قطره تراووپروست چشمی یکی از داروهای مؤثر و پرکاربرد برای کاهش فشار داخل چشم است که به ویژه در درمان بیماری‌های گلوکوم زاویه باز و فشار خون داخل چشمی تجویز می‌شود. این دارو که از دسته آنالوگ‌های پروستاگلاندین محسوب می‌شود که با افزایش خروج مایع زلالیه از چشم، به طور قابل توجهی فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد. کنترل فشار داخل چشم از اهمیت بسیاری برخوردار است، چرا که افزایش آن می‌تواند منجر به آسیب عصب بینایی و در نهایت از دست رفتن بینایی شود.
اشکال دارویی تراووپروست
- محلول چشمی: 0.004٪ (0.04 میلی گرم در میلی لیتر) (Travatan Z، عمومی)
بهترین قطره برای کاهش فشار داخل چشم
قطره چشمی تراووپروست یکی از بهترین و پرکاربردترین داروها برای کاهش فشار داخل چشم به خصوص در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باز و فشار خون داخل چشمی است. این دارو از دسته آنالوگ‌های پروستاگلاندین محسوب می‌شود و به دلیل اثربخشی بالا و عوارض جانبی کم، محبوبیت زیادی دارد.
موارد مصرف قطره تراووپروست
قطره تراووپروست معمولاً برای کاهش فشار زیاد در چشم در افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باز یا فشار خون بالا استفاده می‌شود. این قطره بخشی از گروهی از داروها به نام آنالوگ‌های پروستاگلاندین است. این قطره برای افراد مبتلا به گلوکوم یا فشار خون بالا که دارای فشار داخل چشمی بالا (IOP) یا فشار بالای داخل چشم هستند، دارای کاربردی گسترده است. فشار داخل چشم بالا خطر از دست دادن بینایی و همچنین آسیب به عصب بینایی چشم را افزایش می‌دهد. تراووپروست ممکن است با کمک به تخلیه مایع در چشم که به کاهش فشار داخل چشم کمک می‌کند، عمل کند.
درمان فشار داخل چشم در خانه
فشار داخل چشم (IOP) معمولاً به دلیل مشکلات مرتبط با گلوکوم ایجاد می‌شود و برای کنترل آن، درمان دارویی تحت نظر پزشک ضروری است. اما برخی تغییرات در سبک زندگی و درمان‌های خانگی ممکن است به کاهش فشار داخل چشم و بهبود سلامت عمومی چشم‌ها کمک کنند. مهم است که این روش‌ها جایگزین درمان دارویی نشوند، بلکه به عنوان مکمل در کنار آن استفاده شوند. یکی از روش‌های موثر برای کنترل و درمان؛ استفاده از قطره‌های کاهنده فشار داخل چشم است که باید توسط پزشک تایید شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قطره تراووپروست
تراووپروست به گیرنده‌های پروستاگلاندین F FP receptors در چشم متصل می‌شود. این عمل باعث افزایش جریان خروج مایع زلالیه (aqueous humor) از طریق مسیر یووسکلرال می‌شود. افزایش خروج مایع زلالیه در نهایت منجر به کاهش فشار داخل چشمی می‌گردد.
مقدار مصرف قطره تراووپروست چشمی
قبل از مصرف قطره تراووپروست چشمی، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی دارو شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. قطره را مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و بدون هماهنگی با وی دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روی سلامتی شما نداشته و تنها عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. اگر لنز تماسی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از قطره آن‌ها را بردارید و حداقل 15 دقیقه پس از مصرف، مجدداً از لنزها استفاده کنید.
طریقه مصرف قطره تراووپروست
- برای مصرف این قطره؛ ابتدا دست‌های خود را با آب و صابون شستشو دهید. مراقب باشید که سر قطره‌چکان با هیچ سطحی (مانند انگشت یا چشم) تماس نداشته باشد تا از آلودگی جلوگیری شود. در حالی که سر خود را کمی به عقب متمایل می‌کنید، به سمت بالا نگاه کنید. پلک پایین خود را به آرامی پایین بکشید تا یک کیسه کوچک تشکیل شود.
- یک قطره از تراووپروست را در کیسه‌ای که ایجاد کرده‌اید بچکانید. مراقب باشید نوک قطره‌چکان با چشم یا پلک شما تماس پیدا نکند. پس از چکاندن قطره، به مدت 1 تا 2 دقیقه چشم‌ها را ببندید. برای جلوگیری از جذب سیستمیک دارو، می‌توانید با انگشت خود، به آرامی گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی) را فشار دهید.
