برخی بیماران سبب تشدید آکنه‌ها می‌شود، اما بعد از گذشت یک الی دو ماه بهبودی در بیمار حاصل خواهد شد.

منبع سایت: Medscape