برنزه شدن و آفتاب گرفتن یکی از مهم ترین اولویت های برخی افراد در تابستان است. در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فواید و خطرات آفتاب گرفتن در تابستان را با هم مرور خواهیم کرد.
کمبود ویتامین D
آنچه واضح است طبق آمارگیری‌ها مردم ایران دچار کمبود ویتامین دی هستند. هنوز معلوم نیست این کمبود به دلیل مشکلات تغذیه ای است یا دور بودن از نور خورشید، اما آنچه مسلم است برای ساخت ویتامین D در بدن به تابش نور آفتاب به سطح پوست نیاز است، اما این تابش باید به اندازه و در حد نرمال باشد. در واقع، حدود 30-20 دقیقه پیاده‌روی صبحگاهی بدون استفاده از ضدآفتاب می‌تواند زمینه تولید ویتامین D کافی در بدن فراهم کند. البته عجیب است که در کشور پر آفتابی مانند ایران که معمولا مردم از ضدآفتاب های فیزیکی و شیمیایی هم چندان استفاده نمی‌کنند، کمبود ویتامین D با این وسعت وجود دارد، شاید بتوان مشکلات مربوط به فقر مواد غذایی را کمی بیشتر مقصر دانست.
اظهارنظرهای متفاوتی پیرامون خطرات آفتاب گرفتن و نور آفتاب بر روی پوست وجود دارد. به دلیل وجود اشعه‌های مضر آفتاب، بسیاری از مردم هر تلاشی مانند خرید کرم ضد آفتاب و استفاده مرتب از آن را انجام می‌دهند تا از نور آفتاب در امان بمانند. در حالی که در بسیاری از فرهنگ‌ها مانند یونان از حمام آفتاب برای التیام بخشیدن به بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.
امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که قرار گرفتن در برابر پرتوی ماورای بنفش موجود در نور خورشید، هم اثر مفید و هم مخرب بر روی سلامتی دارد. در حقیقت پرتوی ماورای بنفش هم باعث بیماری‌های پوستی می‌شود و هم می‌تواند برخی از بیماری‌ها را درمان کند.
نور خورشید و فواید نهفته شده در آن
طبق تحقیقات نور خورشید نقش بسیار مهمی در کنترل ساعت بیولوژیکی یا همان ساعت داخلی بدن دارد و موجب تنظیم چرخه خواب و بیداری، دمای بدن، ضربان قلب، ترشح هورمون‌ها و… می‌شود. این در حالی است که بی‌نظمی در ساعت بیولوژیک بدن بروز اختلالات خواب، به هم خوردن هوشیاری و نشاط فرد، اختلال در حافظه، افسردگی و حتی مشکلات قلبی را به همراه دارد و به همین سادگی می‌تواند از عوامل موثر در کاهش طول عمر باشد.
درمان افسردگی با آفتاب
همه ما می دانیم که آمار بیماری‌های روحی در فصول سرد سال و کشورهای غالبا ابری بسیار بیشتر است. خوب است بدانید که یکی از راهکارهای مقابله با افسردگی، نوردرمانی است. همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید تا حد زیادی از بروز افسردگی پیشگیری می‌کند. از یاد نبرید که افسردگی بیماری شایعی که سلامت روانی افراد را به خطر می‌اندازد و حداقل پنج سال طول عمرشان را کاهش می‌دهد.
نور خورشید مفید برای استخوان ها
ویتامین D نقش موثری در متابولیسم کلسیم و فسفر و سلامت استخوان‌ها بر عهده دارد. برای اینکه این ویتامین به خوبی به وظایف خود عمل کند، باید ویتامین دی مصرفی و ویتامین دی که در بدن تولید می‌شود، متناسب باشد.
در این صورت است که نقش نور آفتاب که باعث تولید ویتامین D در بدن می‌شود، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
محققین توصیه می‌کنند که روزانه بین ده تا پانزده دقیقه در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرید تا با پوستتان در تماس باشد. این کار به نفع اسکلت بدنتان خواهد بود و برای افرادی که دچار پوکی استخوان هستند، مفید است.
مهمترین خواص
بد نیست بدانید که نور خورشید از التهاب در بدن جلوگیری می‌کند، فشار خون بالا را کاهش داده، به ماهیچه‌ها در عملکرد صحیح و روان کمک می‌کند، عملکرد مغز را بهبود بخشیده و حتی می‌تواند از سرطان جلوگیری کند و سطح پایین ویتامین D می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی، سرطان پروستات شود.
