عفونت‌های باکتریایی چشمی یکی از مشکلات شایع در حوزه چشم‌پزشکی هستند که می‌توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر بگذارند. این عفونت‌ها با علائمی همچون قرمزی، تورم، درد و ترشحات چرکی همراه می‌باشند و در صورت عدم درمان مناسب، ممکن است به عوارض جدی‌تری از جمله آسیب‌های دائمی به بافت‌های چشمی منجر شوند. در میان گزینه‌های درمانی متنوع، قطره‌های آنتی‌بیوتیکی از جمله قطره سیپلکس نقش کلیدی در کنترل و درمان این عفونت‌ها ایفا می‌کنند.
اشکال دارویی قطره سیپلکس
- قطره چشمی 3٪
- پماد چشمی 3٪
موارد مصرف قطره سیپلکس چشمی
قطره چشمی سیپلکس (Ciplex) حاوی سیپروفلوکساسین است که یک آنتی‌بیوتیک از دسته فلوروکینولون‌ها محسوب می‌شود. این دارو برای درمان عفونت‌های باکتریایی چشمی مانند التهاب ملتحمه (کنژنکتیویت) و زخم‌های قرنیه استفاده می‌شود. سیپروفلوکساسین (نام ژنریک سیپلکس) با جلوگیری از تکثیر باکتری‌ها عمل کرده و به رفع عفونت کمک می‌کند.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قطره سیپلکس
مکانیسم عمل قطره سیپلکس باکتری کش است که DNA گیراز را مهار کرده و از شل شدن DNA ابرپیچیده شده جلوگیری می‌کند و باعث شکستن DNA دو رشته‌ای می‌شود. از طریق قرنیه به زلالیه جذب می‌شود. افزایش جذب در حضور التهاب چشم یا نقص اپیتلیال است که مقداری جذب سیستمیک می‌باشد. این قطره تا حدی در کبد به حداقل 4 متابولیت متابولیزه می‌شود. متابولیت‌ها فعالیت میکروبیولوژیکی کمتری نسبت به سیپروفلوکساسین دارند، اما فعالیت آن‌ها ممکن است شبیه یا بیشتر از سایر کینولون‌ها باشد.
مقدار مصرف قطره سیپلکس چشمی
قبل از مصرف قطره سیپلکس چشمی، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. برای مصرف این قطره؛ دستان خود را به خوبی با آب و صابون شستشو دهید. از تماس نوک قطره‌چکان با چشم یا هر سطح دیگری جلوگیری کنید تا از آلودگی آن جلوگیری شود. سر خود را کمی به عقب خم کنید. قطره را در این فضای کوچک (داخل پلک پایینی) بریزید. چشم خود را به مدت 1-2 دقیقه بسته نگه دارید و به آرامی با انگشت، گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی) را فشار دهید. این کار باعث می‌شود که قطره وارد مجاری اشکی نشود و اثر آن بیشتر شود.
نحوه مصرف قطره چشمی سیپلکس
- دوز مصرفی قطره سیپلکس چشمی برای درمان ملتحمه باکتریایی 1-2 قطره در کیسه ملتحمه هر 12 ساعت با بیدار شدن بیمار در روزهای 1-2، سپس 1-2 قطره در 4 ساعت با بیمار در روزهای 3-7 بیدار است.
- دوز مصرفی برای پماد سیپلکس 5 اینچ روبان (1.25 سانتی متر) در کیسه ملتحمه هر 8 ساعت در روزهای 1-2 اعمال می‌شود، سپس 0.5 اینچ نوار (1.25 سانتی متر) هر 12 ساعت در روزهای 3-7 استفاده می‌شود.
- دوز پیشنهادی قطره سیپلکس برای زخم قرنیه (کراتیت) 2 قطره در 15 دقیقه به مدت 6 ساعت، سپس 2 قطره در 30 دقیقه برای باقیمانده روز 1، سپس 2 قطره در 1 ساعت و در روز 2 و در نهایت 2 قطره در 4 ساعت در روزهای 3-14 می‌باشد.
- اگر از چند قطره چشمی یا پماد چشمی دیگر استفاده می‌کنید، بین مصرف آن‌ها حداقل 5-10 دقیقه فاصله بگذارید. ممکن است سوزش یا خارش موقتی، احساس جسم خارجی در چشم یا قرمزی ایجاد شود. در صورت بروز علائم شدیدتر یا ادامه‌دار، به پزشک مراجعه کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره سیپلکس، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات قلبی، مشکلات کلیوی، اختلالات کبدی، سابقه چربی خون، مشکلات گوارشی (زخم معده، روده یا مری)، مشکلات یا بیماری خاص ریوی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره سیپلکس خواهیم پرداخت؛
- واکنش‌های حساسیت مفرط (آنافیلاکتیک) جدی و گاهی کشنده، که برخی از آن‌ها به دنبال اولین دوز مصرف می‌شوند. برخی از واکنش‌ها با فروپاشی قلبی عروقی، از دست دادن هوشیاری، سوزن سوزن شدن، ادم حلق یا صورت، تنگی نفس، کهیر و خارش همراه بود.
