ویتامین A
بدن شما به ویتامین A نیاز دارد و دریافت آن از مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه، به ویژه آن‌هایی که قرمز، نارنجی و زرد هستند، ضروری و مناسب است. اما اگر مکمل‌هایی مصرف کنید که دارای دوزهای بالایی از ویتامین A هستند، می‌تواند برای کبد شما مشکل ایجاد کند.
دوزهای معمولی ویتامین A با آسیب کبدی یا ناهنجاری‌های آزمایش کبد مرتبط نیست، اما دوزهای بالاتر (به طور کلی بیش از 40000 واحد بین المللی یا 12000 میکروگرم در روز) می‌تواند سمی باشد. مسمومیت حاد توسط یک یا چند بار مصرف دوز بسیار بالا (به طور کلی بیش از 100 برابر RDA) ایجاد میشود که در عرض چند روز تا چند هفته با یک مجموعه علائم معمولی سردرد شدید، تهوع، سرگیجه، تاری دید و دردهای عضلانی ایجاد میشود و به دنبال آن پوسته پوسته شدن پوست و آلوپسی (ریزش مو) رخ می‌دهد.
مصرف بیش از حد شدید ویتامین A می‌تواند باعث افزایش فشار مایع مغزی نخاعی، خواب آلودگی پیشرونده و کما شود. مسمومیت مزمن ویتامین A معمولا 3 ماه تا چندین سال پس از شروع مصرف سطوح متوسط ویتامین A (به طور کلی 10 برابر RDA) ایجاد میشود و با خشکی پوست، شیلوز (التهاب و ترک خوردگی گوشه لب)، التهاب لثه، دردهای عضلانی و مفاصل، خستگی، کسلی ذهنی، افسردگی و ناهنجاری‌های آزمایش کبد مشخص میشود.
بیلی روبین سرم معمولا فقط اندکی افزایش می‌یابد. سطح سرمی آنزیم‌های کبدی آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز به طور متغیر افزایش می‌یابد، اما معمولا فقط به 1 تا 4 برابر بیشتر از بالاترین حد طبیعی می‌رسد. سطح ویتامین A سرم به طور معمول، اما نه به طور ثابت بالا است.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد انواع نارسایی کبد
بیوپسی کبد، یک راه تشخیصی است و سلول‌های ستاره‌ای بزرگ و مملو از چربی با درجات متغیر فیبروز سینوسی را نشان می‌دهد. در معاینه اولتراسوند، کبد ممکن است هیپواکوژنیک باشد و تشخیص بیماری کبد چرب غیرالکلی را پیشنهاد کند؛ اما سلول‌های مملو از چربی که در نمونه‌برداری از کبد یافت می‌شوند، سلول‌های کبدی نیستند، بلکه سلول‌های ستاره‌ای حاوی ویتامین A اضافی هستند.
دوزهای مزمن و متوسط ویتامین A (به طور کلی بیش از 1 تا 8 سال) می‌تواند منجر به فشار خون پورتال همراه با آسیت (تجمع مایعات در شکم) و واریس مری شود، حتی قبل از اینکه سیروز کبدی آشکار وجود داشته باشد. اگرچه دریافت دوزهای بالای ویتامین A معمولا با مصرف مکمل‌های ویتامین A ایجاد میشود، ممکن است با مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی این ویتامین مانند جگر به خصوص جگر گوشتخواران یا ماهی‌های آب شور (روغن کبد ماهی کاد) نیز رخ دهد.
ویتامین B3
مقدار توصیه شده روزانه ویتامین B3 یا نیاسین برای بزرگسالان 16 میلی گرم در مردان و 14 میلی گرم در زنان است. برخلاف سایر ویتامین‌های B، نیاسین با مواردی از آسیب دیدگی کبدی از نظر بالینی مرتبط است، اما تنها زمانی که به صورت نیاسین و در دوزهای بسیار بالا تجویز شود.
دوزهای نیاسین و نیکوتین آمید مورد استفاده در مولتی ویتامین‌ها و به عنوان مکمل‌های ویتامین (معمولا 20 میلی گرم) و دوزهای بالاتر (100-200 میلی گرم نیکوتین آمید سه بار در روز) مورد استفاده برای درمان پلاگر (بیماری ناشی از کمبود نیاسین) با افزایش ALT (آلانین آمینو ترانسفراز) یا آسیب بالینی ظاهری کبد مرتبط نبوده است.
نیاسین (نیکوتینیک اسید) در دوزهای بالا باعث کاهش کلسترول سرم میشود و برای درمان اختلال چربی خون با استفاده از غلظت‌هایی در محدوده 1.5 تا 6.0 گرم در روز (100 تا 400 برابر RDA) استفاده میشود. نیاسین در این سطوح دوز و به ویژه فرمولاسیون‌های طولانی اثر، با شکل متمایز و شدید آسیب کبدی مرتبط است که معمولا پس از چندین ماه درمان با افزایش قابل توجه سطوح آمینو ترانسفراز سرم و با ویژگی‌های اولیه نارسایی کبدی بروز می‌کند.
سخن پایانی
مصرف بیش از حد مجاز و طولانی مدت برخی از ویتامین‌ها می‌تواند منجر به ایجاد بار اضافی برای کبد و آسیب دیدن کبد شود. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم از چندین مکمل مولتی ویتامینی به طور همزمان با هم استفاده نکرده و همچنین این مکمل‌ها را بیش از 3 ماه به طور مداوم مصرف نکنید. اگر در رابطه با مسمومیت ویتامینی سوالی دارید، از متخصصان تغذیه و داروسازی داروخانه آنلاین مثبت سبز در بخش نظرات سوال کنید.
