علائم قند خون بالا چیست؟

بیماری‌ قند خون بالا یکی از مشکلات شایع و گاهی خطرناک در سراسر جهان محسوب می‌شود. این وضعیت بیماری زمانی به وجود می‌آید که سطح قند در خون به طور نامعقولی بالا رود. این مشکل ممکن است به دلیل کمبود انسولین یا عدم توانایی بدن در استفاده صحیح از این هورمون اتفاق بیفتد. انسولین مسئول حمل‌ونقل گلوکز در خون به داخل سلول‌ها و کمک به استفاده از آن به‌ عنوان منبع انرژی تلقی می‌شود. شناخت علائم و نشانه‌های قند خون بالا بسیار مهم است، زیرا این وضعیت اگر کنترل نشود، عواقب جدی برای سلامتی افراد می‌تواند داشته باشد. آگاهی از این موضوع و اقدامات پیشگیری و درمانی جهت تشخیص به‌ موقع و مشاوره با پزشک حیاتی است.

قند خون بالا چیست؟

هایپرگلیسمی زمانی رخ می‌دهد که میزان قند (گلوکز) در خون به مقادیر بیش از حدی افزایش پیدا کند که به آن “قند خون بالا” یا “گلوکز خون بالا” هم می‌گویند. این وضعیت معمولاً ناشی از کاهش ترشح انسولین در بدن یا مقاومت بدن به انسولین است. اگر هایپرگلیسمی به مدت‌ زمان طولانی درمان نشود، می‌تواند به آسیب‌هایی در اعصاب، رگ‌های خونی، بافت‌ها و اندام‌های بدن منجر شود. همچنین، هایپرگلیسمی شدید ممکن است به کتواسیدوز دیابتی، یک عارضه جدی و تهدیدکننده حیات، تبدیل شود که ناشی از کاهش شدید انسولین و تجزیه چربی‌ها توسط سلول‌های بدن و انباشت مقدار زیادی کتون در خون است. این مسئله به‌ویژه در افراد مبتلا به دیابت که انسولین مصرف می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود.

قند خون در وضعیت طبیعی چگونه است؟

قند خون طبیعی یا گلوکز موجود در خون با وضعیت گرسنگی و میزان مصرف غذایی فرد تغییر می‌کند. بعد از حدود ۸ ساعت گرسنگی، معمولاً سطح قند خون در حدود ۱۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (mg/dl) است. درصورتی‌که دو ساعت پس از مصرف غذا مجدداً سطح قند خون را بررسی کنید، ممکن است به حدود ۱۴۰ mg/dl  افزایش یابد. بااین‌حال، در برخی افراد به دلایل مختلف، سطح قند خون آن‌ها بالاتر از حد معمول قرار می‌گیرد که با توجه‌ به عوارض جدی آن، نیاز به درمان دارد.

در شرایط عادی، افزایش گلوکز در خون با  تولید و ترشح انسولین توسط پانکراس کنترل می‌شود. اما در مواردی که پانکراس با مشکل روبه‌رو شود و نتواند مقدار کافی انسولین ترشح کند یا سطح قند خون به طور قابل‌توجهی بالا باشد که انسولین ترشح شده به طور کامل پاسخگو نباشد، سطح قند خون افزایش می‌یابد و با علائم متفاوتی همراه می‌شود.

بیشتر بخوانید: قند خون نرمال در سنین مختلف چند است ؟

چه عواملی باعث افزایش قند خون می‌ شود؟

عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به قند خون بالا در افراد می‌شوند، به‌ عنوان ریسک‌های هایپرگلیسمی (قند خون بالا) شناخته می‌شوند. بدیهی است که اگر این عوامل در سبک زندگی و رژیم غذایی افراد کنترل شود، خطر ابتلا به این وضعیت کاهش می‌یابد. در ادامه به عوامل افزایش قند خون اشاره می‌کنیم:

