فشار بالای چشم یا همان افزایش فشار داخل چشم، یکی از مشکلات شایع و مهم در حوزه‌ی سلامت چشم است که می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله گلوکوم و از دست دادن بینایی شود. درمان سریع و موثر این وضعیت می‌تواند نقش حیاتی در حفظ سلامت بینایی و جلوگیری از بروز آسیب‌های دائمی ایفا کند. در این راستا، داروهای مختلفی (از جمله قطره زایلومول) برای کنترل و کاهش فشار داخل چشم تجویز می‌شوند که هر یک با مکانیسم‌های متفاوتی عمل می‌کنند.
اشکال دارویی زایلومول
- قطره چشمی 5%/2%
موارد مصرف قطره زایلومول
قطره زایلومول حاوی دو دارویی (دورزلامید و تیومولول) است که برای درمان فشار بالای داخل چشم ناشی از گلوکوم (نوع زاویه باز) یا سایر بیماری‌های چشمی (مانند فشار خون چشم) استفاده می‌شود. کاهش فشار داخل چشم به پیشگیری از نابینایی کمک می‌کند. این دارو با کاهش مقدار مایع داخل چشم عمل می‌کند. تیمولول متعلق به دسته‌ای از داروها به نام بتا بلوکرها و دورزولامید متعلق به دسته‌ای از داروها به نام مهارکننده‌های کربنیک انیدراز است.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی زایلومول
این دارو در ترکیبی از دو داروی دورزولامید و تیمولول ساخته شده است. مکانیسم عمل دورزولامید؛ مهارکننده سولفونامید و کربنیک انیدراز است. مهار کربنیک انیدراز در فرآیندهای مژگانی چشم باعث کاهش ترشح زلالیه می‌شود، احتمالاً با کند کردن تشکیل یون‌های بی کربنات و کاهش متعاقب آن در انتقال سدیم و مایعات است. همچنین مکانیسم عمل تیمولول؛ مسدود کننده غیرانتخابی گیرنده بتا آدرنرژیک است که با کاهش تولید زلالیه، IOP را کاهش می‌دهد.
مقدار مصرف قطره زایلومول
قطره زایلومول را در چشم‌های آسیب دیده طبق دستور پزشک، معمولاً 2 بار در روز استفاده کنید. برای استفاده از قطره چشم ابتدا دستان خود را شستشو دهید. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید یا اجازه ندهید که چشم شما یا هر سطح دیگری را لمس کند. برخی از محصولات حاوی مواد نگهدارنده هستند که ممکن است توسط لنزهای تماسی جذب شوند. اگر از محصولی با مواد نگهدارنده استفاده می‌کنید و از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از قطره چشم، لنزها را بردارید. قبل از گذاشتن لنزهای تماسی حداقل 15 دقیقه صبر کنید.
نحوه مصرف قطره زایلومول
- برای مصرف قطره زایلومول؛ سر خود را به عقب خم کنید، به سمت بالا نگاه کنید و پلک پایینی را پایین بکشید تا کیسه‌ای بسازید. قطره چکان را مستقیماً روی چشم خود نگه دارید و یک قطره را در چشم خود قرار دهید. به سمت پایین نگاه کنید و به آرامی چشمان خود را به مدت 1 تا 2 دقیقه ببندید. یک انگشت خود را در گوشه چشم خود (نزدیک بینی) قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید. سعی کنید پلک نزنید و چشم خود را مالش ندهید.
- قطره چکان را آبکشی نکنید. پس از هر بار استفاده درپوش قطره چکان را تعویض کنید. اگر از نوع دیگری از داروی چشمی (مانند قطره یا پماد) استفاده می‌کنید، حداقل 5 دقیقه قبل از استفاده از سایر داروها صبر کنید. قبل از استفاده از پماد از قطره چشمی استفاده کنید تا قطره چشمی وارد چشم شود.
- این قطره ممکن است سبب تاری دید شما شود، بعد از مصرف از رانندگی و کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره زایلومول، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعال (مانند مواد نگهدارنده مانند بنزالکونیوم کلرید) باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. اگر دچار عفونت یا آسیب چشمی شدید، با پزشک در رابطه با مصرف این قطره مشورت کنید. بعد از مصرف ممکن است در برخی بیماران شاهد تاری دید باشیم، از رانندگی و کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره زایلومول خواهیم پرداخت؛
- قبل از مصرف دارو، سوابق پزشکی خود از جمله بیماری ریوی (مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه)، انواع خاصی از ضربان قلب نامنظم (مانند برادی کاردی سینوسی، بلوک AV درجه دوم یا سوم)، برخی بیماری قلبی (مانند نارسایی قلبی)، بیماری کلیوی (مانند سنگ کلیه)، بیماری کبد، دیابت، بیماری تیروئید پرکار، اختلالات ضعف عضلانی، جریان خون پایین به مغز (نارسایی عروق مغزی)، آلرژی شدید و… را به پزشک اطلاع دهید.
- اگر دچار عفونت یا آسیب چشمی شدید، با پزشک خود در مورد ادامه استفاده از بطری تیمولول/دورزولامید فعلی خود مشورت کنید. ممکن است به شما توصیه شود که از یک داروی جدید استفاده کنید.
- قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است از ضربان قلب تند یا تپشی که معمولاً هنگام کاهش سطح قند خون شما بسیار پایین می‌آید (هیپوگلیسمی) احساس می‌کنید، جلوگیری کند. اگر دیابت یا استفراغ دارید، روزه می‌گیرید یا به طور منظم غذا نمی‌خورید، این خطر بیشتر است. سایر علائم افت قند خون مانند سرگیجه و تعریق تحت تأثیر این دارو قرار نمی‌گیرند.
