ویتامین D ، یکی از تکه‌های مهم پازل سلامت در بدن محسوب میشود. این ویتامین که به طور طبیعی از نور خورشید به بدن می‌رسد، بسیاری از عملکردهای مهم در بدن را به عهده دارد. افراد زیادی در جهان از کمبود این ویتامین رنج می‌برند به‌طوری‌که خودشان هم خیلی دیر متوجه این موضوع می‌شوند. خوشبختانه امروزه قرص ویتامین D در داروخانه‌ها موجود هستند که به‌راحتی نیاز بدن ما را به ویتامین D برطرف می‌کنند. از آنجایی‌که این ویتامین محلول در چربی ست، در بدن قابلیت ذخیره شدن دارد. بنابراین مصرف بیش‌ازحد نیاز آن می‌تواند خطرساز باشد. در این مقاله با عوارض مصرف ویتامین D بیشتر آشنا می‌شوید. با ما همراه باشید.
چگونه می توانیم ویتامین D دریافت کنیم؟
بنا به توصیه سازمان جهانی بهداشت به‌طور استاندارد دوز ویتامین D زنان و مردان بالغ با توجه به سن و شرایط جسمی‌شان بین 600 تا 800 واحد در روز، متغیر است. شما برای دریافت ویتامین D از 3 منبع میتوانید کمک بگیرید. جالب است بدانید که هر کدام از منابع ویتامین D می‌تواند بنا بر دلایل مختلف کاملا ناکارآمد باشند! دقیقا به همین دلیل است که بیش از 80% مردم دنیا دچار کمبود ویتامین D هستند.
- ویتامین D ویتامین آفتاب
بهتر است بدانید که ویتامین D نسبت به سایر ویتامین‌ها کاملاً متفاوت است. در حقیقت، این ویتامین نوعی هورمون استروئیدی محسوب میشود که هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب از کلسترول خون ساخته میشود. به همین دلیل خورشید اصلی‌ترین منبع ویتامین D است و با نام ویتامین آفتاب نیز شناخته میشود.
- مواد غذایی حاوی ویتامین D
مانند تمام ویتامین‌ها، ویتامین D را نیز می‌تواند از طریق مصرف مواد غذایی دریافت کرد. اما متاسفانه تنها تعداد معدودی از غذاها حاوی مقادیر قابل‌توجهی از این ویتامین حیاتی هستند. از جمله این مواد غذایی می توان به
- مکمل های ویتامین D
خورشید مهمترن منبع دریافت ویتامین D است اما به دلیل اینکه آفتاب گرفتن برای تمام افراد جامعه امکان پذیر نیست، بسیار از افراد دچار کمبود ویتامین دی هستند. علاوه بر آن آفتاب باید به طور مستقیم و بدون وجود مانع حتی آلودگی هوا و ابر به بدن برسد که شرایط دریافت ویتامین دی از این منبع را دشوارتر می کند. مواد غذایی حاوی ویتامین دی نیز محدود هستند و از طرفی هم حاوی مقدار کافی از نیاز روزانه بدن نیستند. بنابراین بهترین انتخاب برای تامین ویتامین دی مکمل های ویتامین دی هستند. مکمل های ویتامین D در دو نوع خوراکی (قرص و کپسول) و تزریقی در دسترس قرار دارد.
[bs-quote quote=”مکمل ویتامین D دوز مورد نیاز روزانه را کاملا تامین میکند اما به هرحال یک منبع طبیعی نیست! همچنین مصرف بیش از حد آن یا مصرف با بعضی از داروها ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد.” style=”style-13″ align=”center”][/bs-quote]
مصرف ویتامین D در کنار تمام فواید خوبی که برای بدن دارد، در برخی موارد ممکن است فرد را دچار مشکل کند. همان‌طور که پیش‌تر به این موضوع اشاره کردیم، ویتامین D به دلیل اینکه محلول در چربی ست، در بدن ذخیره میشود. گاهی عوارض پیش‌آمده به دلیل مصرف بیش‌ازحد آن است و گاهی به دلیل تداخل با داروهای دیگر. ما در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوارض مصرف ویتامین D اشاره خواهیم کرد.