• کم فعالیتی و عدم تحرک باعث اختلال در فرایند سوخت‌وساز بدن می‌شود.
• مصرف بیش از حد غذاهای دارای کربوهیدرات و نوشیدنی‌ها می‌تواند موجب افزایش قند خون شود.
• مصرف برخی داروها ممکن است سبب افزایش قند خون شوند، همچنین داروهای دیابت نیز این وضعیت را تشدید می‌کنند.
• بیماری‌های عفونی یا آسیب‌های جراحی قند خون را بالا می‌برند.
• آسیب‌های ناشی از جراحی

پایین آوردن سریع قند خون با روش اورژانسی

برای مدیریت قند خون، استفاده از انسولین یکی از روش‌های اصلی است که البته نیاز به تجویز پزشک دارد. در مواقع اورژانسی، استفاده از انسولین برای کاهش سریع قند خون انجام می‌شود، اما این امر همواره با دسترسی به پزشک ممکن نیست. برای مدیریت روزانه، متفورمین یکی از داروهای کنترل قند خون است که در دوزهای مختلفی برای افراد دیابتی تجویز شده که معمولاً قبل از غذا مصرف می‌شود.

با این‌ حال، کاهش قند خون نیز ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد. افرادی که انسولین مصرف می‌کنند، ممکن است با افت قند خون و علائم ضعف شدید مواجه شوند و در این صورت به هیچ وجه نباید گرسنه بمانند. برای ایجاد واکنش فوری در بدن، می‌توانند مقداری از یک ماده خیلی شیرین مثل عسل یا شکر را مصرف کنند تا قند خون به حد مطلوب برسد. همچنین، روش‌های دیگری نیز برای مدیریت قند خون وجود دارد که به طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند.

کدام غذاها قند خون را افزایش می‌ دهند؟

غذاهایی که حاوی کربوهیدرات ساده هستند، می‌توانند باعث افزایش قند خون شوند. این نوع کربوهیدرات‌ها به‌ سرعت در بدن هضم و باعث ایجاد “قند خون بالا” می‌شوند. برخی از غذاهایی که می‌توانند قند را افزایش دهند عبارت‌اند از:

• نان سفید و محصولات گندم که سبوس دارند
• دسرها و شیرینی‌ها
• آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین
• غذاهای فراوری شده

افرادی که دارای قند خون بالا هستند، باید از مصرف این نوع غذاها خودداری یا مقدار آن‌ها را محدود کنند. اگر شما نیز از قند خون بالا رنج می‌برید، حیاتی است که رژیم غذایی‌تان شامل مقدار زیادی فیبر و پروتئین باشد. فیبر به تند کردن فرایند هضم کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند و پروتئین می‌تواند تولید قند را کاهش دهد.

اولین نشانه‌ های بالارفتن قند خون چیست؟

اگرچه ممکن است قند خون بالا بدون نشانه‌ای باقی بماند، اما در اکثر موارد نشانه‌هایی برای افزایش غیرطبیعی قند خون وجود دارد. علائم و نشانه‌های اولیه قند خون بالا بسیار مهم‌اند. با شناخت این نشانه‌ها می‌توان به شناسایی و درمان سریع آن واکنش داد. این علائم شامل موارد زیر هستند:

• احساس نیاز به دفع ادرار
• احساس تشنگی بیش از حد
• تاری دید
• احساس ضعف یا خستگی غیرعادی

علائم قند خون بالا

گاهی اوقات، قند خون بالا، اگر کنترل نشود، ممکن است منجر به عواقبی غیرقابل‌جبران برای فرد مبتلا شود؛ بنابراین، شناخت علائم این بیماری برای جلوگیری و درمان به‌موقع آن بسیار حیاتی است. نشانه‌های قند خون بالا عبارت‌اند از:

