قند خون خطرناک چند است؟

نوسانات شدید در قند خون، چه بسیار بالا (هیپرگلیسمی) و چه بسیار پایین (هیپوگلیسمی)، می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت خطرناک باشد. نوع دیابت، داروهای مصرفی، سن، مدت زمانی که قند خون خارج از محدوده است و توانایی فرد در شناسایی علائم، برخی از عواملی هستند که می‌توانند انواع عوارضی را که او ممکن است داشته باشد تعیین کنند.

شرایط اضطراری ممکن است زمانی رخ دهد که سطوح غیرطبیعی قند خون برای دوره‌های طولانی ادامه پیدا کند و با علائم فیزیولوژیکی مانند تعریق، لرزش یا سردرگمی‌ همراه با قند خون پایین یا کاهش وزن و گرسنگی بیش از حد همراه با قند خون بالا همراه باشد. با این حال، همه افراد چنین علائمی ‌ندارند. در این مقاله به بررسی سطوح قند خون خطرناک خواهیم پرداخت.

افزایش خطرناک قند خون

افزایش قند خون می‌تواند گاهی اوقات بدون آسیب اتفاق بیفتد. اما قند خون بالای مزمن در طول زمان می‌تواند منجر به عوارض دیابت شود که آسیب‌های آن، هم در ارتباط با رگ‌های کوچک و هم رگ‌های بزرگ است.

هدف قند خون برای افراد مبتلا به دیابت بر اساس سن، نوع دیابت، مدت بیماری، امید به زندگی و سایر شرایط سلامتی متفاوت است. هدف قند خون نرمال برای بزرگسالان مبتلا به دیابت شامل قند خون ناشتا، 80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر و کمتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر یک تا دو ساعت بعد از غذا است.

هر عددی بالاتر از این، قند خون خطرناک است؛ اما این عدد نیز می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد و باید با مشورت پزشک و توجه به شرایط شما تعیین شود.

شرایط زمانی نگران کننده است که قند خون به طور مکرر از حد طبیعی بالاتر می‌رود یا زمانی که قند خون بالا می‌رود و فرد علائمی‌ دارد. دیابت نوع 2 به تدریج ایجاد می‌شود و افراد بدون اینکه بدانند ممکن است به پیش دیابت یا دیابت تشخیص داده نشده مبتلا شوند. با گذشت زمان، سطح قند خون بالا می‌تواند به دیابت تبدیل شود یا باعث عوارض دیابت شود.

برخی از علائم قند خون بالا عبارت‌اند از:

• تشنگی بیش از حد
• افزایش ادرار
• افزایش گرسنگی
• تاری دید
• خستگی
• بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها

کمای دیابتی وضعیتی است که ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که قند خون شما بیش از حد (600 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر) بالا برود و باعث دهیدراته شدن بدن شما می‌شود. مشکلاتی که قند خون بالا می‌تواند ایجاد کند به مرور زمان رخ می‌دهد. در نتیجه، هر چه زودتر قند خون خود را به سطح مناسب برگردانید، بهتر است.

افت خطرناک قند خون

اگر شما فردی مبتلا به دیابت هستید و افت ناگهانی قند خون را تجربه کرده‌اید، می‌دانید که این اتفاق چقدر می‌تواند ترسناک باشد و احساس بدی داشته باشد. مراقبت از فرد مبتلا به دیابت و مشاهده افت قند خون او نیز می‌تواند ترسناک و طاقت فرسا باشد. برای کاهش ترس، دانستن علائم و اینکه در هنگام وقوع آن چه باید کرد، مهم است. انجمن دیابت آمریکا (ADA) هیپوگلیسمی‌ را بر اساس شدت تعریف می‌کند:

هیپوگلیسمی ‌سطح 1

غلظت گلوکز کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) اما بیشتر یا مساوی 54 mg/dL است.

هیپوگلیسمی ‌سطح 2

غلظت گلوکز خون کمتر از 54 میلی گرم در دسی لیتر است. این سطح به عنوان آستانه‌ای در نظر گرفته می‌شود که در آن کمبود گلوکز یا قند در مغز وجود دارد و در نتیجه علائم نوروگلیکوپنی ایجاد می‌شود. کاهش قند خون تا این سطح، نیاز به اقدام فوری برای رفع علائم هیپوگلیسمی‌ دارد.

هیپوگلیسمی‌ سطح 3

به عنوان یک رویداد شدید هیپوگلیسمی ‌تعریف می‌شود که با تغییر عملکرد ذهنی و/یا فیزیکی مشخص می‌شود که برای بهبودی به کمک شخص دیگری نیاز دارد. در این مثال، شما نمی‌توانید افت قند خون خود را به تنهایی درمان کنید.

این نوع هیپوگلیسمی‌ کمتر شایع است و معمولا بر افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که انسولین مصرف می‌کنند تاثیر می‌گذارد. اگر به سرعت درمان نشود، ممکن است به تشنج، از دست دادن هوشیاری، کما یا مرگ بدل شود.

درمان سطوح قند خون خطرناک

قند خون پایین را می‌توان با کربوهیدرات‌های ساده (سریع الاثر) مانند آب میوه، شکر، عسل، آب نبات یا قرص‌های گلوکز، معکوس و درمان کرد. قانون 15-15 توصیه می‌کند که قند خون پایین را با 15 تا 20 گرم کربوهیدرات سریع الاثر درمان کنید و بعد از 15 دقیقه مجددا امتحان کنید. اگر قند خون به حداقل 70 میلی گرم در دسی لیتر افزایش نیافته باشد، باید درمان را تا زمانی که به این مقدار برسد تکرار کنید.

از کربوهیدرات‌های حاوی چربی مانند شکلات برای درمان افت قند خون استفاده نکنید، زیرا می‌تواند جذب گلوکز را به تاخیر بیندازد. علاوه بر این، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 نباید برای درمان قند خون پایین پروتئین مصرف کنند؛ زیرا ممکن است پاسخ انسولین را بدون افزایش قند خون، افزایش دهد.

هنگامی ‌که قند خون شما به حالت عادی برگشت، یک وعده غذایی یا میان وعده حاوی کربوهیدرات و پروتئین مثلا سیب و کره بادام زمینی بخورید. این کار به جلوگیری از افت مجدد قند خون کمک می‌کند.

اگر افت قند خون شدید باشد، ممکن است نتوانید خودتان آن را درمان کنید و شخص دیگری نیاز به استفاده از  گلوکاگون داشته باشد. گلوکاگون هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می‌شود و باعث آزاد شدن گلوکز ذخیره شده (گلیکوژن) از کبد، سلول‌های چربی و ماهیچه‌ها می‌شود. والدین، پرسنل مدرسه و هر کس دیگری که از افراد مبتلا به دیابت که مستعد افت قند خون هستند، مراقبت می‌کند، باید نحوه استفاده از گلوکاگون را بداند.

سخن پایانی

افراد مبتلا به دیابت گاهی ممکن است دچار افزایش یا افت ناگهانی قند خون شوند که هر دو این وضعیت‌ها بسیار خطرناک است. گاهی اوقات، افت و خیزهای قند خون مستلزم مراجعه به بیمارستان است و در صورت عدم درمان فوری، می‌تواند باعث عوارض جدی، حتی مرگ شود. از آنجایی که مدیریت دیابت به شدت به خود فرد متکی است، درک خطرات قند خون بسیار پایین و بسیار بالا، نحوه شناسایی آن و اقداماتی که باید در مورد آن انجام داد، بسیار مهم است.