- اگر قطره‌ای از چشم شما بیرون آمد، با دستمال تمیز آن را پاک کنید. اگر هر دو چشم نیاز به درمان دارند، همین مراحل را برای چشم دیگر تکرار کنید.
- این قطره برای کاهش فشار داخل چشمی (IOP) در بیماران مبتلا به گلوکوم با زاویه باز یا فشار خون بالا مصرف می‌شود. نباید بیش از یک بار در روز تجویز شود؛ نشان داده شده است که تجویز مکرر آنالوگ‌های پروستاگلاندین باعث کاهش اثر کاهش فشار داخل چشم می‌شود.
- کاهش فشار داخل چشم تقریباً 2 ساعت پس از اولین تجویز شروع می‌شود و حداکثر اثر پس از 12 ساعت به دست می‌آید. دارو ممکن است همزمان با سایر محصولات دارویی موضعی چشمی برای کاهش فشار چشم استفاده شود. در صورت استفاده از بیش از یک داروی موضعی چشمی، داروها باید با فاصله حداقل 5 دقیقه تجویز شوند.
زمان مصرف قطره تراووپروست چشمی
- قطره تراووپروست را هر روز در ساعت مشخصی مصرف کنید. بهترین زمان، شب قبل از خواب است. اگر از قطره‌های چشمی دیگر هم استفاده می‌کنید، بین مصرف هر دارو حداقل 5 دقیقه فاصله بگذارید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از قطره، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
بهترین زمان مصرف قطره تراووپروست چشمی
قطره تراووپروست با کاهش فشار داخل چشمی در طول شب و صبح زود (زمان‌هایی که معمولاً فشار داخل چشم بالا می‌رود) به بهترین شکل عمل می‌کند. برخی از عوارض جانبی مانند قرمزی چشم و تحریک ملتحمه ممکن است در طول روز آزاردهنده باشند، اما اگر دارو در شب مصرف شود، این اثرات کمتر احساس می‌شوند. همچنین، مصرف دارو در شب معمولاً به رعایت بهتر و منظم‌تر برنامه درمانی کمک می‌کند.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره تراووپروست، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. قبل از ریختن قطره چشم، لنزهای تماسی را بردارید. می‌توانید حداقل 15 دقیقه پس از مصرف قطره چشم، آن‌ها را دوباره برگردانید. اجازه ندهید نوک ظرف قطره چشم با چشم یا اطراف چشم تماس پیدا کند. اگر نوک هر سطحی را لمس کند، ممکن است یک عفونت جدی در چشم شما ایجاد شود که می‌تواند منجر به آسیب چشم و از دست دادن بینایی شود. در ادامه به موارد احتیاط قطره تراووپروست خواهیم پرداخت؛
- درمان ممکن است به تدریج باعث تغییر مژه‌ها و موهای زائد در چشم شود. این تغییرات شامل افزایش طول، ضخامت و تعداد مژه‌ها می‌شود. تغییرات مژه معمولاً پس از قطع درمان قابل برگشت است.
- درمان باید با احتیاط در بیماران مبتلا به التهاب داخل چشمی فعال (مثلا یووئیت) استفاده شود زیرا التهاب ممکن است تشدید شود.
- ادم ماکولا، از جمله ادم ماکولا سیستوئید، در طول درمان با محلول چشمی تراوپروست گزارش شده است. این دارو باید با احتیاط در بیماران آفاکی، در بیماران کاذب با پارگی کپسول عدسی خلفی و یا در بیمارانی با عوامل خطر شناخته شده ادم ماکولا استفاده شود.
- این دارو برای درمان گلوکوم زاویه بسته، التهابی یا نئوواسکولار ارزیابی نشده است.
- گزارش‌هایی از کراتیت باکتریایی مرتبط با استفاده از ظروف با دوز چندگانه از محصولات چشمی موضعی وجود دارد. این ظروف به طور ناخواسته توسط بیمارانی آلوده شده بودند که در بیشتر موارد، همزمان بیماری قرنیه یا اختلال در سطح اپیتلیال چشم داشتند.
هشدار رنگدانه با قطره تراووپروست
- طبق برخی گزارشات؛ درمان باعث ایجاد تغییرات در بافت‌های رنگدانه شده است. شایع‌ترین تغییرات گزارش شده شامل افزایش رنگدانه عنبیه، بافت اطراف چشم (پلک) و مژه‌ها بوده است.
- انتظار می‌رود تا زمانی که درمان انجام شود، رنگدانه افزایش یابد. تغییر رنگدانه به دلیل افزایش محتوای ملانین در ملانوسیت‌ها به جای افزایش تعداد ملانوسیت‌ها است.