• احساس گرسنگی دائمی و کاهش وزن: بسیاری از افراد با قند خون بالا احساس گرسنگی بیش از حد می‌کنند و با وجود مصرف غذا، وزن خود را از دست می‌دهند. این احساس گرسنگی ناشی از این است که بدن نمی‌تواند انرژی مورد نیاز خود را از گلوکز به دست آورد و برای تأمین انرژی به چربی‌ها و عضلات نیاز دارد.
• احساس خستگی مداوم: ناشی از اختلال در استفاده از انسولین که باعث می‌شود قند در خون بماند و به‌ جای انرژی فراهم‌ آوردن برای بدن، موجب خستگی و کاهش انرژی شود.
• سردرد و تاری دید قابل‌ توجه: می‌تواند ناشی از تورم عدسی چشم به دلیل قند بالا باشد که باعث تغییرات در دید و احساس سردرد می‌شود.
• بهبودی زخم‌های بدن با سرعت کمتر از حالت عادی و طبیعی: برای افراد مبتلا به قند خون بالا، روند بهبود زخم‌ها، بریدگی‌ها و کبودی‌ها کندتر است و ممکن است منجر به عفونت‌های شدید و حتی قطع پا شود.
• احساس ضعف و درد در دست و پاها: نوروپاتی عصبی  باعث احساس سوزن‌ سوزن‌ شدن یا بی‌حسی در دست‌ و پا می‌شود.
• احساس ادرار بیش از حد معمول و تشنگی: برای تأمین انرژی، بدن بیشتر آب مصرف می‌کند و این منجر به تشنگی و ادرار بیشتر می‌شود.
• عفونت ادراری: وجود مقادیر بالای قند در ادرار می‌تواند باعث جذب باکتری‌ها در ناحیه تناسلی شود. به همین دلیل، بیماری‌های باکتریایی و عفونت‌های ادراری  نشانه‌هایی از وجود دیابت هستند.
• سایر علائم: علائمی مانند تهوع، استفراغ، تنفس عمیق و سریع و از دست دادن هوشیاری نشانه‌هایی از وضعیت اورژانسی محسوب می‌شوند. این علائم نشانگر وضعیت خطرناکی در ارتباط با دیابت شناخته می‌شوند. در صورت عدم درمان و پیگیری فوری، ممکن است این وضعیت منجر به مرگ فرد شود.

کاهش وزن

کاهش ناگهانی وزن در افراد مشکوک به افزایش قند خون یک نشانه مهم است، به خصوص در کودکانی که اغلب مشکلات ادراری دارند. زیرا این ممکن است نشانه افزایش قند خون باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به دیابت نوع اول، قبل از تشخیص این بیماری، وزن زیادی را از دست می‌دهند. این اتفاق معمولاً به این دلیل رخ می‌دهد که بدن قادر به استفاده از قند موجود در خون برای تأمین انرژی نیست و به جای آن، به سوختن چربی‌ها و عضلات می‌پردازد.

تکرر ادرار

پیش از هر چیز، مشکلات ادراری مانند بیش‌ازحد دستشویی رفتن، به خصوص در شب‌هنگام، می‌تواند نشانه‌ای از افزایش قند خون باشد؛ زیرا کلیه‌ها در این شرایط آب اضافی را از بافت‌های بدن به صورت ادرار خارج می‌کنند تا قند اضافی خون را دفع کنند. اگر این مشکلات ادراری به صورت مکرر و مداوم تجربه شود، ممکن است نشانه‌ای از دیابت یا اختلالات دیگر در سیستم ادراری باشد و نیاز به مشاوره پزشکی دارد.

شناخت این نشانه‌ها و سرعت عمل به‌موقع برای مشاوره و درمان با پزشک ضروری است تا عوارض جبران‌ناپذیر از این بیماری جلوگیری شود.

راهکارهایی برای مدیریت  قند خون بالا

باتوجه‌به تشخیص علائم قند خون بالا، در ابتدا باید میزان گلوکز خون را در زمان‌های مختلف (ناشتا و بعد از وعده‌های غذایی) اندازه‌گیری کنید. درصورتی‌که قند خون به طور مداوم بالا باشد، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشکان برای کنترل و کاهش میزان گلوکز در خون، راهکارهای زیر را توصیه می‌کنند:

• مصرف آب بیشتر: آب نه‌ تنها به دفع گلوکز اضافه از طریق ادرار کمک کرده، بلکه از دچار دهیدراته شدن بدن نیز جلوگیری می‌کند.
• انجام ورزش: فعالیت‌های ورزشی در کاهش گلوکز خون مفید است؛ اما قبل از شروع هر گونه حرکات و فعالیت‌های ورزشی، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
• رعایت رژیم غذایی سالم: از مصرف غذاهای پرچرب، شیرینی و مواد حاوی شکر و کافئین خودداری کنید.

