پروتیرلین یک هورمون مصنوعی مشابه TRH (هورمون آزادکننده تیروتروپین) است که در هیپوتالاموس تولید می‌شود. این هورمون به تحریک ترشح TSH از غده هیپوفیز کمک می‌کند که به نوبه خود غده تیروئید را به تولید هورمون‌های تیروئیدی ترغیب می‌کند. تست تحریک تیروتروپین (TRH test) با استفاده از آمپول پروتیرلین به پزشکان امکان می‌دهد تا عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تیروئید را ارزیابی کنند و به تشخیص اختلالات تیروئیدی مانند هایپوتیروئیدیسم (کم‌کاری تیروئید) و هایپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) بپردازند.
آنچه در این مقاله می خوانیم
اشکال دارویی پروتیرلین
- محلول تزریقی
موارد مصرف آمپول پروتیرلین
آمپول پروتیرلین برای آزمایش پاسخ غده هیپوفیز قدامی در افرادی که ممکن است شرایط پزشکی خاصی درگیر غده تیروئید داشته باشند، استفاده می‌شود. آزمایش با این دارو ممکن است به شناسایی مشکل کمک کند یا از صحت دوز داروی مورد استفاده اطمینان حاصل کند. آمپول پروتیرلین ترشح هورمونی به نام هورمون محرک تیروئید یا TSH (هورمون آزادکننده تیروتروپین) را از غده هیپوفیز قدامی و سپس TSH غده تیروئید را تحریک می‌کند. با اندازه گیری میزان TSH در خون پس از تجویز پروتیریلین، پزشک می‌تواند تشخیص دهد که هیپوفیز قدامی چقدر خوب کار می‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی پروتیرلین
مکانیسم عمل داروی پروتیرلین؛ شبیه به هورمون آزادکننده تیروتروپین (TRH) باعث افزایش ترشح تیروتروپین (TSH) از غده هیپوفیز قدامی می‌شود. این دارو ترشح پرولاکتین و هورمون رشد را نیز افزایش می‌دهد. نیمه عمر این دارو 5 دقیقه و مدت زمان لازم برای ایجاد حداکثر غلظت 20 دقیقه می‌باشد. این دارو حدود سه ساعت بعد غلظت TSH به مقدار اولیه می‌رسد و دفع دارو کلیوی است.
مقدار مصرف آمپول پروتیرلین
قبل از تزریق آمپول پروتیرلین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را بررسی کنید. دوز این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. دستورات پزشک یا دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی، تنها سبب عوارض و خطرات برای بیماران خواهد شد. به علاوه، افزایش دوز بدون هماهنگی با پزشک، تاثیری بر روی بهبودی شما نخواهد داشت.
نحوه مصرف آمپول پروتیرلین
- تزریق این آمپول باید توسط پزشک یا پرستاران در مراکز درمانی صورت گیرد. دوز معمول برای تزریق 25 تا 50 میلی گرم در روز، که به صورت عضلانی یا وریدی تجویز می‌شود. پزشک شما دوز و برنامه مصرفی را بر اساس سن، وضعیت سلامتی و شدت علائم شما تعیین می‌کند.
- بیمار باید به دستور پزشک و راهنمایی‌های مرکز درمانی پیش از انجام تزریق آمادگی‌های لازم را رعایت کند. زیرا ممکن است نیاز باشد قبل از تزریق ناشتا باشد یا از مصرف برخی داروها خودداری کند.
- پس از تزریق پروتیرلین، پزشک معمولاً نمونه خون بیمار را برای اندازه‌گیری میزان هورمون‌های تیروئیدی (TSH) می‌گیرد. نتایج این آزمایش به تشخیص مشکلات تیروئیدی کمک می‌کند.
- مانند هر داروی دیگری، آمپول پروتیرلین ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برخی از عوارض شامل تهوع، سرگیجه، افزایش فشار خون و تعریق می‌باشند. در صورت بروز عوارض جدی یا نگران‌کننده، باید به پزشک اطلاع داده شود.
نحوه آزمایش غده تیروئید با آمپول پروتیرلین
ابتدا نمونه خون شما گرفته شده و سپس پروتیرلین توسط پزشک شما تزریق می‌شود. دوز پروتیرلین ممکن است برای بیماران تفاوت باشد. به بزرگسالان معمولا 500 میکروگرم (mcg) به داخل ورید تزریق می‌شود. دوز برای کودکان بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود. مدت کوتاهی پس از تجویز دوز، یک یا چند نمونه خون گرفته می‌شود. سپس نتایج آزمون مورد مطالعه قرار می‌گیرد. از شما خواسته می‌شود قبل، حین و 15 دقیقه بعد از آزمایش دراز بکشید. این کار برای جلوگیری از سرگیجه و غش احتمالی است.