- پس از قطع درمان، رنگدانه عنبیه به احتمال زیاد دائمی است، در حالی که رنگدانه بافت اطراف چشم و تغییرات مژه در برخی بیماران برگشت پذیر گزارش شده است. بیمارانی که تحت درمان قرار می‌گیرند باید از احتمال افزایش رنگدانه مطلع شوند.
- اثرات طولانی مدت افزایش رنگدانه مشخص نیست. تغییر رنگ عنبیه ممکن است برای چندین ماه تا سال قابل توجه نباشد. به طور معمول، رنگدانه قهوه‌ای اطراف مردمک به طور متحدالمرکز به سمت اطراف عنبیه پخش می‌شود و کل عنبیه یا قسمت‌هایی از عنبیه قهوهایتر می‌شود.
- به نظر می‌رسد نه خال و نه کک و مک عنبیه تحت تأثیر درمان قرار نمی‌گیرند. در حالی که درمان می‌تواند در بیمارانی که افزایش قابل توجهی رنگدانه عنبیه دارند ادامه یابد، بیماران باید به طور منظم معاینه شوند.
موارد منع مصرف قطره تراووپروست
- حساسیت به قطره یا سایر ترکیبات موجود در آن
عوارض قطره تراووپروست
خارش و قرمزی چشم، پرخونی داخل چشم، درد، احساس جسم خارجی، دید غیر طبیعی، افزایش رنگدانه و بافت داخل چشم، تاری دید و… برخی از عوارض قطره تراووپروست می‌باشد. اگر پزشک شما این دارو را تجویز کرده است، به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قطره تراووپروست خواهیم پرداخت؛
- افزایش رنگدانه عنبیه و بافت اطراف چشم، ضخیم شدن، کشیدگی و رشد مژه‌ها (59%)
- پرخونی چشمی (35-50%)
- کاهش حدت بینایی (5-10%)
- ناراحتی چشمی (5-10%)
- احساس جسم خارجی (5-10%)
- درد (5-10%)
- خارش (5-10%)
- دید غیر طبیعی (1-4٪)
- تاری دید (1-4٪)
- آب مروارید (1-4%)
- ورم ملتحمه (1-4%)
- خشکی چشم (1-4%)
- پوسته شدن لبه درب (1-4%)
- خونریزی زیر ملتحمه (1-4%)
- پارگی (1-4٪)
تداخل دارویی تراووپروست
تداخل قابل توجهی یافت نشد.
مصرف قطره تراووپروست در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار برای اطلاع از خطر مرتبط با دارو وجود ندارد. به زنان باردار در مورد خطرات احتمالی برای جنین توصیه کنید. مطالعات تولید مثل حیوانی، تجویز زیر جلدی (SC) به موش‌های باردار و موش‌ها در طول دوره ارگانوژنز باعث مرگ جنین، سقط خود به خود و زایمان زودرس در دوزهای بالقوه مرتبط بالینی شد. از آنجایی که مطالعات باروری حیوانی همیشه پاسخ انسان را پیش بینی نمی‌کند، در دوران بارداری فقط در صورتی تجویز شود که منافع بالقوه خطر بالقوه برای جنین را توجیه کند.
تاثیر قطره تراووپروست در شیردهی
هیچ اطلاعاتی در مورد تأثیرات بر روی کودک شیرده یا تولید شیر وجود ندارد. مشخص نیست که آیا دارو پس از تجویز چشمی در شیر انسان وجود دارد یا خیر، مطالعه‌ای روی موش‌های شیرده نشان داد که تراووپروست نشاندار شده با رادیواکتیو یا متابولیت‌های آن پس از تزریق زیر جلدی در شیر دفع می‌شوند. فواید رشدی و سلامتی شیردهی باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قطره تراووپروست
قطره تراووپروست باید در یخچال (بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. از یخ زدن آن خودداری کنید. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره تراووپروست چشمی
این مقاله به بررسی کاهش فشار داخل چشم با قطره تراووپروست چشمی، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. در نتیجه، قطره چشمی تراووپروست به عنوان یکی از داروهای مؤثر در کاهش فشار داخل چشم، به ویژه در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه باز و فشار خون داخل چشمی، جایگاه ویژه‌ای در درمان دارد. این دارو با افزایش خروج مایع زلالیه از چشم، به طور قابل ملاحظه‌ای به کنترل فشار چشم و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن کمک می‌کند. اگرچه تراووپروست دارای مزایای چشمگیری در کاهش فشار داخل چشم است، اما آگاهی از عوارض جانبی و رعایت دستورالعمل‌های مصرف تحت نظر پزشک اهمیت بسیاری دارد.
منبع سایت: Medscape