با رعایت این نکات، می‌توان به کنترل میزان قند خون کمک کرد. در صورتی‌ که گلوکز خون به طور مداوم بالا باقی بماند، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و نظرات و توصیه‌های او را دریافت کنید. آزمایش تشخیصی قند خون بالا توسط دستگاه گلوکومتر تحت‌نظر پزشک صورت می‌گیرد و در صورت تأیید این بیماری، درمان مناسب به شما توصیه خواهد شد.

برای خرید قرص قند از داروخانه آنلاین مثبت سبز کلیک کنید.

تشخیص قند خون بالا

تشخیص دیابت مهم است تا بتوان به‌ موقع اقدامات لازم را برای کنترل و پیشگیری از تشدید وخیم‌تر شدن وضعیت انجام داد. در این راستا، روش‌های مهم و اساسی برای تشخیص قند خون بالا عبارت‌اند از:

• معاینات منظم: معاینات دوره‌ای و منظم سلامت می‌توانند نقش بسیار مهمی در شناسایی زودهنگام دیابت داشته باشند. این معاینات امکان می‌دهند تا به‌ زودی اقدامات لازم برای درمان و پیشگیری از تشدید وضعیت انجام شود.
• پایش سطح گلوکز خون: پایش سطح گلوکز خون یکی از روش‌های تشخیصی قند بالا است. به همین دلیل، تهیه یک دستگاه گلوکز سنج و انجام اندازه‌گیری قند خون روزانه قبل از صبحانه و ناشتا می‌تواند به تشخیص اولیه علائم قند خون کمک کند.

در این راستا، آزمایش‌های زیر از جمله مهم‌ترین روش‌های تشخیصی قند خون هستند:

• آزمایش قند ناشتا: این آزمایش معمولاً توسط پزشک توصیه می‌شود و با جمع‌آوری نمونه خون ناشتا پس از حداقل 8 ساعت گرسنگی انجام می‌شود. اگر میزان قند خون از حد معمول بیشتر باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری را توصیه کند، از جمله آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله.
• تست تحمل گلوکز (TOTG): این آزمایش با ارزیابی واکنش بدن به مقادیر مختلف گلوکز انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند در تشخیص قند خون، پیش دیابت و مقاومت به انسولین مفید باشد.
• آزمایش قند خون مویرگی: این آزمایش سریع و آسان است و با استفاده از یک دستگاه اندازه‌گیری گلوکز انجام می‌گیرد. معمولاً برای کنترل روزانه سطح قند خون استفاده می‌شود.
• آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله: این آزمایش اطلاعاتی در مورد میزان گلوکز در گردش خون در بازه زمانی سه ماه گذشته ارائه می‌دهد و می‌تواند در ارزیابی تغییرات بیماری و تعیین اثربخشی درمان مؤثر باشد.

به‌طورکلی، انجام آزمایش‌های تشخیصی منظم توسط پزشک و پیروی از نتایج آن‌ها، می‌تواند به کنترل و مدیریت بهتر قند خون کمک کند و از وخیم‌تر شدن وضعیت جلوگیری نماید.

سخن پایانی

این مقاله به طور جامع در مورد علائم و درمان قند خون بالا توضیح داده شد. قند خون بالا ناشی از افزایش نامناسب گلوکز در خون است و با افزایش آن، علائمی از جمله بی‌حسی، تپش قلب، تاری دید و ادرار مکرر ظاهر می‌شود. این بیماری به‌ راحتی تشخیص داده نمی‌شود و در ابتدا علائم واضحی ندارد. اما با گذر زمان، ممکن است سیستم عصبی را تحت‌ تأثیر قرار داده و علائم خطرناکی را به وجود آورد. در برخی موارد، قند خون بالا به‌ صورت موقت و گذرا مشاهده و سپس ناپدید می‌شود. افرادی که با قند خون بالا مواجه هستند، می‌توانند با تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی خود، این بیماری را کنترل کنند. در بخش نظرات این مقاله، تجربیات خود را با ما در میان بگذارید و به صورت رایگان از مشاوران داروخانه آنلاین مثبت سبز راهنمایی بگیرید.