مسمومیت
دانستیم که هر فرد با سن، جنس و شرایط جسمی خود به میزان مشخصی از ویتامین D نیاز دارد. اگر بیش از میزان مورد نیاز خود از ویتامین D مصرف کنید، دچار مسمومیت خواهید شد. با بروز مسمومیت در سطح کم فرد با تهوع، خستگی، اضطراب، یبوست، درد عضلانی و سردرگمی روبرو خواهد شد. در موارد شدیدتر مسمومیت با ویتامین D به ریه، قلب و کلیه‌ها آسیب می‌رسد. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
هایپرکلسیمی
یکی دیگر از عوارض مصرف ویتامین D مشکل هایپر کلسیمی است. این مشکل به وجود بیش‌ازحد کلسیم در خون اشاره دارد. زمانی هایپرکلسیمی ایجاد میشود که بیش از 10.4 میلی‌گرم کلسیم در خون وجود داشته باشد. ازآنجایی‌که ویتامین D سبب افزایش مقدار کلسیم جذب شده توسط روده‌ها میشود، با افزایش این ویتامین کلسیم خون نیز افزایش پیدا میکند. حتی می‌تواند باعث افزایش آزاد شدن کلسیم از استخوان‌ها در جریان خون شود. این افزایش کلسیم در خون فرد را با علائم بسیاری روبرو میکند که عبارت‌اند از: تهوع، اسهال یا یبوست، خستگی شدید، تشنگی زیاد، فشارخون بالا، ضعف عضلانی و ضربان قلب نامنظم.
آسیب به قلب
همان‌طور که گفتیم مصرف بیش‌ازحد ویتامین D باعث ایجاد ضربان قلب نامنظم و آسیب به قلب میشود. این موضوع باز هم به دلیل افزایش سطح کلسیم در خون و یا همان هایپرکلسیمی است. کلسیم زیاد در خون سبب تشکیل رسوبات کلسیم یا پلاک‌ها در شریان‌ها یا دریچه‌های قلب شده و عوارض قلبی با خود به دنبال دارد. در این هنگام با نامنظم شدن ضربان قلب فرد درد در قفسه سینه را تجربه میکند. همچنین توان جسمی و تنفسی در هنگام ورزش کم خواهد شد.
آسیب به کلیه‌ها از عوارض مصرف ویتامین D
با افزایش کلسیم در خون، میزان اضافه آن در کلیه‌ها رسوب خواهد کرد. بهتر است بدانید که کلیه‌ها در برابر رسوبات کلسیم بسیار آسیب‌پذیر هستند. بنابراین اگر افزایش کلسیم خون ادامه دار شود، فرد با نارسایی حاد کلیه روبرو خواهد شد. احتمالا در این صورت افراد تب و لرز و درد در ناحیه پشت و یا کشاله ران و بیضه‌ها در آقایان تجربه می‌کنند. در موارد شدید این آسیب‌ها به کلیه جبران‌ناپذیر هستند.
آسیب به ریه
آسیب به ریه از دیگر عوارض مصرف ویتامین D است. درواقع میزان بیش‌ازحد کلسیم و فسفات در خون نه‌تنها در کلیه‌ها رسوب میکند، بلکه در ریه نیز رسوب خواهد کرد. ته‌نشین شدن کلسیم و فسفات در ریه به بافت ریه آسیب می‌زند. این موضوع به شدت روی عملکرد ریه تأثیر منفی می‌گذارد. ادامه‌دار شدن این موضوع آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای ریه به دنبال خواهد داشت. علائم آسیب ریوی در صورت مصرف بیش‌ازحد ویتامین D عبارت‌اند از: درد قفسه سینه، سرفه، تنگی نفس و مشکل در تنفس.
دردهای استخوانی
میزان بیش‌ازحد کلسیم در خون باعث میشود بدن هورمون کافی برای رساندن مواد معدنی به استخوان‌ها نداشته باشد. همچنین میزان بیش‌ازاندازه ویتامین D در بدن باعث کاهش ویتامین K2 در خون خواهد شد. ازآنجایی‌که ویتامین K2 مسئول حفظ کلسیم در استخوان‌ها و خارج از خون است، این موضوع مشکلات استخوانی از جمله درد استخوانی، عدم تعادل، مستعد شدن استخوان‌ها برای شکستگی و حتی تحلیل رفتن استخوان‌ها را به دنبال دارد.