- این دارو ممکن است منجر به رشد بیش از حد ارگانیسم های غیر حساس، از جمله قارچ ها شود. اگر سوپر عفونت رخ دهد، درمان مناسب باید شروع شود.
- نظارت دقیق، از جمله میکروسکوپ لامپ شکاف و رنگ آمیزی فلورسین در صورت لزوم، ممکن است در برخی از بیمارانی که درمان چشمی سیپروفلوکساسین دریافت می‌کنند، ضروری باشد.
- در اولین ظاهر بثورات پوستی یا هر نشانه دیگری از واکنش حساسیتی، درمان را قطع کنید. نوک قطره چکان را به هیچ سطحی نزنید، زیرا ممکن است محلول را آلوده کند. همچنین، لنزهای تماسی باید قبل از تجویز برداشته شوند.
- اگر به سیپروفلوکساسین یا سایر آنتی‌بیوتیک‌های خانواده فلوروکینولون‌ها حساسیت دارید، از این قطره استفاده نکنید. در صورت بروز علائم حساسیت مثل قرمزی شدید، تورم، خارش یا کهیر، مصرف را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
- در دوران بارداری و شیردهی، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. هرچند جذب سیپروفلوکساسین از طریق چشم به سیستم گردش خون حداقل است، اما مشاوره با پزشک ضروری است. استفاده طولانی‌مدت از این قطره ممکن است منجر به رشد باکتری‌ها یا قارچ‌های مقاوم شود. در صورت عدم بهبود یا تشدید علائم، پزشک را مطلع کنید.
- ممکن است قطره سیپلکس پس از استفاده، باعث تاری دید موقتی شود. تا زمانی که دید شما به حالت عادی برنگشته، از رانندگی و کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. اگر از داروهای چشمی دیگری استفاده می‌کنید، پزشک را مطلع سازید. بین استفاده از قطره‌های مختلف حداقل 5-10 دقیقه فاصله بگذارید.
موارد منع مصرف قطره سیپلکس
- مقاومت به سیپروفلوکساسین
- حساسیت به کینولون‌ها یا هر جزء فرآورده
عوارض قطره سیپلکس
اگر هر یک از عوارض دارو ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک شما این دارو را تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قطره سیپلکس خواهیم پرداخت؛
- سوزش چشم
- نیش زدن
- پرخونی ملتحمه
- کریستال یا فلس روی مژه‌ها
- احساس جسم خارجی
- خارش
- پوسته پوسته شدن حاشیه درب
- نفوذ قرنیه
- رنگ آمیزی قرنیه
- کاهش بینایی
- ادم پلک
- ناراحتی چشمی
- واکنش‌های حساسیت
تداخل دارویی سیپلکس
تداخل دارویی خاصی گزارش نشده است.
مصرف قطره سیپلکس در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات کافی و کاملی در مورد اثرات قطره چشمی سیپروفلوکساسین در زنان باردار انجام نشده است. هرچند که جذب سیپروفلوکساسین از طریق چشم به جریان خون بسیار کم است، اما همچنان خطرات احتمالی باید مد نظر قرار گیرد. این دارو در دسته C قرار دارد، به این معنی که اگرچه مطالعات کافی بر روی انسان انجام نشده است، اما در مطالعات حیوانی ممکن است اثرات نامطلوبی مشاهده شده باشد.
بنابراین، مصرف این دارو در دوران بارداری تنها زمانی مجاز است که منافع آن برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین باشد. توصیه می‌شود که پیش از استفاده از این دارو در دوران بارداری، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. مشخص نیست که آیا سیپروفلوکساسین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود یا خیر، با این حال، جذب سیستمیک این دارو از طریق قطره چشمی بسیار کم است.
شرایط نگهداری قطره سیپلکس
قطره سیپلکس چشمی باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره سیپلکس
این مقاله به بررسی درمان عفونت باکتریایی با قطره سیپلکس، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. در بررسی اثرات درمانی قطره سیپلکس در درمان عفونت‌های باکتریایی چشمی، نتایج پژوهش‌های بالینی و تجربی نشان‌دهنده اثربخشی بالای این قطره در کنترل و بهبود علائم عفونت‌های چشمی بوده است. قطره سیپلکس با ترکیب منحصر به فرد آنتی‌بیوتیک‌های مؤثر، قادر است به سرعت باکتری‌های مقاوم را مورد هدف قرار دهد و کاهش چشم‌گیری در علائم بالینی عفونت‌ها به همراه آورد.
منبع سایت: Medscape