- اگر دیابت دارید، این دارو ممکن است کنترل سطح قند خون را دشوارتر کند. سطح قند خون خود را به طور منظم طبق دستور پزشک بررسی کنید. در صورت داشتن علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا ادرار، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک ممکن است نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما داشته باشد.
- پس از مصرف این دارو، دید شما ممکن است به طور موقت تار شود. تا زمان بازگشت کامل بینایی از فعالیت‌هایی که نیاز به دید و هوشیاری بالایی است، خودداری کنید.
- در دوران بارداری، این دارو باید فقط در صورت نیاز مصرف شود. خطرات و فواید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. تیمولول وارد شیر مادر می‌شود. مشخص نیست که آیا دورزولامید به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر، قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
موارد منع مصرف قطره زایلومول
- کودکان زیر 2 سال
- حساسیت مفرط
- آسم و برادی کاردی سینوسی
- نارسایی آشکار قلبی، شوک قلبی، بلوک AV درجه 2 و 3 به جز در بیماران دارای ضربان ساز مصنوعی
- مصرف همرمان با بتابلاکرهای سیستمیک یا مهار کننده‌های کربنیک انیدراز
عوارض قطره زایلومول
واکنش آلرژیک چشمی، خستگی، سردرد، تنگی نفس، ناراحتی، طعم تلخ، قرمزی یا خشکی چشم، حالت تهوع، افسردگی، درد قفسه سینه و…. برخی از عوارض قطره زایلومول می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جدی این دارو شامل تغییرات بینایی، علائم سنگ کلیه (مانند درد در پشت، پهلو و شکم، حالت تهوع و استفراغ)، خون در ادرار، زردی چشم یا پوست، ادرار تیره، خستگی یا ضعف غیرعادی، کبودی و خونریزی آسان، علائم عفونت و… می‌باشد. در ادامه به عوارض قطره زایلومول خواهیم پرداخت؛
- ناراحتی (33%)
- طعم تلخ (25%)
- کراتیت نقطه‌ای سطحی (10-15%)
- واکنش‌های آلرژیک چشمی (10%)
- تاری دید
- خشکی چشم
- قرمزی چشم
- پاره شدن
- سنکوپ
- خستگی
- سردرد
- تنگی نفس
- برونکواسپاسم
- درد قفسه سینه
- ادم
- حالت تهوع
- افسردگی
- کاهش تحمل ورزش
تداخل دارویی زایلومول
- تداخلات رده X (پرهیز): آگونیست های بتا 2، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز، فکسینیدازول، فلوکتافنین، ریواستیگمین
- افزایش اثرات داروها توسط قطره زایلومول: داروهای برادی کاردی دهنده، بوپیواکائین، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز، گلیکوزید های قلبی، سریتینیب، آگونیست های کولینرژیک، دیسوپیرامید، اپی نفرین (نازال، استنشاق دهانی و سیستمیک)، اپی نفرین (راسمیک)، مشتقات ارگوت، فکسینیدازول، فینگولیمود، عصاره گرده گیاهان آلرژی‌زا (عصاره 5 علف)، انسولین‌ها، ایوابرادین، لاکوزامید، لیدوکائین (موضعی و سیستمیک)، مپیواکائین، متاکولین، سیپونیمود، سولفونیل اوره‌ها
- افزایش اثرات قطره زایلومول توسط داروها: مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آجمالین، آگونیست های آلفا 2، آمینوکینولینها (ضد مالاریا)، آمیودارون، داروهای ضد سایکوز (فنوتیازین ها)، مسدودکننده‌های کانال کلسیمی (غیردی‌هیدروپیریدینی)، کوبیسیستات، مهارکننده‌های قوی CYP2D6، دی‌پیریدامول، دیسوپیرامید، دروندارون، فلوکتافنین، لومفانترین، متوکسی فلوران، میدودرین، نیفدیپین، پگ اینترفرون آلفا-2b، پروپافنون، رگورافنیب، رزرپین، ریواستیگمین، روکسولیتینیب، تری‌لیپرسین، توفاسیتینیب
مصرف قطره زایلومول در دوران بارداری و شیردهی
قطره زایلومول (Xylomol) که حاوی ماده فعال زایلو‌متازولین است، معمولاً برای رفع احتقان بینی استفاده می‌شود. استفاده از این دارو در دوران بارداری و شیردهی نیاز به احتیاط دارد. در دوران بارداری، باید از مصرف زایلو‌متازولین خودداری کرد مگر اینکه پزشک تجویز کند. این دارو ممکن است تأثیراتی بر روی جریان خون داشته باشد که می‌تواند بر روی جنین تأثیر منفی بگذارد.
در دوران شیردهی نیز توصیه می‌شود از مصرف این دارو پرهیز شود، زیرا امکان انتقال دارو به شیر مادر وجود دارد و ممکن است بر روی نوزاد تأثیر بگذارد. در صورتی که نیاز به استفاده از این دارو احساس می‌شود، حتماً باید با پزشک مشورت شود تا دوز و مدت مصرف مناسب تعیین شود.
شرایط نگهداری قطره زایلومول
قطره زایلومول باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قطره زایلومول
این مقاله به بررسی درمان فشار بالای داخل چشم ناشی از گلوکوم با قطره زایلومول، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. درمان فشار بالای چشم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا افزایش فشار داخل چشم می‌تواند به عوارض جدی مانند گلوکوم و از دست دادن بینایی منجر شود. قطره چشمی زایلومول، به عنوان یکی از داروهایی که با انقباض عروق خونی و کاهش احتقان موضعی عمل می‌کند، نشان داده است که می‌تواند به طور مؤثر در کاهش فشار داخل چشم نقش داشته باشد.
منبع سایت: Medscape