مشکلات گوارشی از عوارض مصرف ویتامین D
این مشکلات باز هم با افزایش کلسیم در خون مرتبط است. معده درد، یبوست و اسهال از شایع‌ترین مشکلات گوارشی هستند که به این دلیل ایجاد می‌شوند. تهوع و استفراغ یکی از علائمی ست که در هر صورت برای فرد اتفاق می‌افتد.
چگونه از عوارض مصرف ویتامین D در امان باشیم
در ابتدا لازم است بگوییم که جهت جلوگیری از عوارض مصرف ویتامین D، پزشک متخصص مناسب‌ترین دوز این مکمل و بهترین توصیه‌ها را برای شما خواهد داشت. دقت کنید که از مصرف دوزهای بالای این مکمل برای کودکان بپرهیزید. با توجه به اینکه این ویتامین در بدن ذخیره میشود، پس‌نیاز نیست دوزهای بالا برای مثال 50000 این مکمل را به طور روزانه مصرف کنید. بهتر است مکمل را همراه با غذا مصرف کنید تا بهتر جذب بدنتان شود. در مورد نوع تزریقی این دارو باید بگوییم که تنها در شرایط کمبودهای شدید تجویز میشود و هرگز نباید سرخود و بدون تجویز پزشک یا برای مدت طولانی از آن استفاده کرد.
چه کسانی در مصرف ویتامین D بیشتر احتیاط کنند ؟
با توجه به عوارض مصرف ویتامین D باید دقت کنید که مصرف مکمل ویتامین D برای هر فردی مناسب نیست. وجود برخی از بیماری‌ها می‌تواند حساسیت به مکمل ویتامین D را افزایش دهد. معمولا افرادی که از این بیماری‌ها رنج می‌برند این مکمل را باید بااحتیاط مصرف کنند: افراد با مشکل پرکاری تیروئید، سرطان، سارکوئیدوز، بیماری سل و بیماری‌های استخوان.
ویتامین D با چه داروهایی نباید مصرف شود ؟
مکمل ویتامین D با برخی از داروها نیز تداخل دارویی دارد و در صورت مصرف فرد را با مشکل روبرو خواهد کرد. داروهایی مانند استروئیدها، فنوباربیتال و فنوتیوین، داروهای کاهش وزن و کلستیرامین. اگر دارو مصرف می‌کنید بهتر است قبل از مصرف ویتامین D پزشک خود را در مورد وضعیت بیماری‌ها و داروهای مصرفی خود آگاه کنید.
سخن پایانی
ویتامین D یکی از حیاتی‌ترین ویتامین‌ها در بدن محسوب میشود. مهم‌ترین عملکرد این ویتامین در استخوان‌ها شناخته‌شده است. اما بروز بسیاری از بیماری‌ها مانند عفونت‌ها، سرطان‌ها، فشارخون بالا و دیابت به کمبود ویتامین D مرتبط هستند. نور خورشید، برخی منابع حیوانی و گیاهی محدود، می‌توانند این ویتامین را برای بدن تأمین کنند. از آنجایی که اکثر مردم جهان با کمبود ویتامین D روبرو هستند، مصرف مکمل‌های آن تحت نظر پزشک توصیه میشود. اما عوارض مصرف ویتامین D در اثر استفاده بیش از اندازه، باعث بروز مشکلات حاد کلیوی، ریه و قلب خواهد شد. همچنین به دلیل واکنش‌های خاص این ویتامین در بدن برای برخی از بیماران خاص توصیه نمی‌شود. بهتر است قبل از مصرف وضعیت سلامت خود را برای پزشکتان شرح دهید.
با سلام یه سوال داشتم ایا ویتامین دی با قهوه بخوریم مشکلی ایجاد میکنه؟
سلام همراه گرامی، بهتر است همراه هم مصرف نشوند.