همه چیز درباره بیماری چربی خون
بیماری چربی خون بالا چیست؟ چربی خون یک اصطلاح پزشکی برای سطوح غیرمعمول بالا چربی در خون است.
دو نوع عمده چربی موجود در خون وجود داره که عبارتند از: تری گلیسیرید و کلسترول.
تری گلیسیرید ها زمانی ایجاد میشن که بدن شما کالری اضافی رو که برای انرژی نیاز نداره ذخیره می کنه. اونها همچنین به طور مستقیم از رژیم غذایی شما در غذاها مثل گوشت قرمز و لبنیات، کلسترول جذب میکنن. همچنین رژیم غذایی با شکر پالایش شده، فروکتوز و الکل باعث افزایش تری گلیسیرید می شه.
کلسترول به طور طبیعی در کبد تولید می شه، چراکه هر سلول بدن شما از اون استفاده می کنه. کلسترول مشابه با تری گلیسیرید در غذاهای چرب مثل تخم مرغ، گوشت قرمز و پنیر یافت می شه.
بیماری چربی خون بالا بیشتر به عنوان کلسترول بالا شناخته می شه. گرچه کلسترول بالا می تونه ژنتیکی باشه، اما اغلب به دلیل انتخاب شیوه ناسالم در زندگی است.
درک کلسترول
کلسترول یک ماده چربه که از طریق جریان خون شما از پروتئین های به نام لیپوپروتئین ها عبور می کنه. هنگامی که کلسترول در خون شما زیاد شه، می تونه روی دیواره عروق خونی پلاک ایجاد کنه.
با گذشت زمان انباشت پلاک افزایش پیدا میکنه و شروع به مسدود کردن شریان ها می کنه که می تونه منجر به بیماری های قلبی، حمله قلبی و سکته بشه.
چگونگی تشخیص
چربی خون بالا هیچ نشونه ای نداره، بنابراین تنها راه تشخیص اینکه دکتر شما یک آزمایش خون مرتبط تجویز کنه. این آزمایش سطح کلسترول شما رو تعیین می کنه. دکتر شما نمونه ای از خون شما رو دریافت خواهد کرد و برای آزمایشی اون رو به آزمایشگاه ارسال میکنه، سپس با گزارش کامل به شما بازگردونده میشه.
جواب آزمایش سطوح زیر رو نشون میده:
- کلسترول تام
- کلسترول LDL
- کلسترول (HDL)
- تری گلیسیرید
پزشک شما ممکنه از شما بخواد که 8 تا 12 ساعت قبل از خون گرفتن ناشتا باشید. این یعنی شما باید در این مدت از خوردن یا نوشیدن چیزی غیر از آب اجتناب کنید. با این حال، مطالعات اخیر نشون میده که ناشتا بودن همیشه ضروری نیست، بنابراین دستورالعمل های دکترتون رو برای رسیدن به نتیجه صحیح، مو به مو دنبال کنید.
به طور کلی کلسترول بالای 200 میلی گرم در دسی لیتر بالاست. با این حال، سطح ایمنی کلسترول می تونه از نظر فرد و شخص بسته به تاریخچه سلامتی و نگرانی های بهداشتی فعلی متفاوت باشه و بهترین اون توسط دکتر شما تعیین می شه.
آیا شما در معرض خطر چربی خون بالا هستید؟
دو نوع کلسترول، LDL و HDL وجود داره که به ترتیب کلسترول بد و خوب نامیده میشه. LDL (بد) کلسترولی است که در دیواره های شرایین شما ایجاد می شه و اونها رو ضخیم و باریک می کنه. HDL (خوب) کلسترول “بد” رو پاک می کنه و اون رو از شریان ها، به کبد شما منتقل می کنه.
خطر چربی خون بالا ناشی از داشتن کلسترول LDL بیش از حد در خون شماست که قدرت کلسترول HDL رو از بین ببره!
انتخاب های شیوه ناسالم می تونه سطوح بالای کلسترول “بد” و کمبود کلسترول “خوب” رو افزایش بده. اگه شما اضافه وزن دارید، غذای چرب زیادی می خورید، سیگار می کشید، یا تمرین کافی انجام نمی دید، پس شما در معرض خطر هستید!