موارد احتیاط
قبل از تزریق آمپول پروتیرلین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله نوع خاصی از کم خونی (به دلیل کمبود فولات)، بیماری کلیوی، سابقه سکته مغزی، بیماری کبدی، مشکلات گوارشی (زخم معده، مری یا روده)، خونریزی یا زخم در محل خاصی از بدن و… با پزشک در رابطه با خطرات تزریق این آمپول مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط آمپول پروتیرلین خواهیم پرداخت؛
- اگر تا به حال هرگونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر انواع دیگری از آلرژی از جمله غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده و… دارید، به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهید. برای داروهای بدون نسخه، برچسب یا ترکیبات بسته را به دقت مطالعه کنید.
- آزمایشات و مطالعات این دارو نشان داده است که عوارض جانبی یا مشکلات متفاوتی در سالمندان نسبت به بزرگسالان مشاهده نشده است.
- هیچ مطالعه کافی در زنان برای تعیین خطر نوزاد شیرخوار هنگام استفاده از این دارو در دوران شیردهی وجود ندارد. قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی، فواید بالقوه را در مقابل خطرات احتمالی بسنجید.
- توجه داشته باشید که تغیرات فشار خون شایع است. بیمار باید قبل، حین و بعد از تجویز دارو در وضعیت خوابیده باشد. همچنین، قبل و در فواصل معینی طی 15 دقیقه بعد از تزریق دارو، فشار خون باید اندازه گیری شود. در صورت بروز تغییر بالینی مهم، کنترل فشار خون تا برگشت به حالت طبیعی باید ادامه یابد.
- برای تزریق آمپول پروتیرلین، تزریق داخل وریدی و در طی 30-15 ثانیه انجام شود. به دلیل کاهش پاسخ TSH نسبت به تزریق مکرر پروتایرلین، یک فاصله 7 روزه بین آزمونهای پروتایرلین توصیه می‌شود.
- قبل از انجام آزمون بیمار باید از 6 ساعت قبل ناشتا بوده یا یک وعده غذای کم چرب مصرف کرده باشد. بلافاصله قبل از تجویز و در فواصل معینی (20، 40 و 60 دقیقه) بعد از تزیق پروتایرلین باید نمونه‌های خونی گرفته شود.
موارد منع مصرف آمپول پروتیرلین
- حساسیت به دارو یا سایر ترکیبات موجود در آن
- ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی
- عدم کفایت کرونر
- فشار خون بالا و بیماری اسندادی عروقی
- در صورت خطرناک بودن فشار خون بالا
عوارض آمپول پروتیرلین
التهاب یا قرمزی در محل تزریق، افت فشارخون، درد معده، خشکی دهان، سبکی سر، سرگیجه، درد معده، حالت تهوع و… برخی از عوارض آمپول پروتیرلین می‌باشد. اگر پزشک شما این دارو را تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، بیماری تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی از عوارض آمپول پروتیرلین خواهیم پرداخت؛
- برافروختگی یا قرمزی پوست
- احساس مکرر دفع ادرار
- احساس سبکی سر
- سرگیجه
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد معده
- خشکی دهان
- افت فشارخون
- غش
تداخل دارویی پروتیرلین
- دریافت این آزمایش تشخیصی با هر یک از داروهای سیپروهپتادین و تیوریدازین ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاص شود، اما استفاده از هر دو دارو ممکن است بهترین درمان برای شما باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر دهد.
- همچنین، مصرف همزمان با هورمون های غدد تیروئید و فوق کلیه، آسپیرین، داروهای دوپامینرژیک موجب کاهش پاسخ نسبت به دارو می‌شود.
مصرف آمپول پروتیرلین در دوران بارداری و شیردهی
استفاده از آمپول پروتیرلین در دوران بارداری و شیردهی پیچیده است و به شرایط فردی و نظر پزشک بستگی دارد. در حالی که مطالعات قطعی در مورد اثرات پروتیرلین بر روی جنین محدود است، برخی از شواهد نشان می‌دهد که ممکن است خطر نقص‌های مادرزادی را افزایش دهد. به همین دلیل، پروتیرلین معمولا در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
شرایط نگهداری آمپول پروتیرلین
آمپول پروتیرلین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر آمپول پروتیرلین
این مقاله به بررسی تشخیصی غده تیروئید با آمپول پروتیرلین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. آمپول پروتیرلین به عنوان یک ابزار تشخیصی ارزشمند، نقش مهمی در ارزیابی عملکرد غده تیروئید دارد. استفاده از پروتیرلین در آزمایش تحریک تیروتروپین (TRH test) به پزشکان این امکان را می‌دهد تا با دقت و اطمینان بیشتری به تشخیص اختلالات تیروئیدی مانند هایپوتیروئیدیسم و هایپرتیروئیدیسم بپردازند. تشخیص زودهنگام و دقیق اختلالات تیروئیدی با استفاده از آمپول پروتیرلین می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کند.