و اما مهمترین خطرات آفتاب گرفتن
مواجهه طولانی مدت انسان با پرتو‌های فرا بنفش خورشیدی ممکن است منجر به ایجاد طیف وسیعی از عوارض بهداشتی حاد و مزمن بر پوست مثل پیری زودرس، سرطان پوست، واکنش‌های التهابی و آب مروارید درچشم‌ها و ضعف سیستم ایمنی بدن شود.
طول موج‌های اشعه ماوراء بنفش بسیار کوچک است و برحسب میلیاردم متر اندازه گیری می‌شود. اما، این امواج، انرژی بالایی دارند که در بدن انسان نفوذ می‌کنند و ساختار سلول‌های پوست را تغییر می‌دهند. اشعه ماورا بنفش نوع C کوتاه‌ترین طول موج را دارد و بسیار خطرناک است.
خوشبختانه این اشعه کاملا جذب اتمسفر بالای زمین می‌شود. متأسفانه، اشعه ماوراء بنفش نوع A و B موجب سرطان پوست می‌شود و به DNA بدن آسیب می‌رساند. علاوه بر این موجب برنزه شدن پوست هم می‌شود.
آب مروارید از خطرات آفتاب گرفتن
تابش بیش از اندازه نور خورشید به چشم باعث بروز تغییر در سطح شبکیه و عارضه آب مروارید در چشم می‌شود؛ این موارد در طول زندگی افراد به طور معمول ممکن است رخ بدهد و در دوران سالمندی این مسائل شدت بیشتری پیدا می‌کند.
بیماری آب مروارید با افزایش سن به دلیل اینکه چشم سالیان زیادی تحت معرض اشعه آفتاب بوده به تدریج ایجاد می شود. هرچه فردی بیشتر در معرض نور آفتاب باشد، آب مروارید زودتر سراغ چشم هایش می‌آید. علاوه بر این در برخی مشاغل مانند شیشه گری به دلیل اینکه از ماده ای با اشعه UV بالا برای برش استفاده می‌شود، بروز آب مروارید بیشتر است.
راهکار چیست؟
برای کاهش ورود نور خورشید به درون شبکیه چشم و حتی سطح بیرونی این عضو و در یک کلام دور ماندن از خطرات آفتاب گرفتن بهتر است افراد از عینک‌های آفتابی استاندارد و مناسب استفاده کنند تا جلوی بسیاری از مشکلات و بیماری‌های چشم با این اقدام آسان جلوگیری شود.
خطرات آفتاب گرفتن و سرطان پوست
قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی، رانندگی زیاد، سفرهای هوایی مکرر، داشتن سابقه خانوادگی سرطان پوست، داشتن موی قرمز، ساکن بودن در ارتفاعات، داشتن پوست روشن و آفتاب سوختگی های اخیر می توانند از دلایل ابتلا به سرطان پوست یکی دیگر از خطرات آفتاب گرفتن شود.
سرطان پوست زمانی رخ می‌دهد که خطاهایی در DNA سلول‌های پوست رخ دهد. این موتاسیون‌ها باعث می‌شوند سلول‌ها بیش از حد رشد کرده و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل دهند.
بخش زیادی از آسیب وارده به DNA سلول‌های پوست ناشی از اشعه فرابنفش موجود در نور خورشید و چراغ‌های مورد استفاده در تخت‌های برنزه است. البته، قرار گرفتن در معرض آفتاب نمی‌تواند دلیل سرطان پوست ایجاد شده در ناحیه‌ای از پوست باشد که معمولا در معرض آفتاب قرار نمی‌گیرند. این امر نشان می‌دهد که عوامل دیگری نیز در بروز سرطان پوست نقش دارند، مانند قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا داشتن عارضه‌ای که باعث ضعف سیستم ایمنی می‌شود.
علائم اولیه همه سرطان‌های پوستی معمولا یک خال، جراحت، توده یا برآمدگی روی پوست است. هر گونه تغییر در رنگ‌دانه پوستی و همچنین دیدن خونریزی از یک برآمدگی روی پوست، علامت بیماری است و باید به حتما به پزشک مراجعه شود.