انتخاب شیوه غلط زندگی که شما رو در معرض خطر کلسترول بالا قرار میده عبارتند از:
- خوردن غذاهای چرب اشباع شده
- خوردن پروتئین حیوانی مثل گوشت و لبنیات
- ورزش نکردن
- خوردن چربی های ناسالم
- چاقی
- دور کمر بزرگ
- سیگار کشیدن
- نوشیدن الکل بیش از حد
سطح کلسترول غیرطبیعی به دلایل زیر هم می تونه اتفاق بیفته:
- بیماری کلیوی
- دیابت
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بارداری
- تیروئید کم کار
- شرایط ارثی
همچنین سطح کلسترول شما ممکنه تحت تاثیر داروهای خاص باشه:
- قرص های کنترل قند خون
- داروهای ادرارآور
- برخی از داروهای افسردگی
بیماری چربی خون ژنتیکی
یک نوع بیماری چربی خون بالا وجود داره که می تونید از والدین یا پدربزرگ و مادربزرگتون به ارث برده باشید. این بیماری ژنتیکی نامیده می شه.
چربی خون ژنتیکی، باعث افزایش کلسترول و تری گلیسیرید بالا می شه. افراد مبتلا به این بیماری اغلب کلسترول بالا یا سطوح بالای تری گلیسیرید رو در نوجوانانی خود تولید می کنن و در 20 یا 30 سالگی بیماریشون تشخیص داده میشه. این وضعیت خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و حمله قلبی رو هم افزایش میده.
برخلاف افراد مبتلا به چربی خون معمولی، افرادی که دارای چربی خون ژنتیکی هستن ممکنه بعد از چند سال علائم بیماری قلبی عروقی روهم تجربه کنن، مثل:
- درد قفسه سینه (در سن جوانی)
- حمله قلبی (در سن جوانی)
- زخم بر روی انگشتان پا که به درستی درمان نمی شه
- علائم سکته مغزی، از جمله مشکل صحبت کردن، از بین رفتن حس یک طرف چهره یا ضعف در اندام ها
چه کسانی در معرض خطر بیماری چربی خون ژنتیکی هستن؟
FH در میان گروه های قومی یا نژادی خاصی نظیر کانادایی های فرانسوی، فنلاندی، لبنانی و هلندی ها شایع است. با این حال، هر کسی که یک عضو خانواده نزدیک با این بیماری داره، در معرض خطر هست.
چگونه بیماری چربی خون ژنتیکی تشخیص داده می شه؟
معاینه بدنی
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. این معاینه به شناسایی هر نوع رسوبات چربی یا ضایعاتی که در نتیجه لیپوپروتئین های بالا ایجاد شده باشه، کمک می کنه. پزشک شما همچنین درباره سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی از شما سوال خواهد پرسید.
آزمایش خون
دکتر شما یک آزمایش خون تجویز خواهد کرد، برای تعیین میزان کلسترول خون از آزمون های خون استفاده می شه و نتایج نشون میدن که کلسترول کل و کلسترول LDL چقدر بالاست؟
سه معیار عمده برای تشخیص FH وجود داره:
معیارهای سیمون بروم، معیار شبکه شبکه کلینیک هلدین و معیارهای MEDPED.
معیارهای سیمون بروم:
کلسترول کل بیش از:
- 260 میلی گرم در دسی لیتر (mg / dL) در کودکان زیر 16 سال
- 290 میلی گرم در دسی لیتر در بزرگسالان
یا کلسترول LDL بیشتر از:
- 155 میلی گرم در دسی لیتر در کودکان
- 190 میلی گرم در دسی لیتر در بزرگسالان
معیار شبکه کلینیک لیپید هلدین نمره ای برای سطح کلسترول بالا با شروع LDL بیش از 155 میلی گرم در دسی لیتر است.
معیارهای MEDPED بر اساس کلسترول کلی بر اساس سن و جنس خانواده محاسبه می شه.
سابقه خانوادگی و سایر آزمون ها
دونستن اینکه آیا اعضای خانواده به بیماری قلب مبتلا هستن، گام مهمی در شناسایی خطر شخصی فرد برای FH است.
بیماری چربی خون ژنتیکی چگونه درمان می شه؟
همانند کلسترول معمولی، FH با تصحیح رژیم غذایی درمان می شه، اما بر خلاف سایر انواع کلسترول بالا، درمان با دارو هم ضروری است. ترکیبی از هر دو برای کاهش کلسترول به طور موفقیت آمیز و تأخیر در شروع بیماری های قلبی، حمله قلبی و سایر عوارض ضروریه.
معمولا پزشکتون از شما میخواد رژیم غذایی خودتون رو تغییر بدید و علاوه بر مصرف داروها، تحرک داشته و حداقل سه روز در هفته ورزش کرده و حتما سیگار رو ترک کنید!
یکی از منابع معتبر که مقاله فوق از مفهوم آن اقتباس گرفته شده، healthline می باشد.
