زمانی که درباره آلودگی هوا صبحت می‌شود، اغلب افراد بر روی خطرات مربوط به سیستم تنفسی تمرکز می‌کنند. اما آلودگی هوا بر اولین خط دفاعی بدن یعنی پوست نیز تاثیرات مخرب بسیاری دارد. تا به حال به این فکر کرده‌اید چرا پس از اتمام یک روز آلوده بر روی صورت خود احساس سنگینی و خستگی می‌کنید؟ کدر شدن پوست، پیری و احساس سنگینی همگی به علت تاثیر آلودگی هوا بر پوست هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانید برای مراقبت از پوست در برابر آلودگی چه روش‌هایی وجود دارد.
آلودگی هوا چیست ؟
آلودگی هوا ترکیبی از مواد خطرناک، هم با منشا طبیعی و هم مصنوعی است. این روزها یکی از دغدغه‌های اساسی اغلب افراد همین مسئله است. چرا که آلودگی هوا اثرات منفی و بعضا جبران ناپذیری را بر سلامتی انسان‌ها دارد. ناگفته نماند پیامدهای آلودگی هوا تنها محدود به انسان‌ها نیست؛ بلکه زندگی دیگر موجودات زنده مانند گیاهان و جانوران را نیز دستخوش تغییر می‌کند. انواع آلودگی هوا را می‌توان به شش نوع تقسیم بندی کرد که بر سلامت و ظاهر پوست تاثیر می‌گذارند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- ساخت و ساز یا تخریب ساختمان
- آلودگی شامل ترکیبات آلی فرار
- فتالات در پلاستیک‌ها
- اگزوز وسایل نقلیه
- دود سیگار
- ریزگردها
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت
مشکلاتی که آلودگی هوا در سیستم‌های مختلف بدن به وجود می آورد عمدتا بر سیستم‌های تنفسی، پوستی، قلبی-عروقی و عصبی-روانی تاثیر می‌گذارد. شاید برایتان جالب باشد اما طی تحقیقات متعدد تاثیر آلودگی هوا بر مو و آسیب به ساختار مو نیز به اثبات رسیده است.
سیستم تنفسی
با توجه به اینکه بیشتر آلاینده‌ها از راه‌های هوایی وارد بدن می‌شوند، سیستم تنفسی در خط اول مبارزه قرار دارد. بسته به دوز آلاینده‌های استنشاقی و رسوب در سلول‌های هدف سطح متفاوتی از آسیب را در سیستم تنفسی ایجاد می‌کنند. به طور مثال در مجاری تنفسی فوقانی اولین اثر تحریک به خصوص در نای است که موجب ایجاد اختلال در صدا می‌شود.
سیستم قلبی عروقی
بسیاری از تحقیقات ارتباط مستقیم قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا و بیماری‌های مرتبط با قلب را نشان داده‌اند. آلودگی هوا همچنین با تغییراتی در تعداد گلبول‌های سفید خون همراه است که امکان دارد بر عملکرد قلب و عروق نیز تاثیر بگذارد. از سوی دیگر آلودگی هوا مرتبط با ترافیک، به خصوص قرار گرفتن در معرض سطوح بالای NO2 با هایپرتروفی بطن راست و چپ همراه خواهد بود.
سیستم عصبی
امروزه اعتقاد بر این است که مواد سمی معلق در هوا اثرات مخربی بر سیستم عصبی دارند. اثر سمی آلاینده‌ها بر سیستم عصبی شامل عوارض عصبی و اختلالات روانی است. مطالعات اخیر ارتباط بین آلودگی هوا و بیش فعالی عصبی-رفتاری، فعالیت مجرمانه و رفتارهای نامناسب با سن را گزارش کرده‌اند. همچنین ارتباطی بین آلودگی هوا و خطر بالاتر التهاب عصبی، بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون را نشان داده‌اند.
تاثیرات منفی آلودگی هوا بر روی پوست
پوست آینه سلامتی است! اما شاید کمتر کسی به عوارض بیشمار آلودگی بر پوست توجه کرده باشد. قبل از آن که شما را در خرید محصولات مراقبت از پوست صورت مناسب راهنمایی کنیم تا اثرات آلودگی را خنثی سازند باید بدانید که آلاینده‌ها چه اثرات بدی به دنبال دارند. پوست روزانه در معرض اشعه ماورا بنفش و دیگر آلاینده‌های مضر است. اگر چه به عنوان یک سپر بیولوژیکی در برابر آلاینده‌ها عمل می‌کند، اما این قرار گرفتن طولانی مدت یا مکرر اثرات منفی عمیقی بر روی پوست دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.
بروز التهابات پوستی
حتی اگر از قبل نیز بیماری پوستی نداشته باشید، آلاینده‌های موجود در هوا می‌توانند هر روز موجب تضعیف پوست و بروز آسیب شوند. همانطور که در زمان گرد و خاک ذرات بزرگ بر روی پوست تجمع می‌یابند، ذرات ریز و غیر قابل مشاهده با چشم غیر مسلح نیز همینطور هستند. این تجمع میکروسکوپی در اثر آلودگی موجب ایجاد اختلال در فلور طبیعی پوست می‌شود. زمانی که آلودگی هوا تعادل طبیعی این اکوسیستم را برهم بزند و دیگر باکتری‌های موجود در پوست به عنوان ضد التهاب عمل نکنند؛ توانایی پوست در مقابله با خشکی، نور خورشید، اشعه ماورا بنفش و دیگر عوامل بیماری زا کاهش می‌یابد.
پیری زودرس پوست
یکی از اصلی‌ترین علت پیری زودرس پوست را می‌توان آلودگی‌های محیطی دانست. تقریبا تمامی افراد آگاه هستند که قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش موجب آسیب دائمی پوست می‌شود. اما طبق تحقیقات چند دهه گذشته ثابت شده است که آلودگی هوا نیز نقش موثری در پیری زودرس پوست دارد. در سال 2010 تحقیقات نشان دادند که افزایش ذرات معلق به علت آلودگی هوای مربوط به ترافیک با افزایش 20 درصدی لکه‌های رنگدانه‌ای در پیشانی و گونه‌ها همراه است. جالب‌تر از آن طی تحقیق دیگری اثرات آلودگی ذرات ریز داخل خانه بر پیری پوست بررسی شد. نتیجه چه بود؟ سطوح بالاتر PM2.5 در محیط داخلی با افزایش لکه‌های رنگدانه‌ای چین و چروک مرتبط است.
ایجاد کهیر در پوست
کهیر یک واکنش پوستی آنی است که در اثر پاسخ به مواد حساسیت زای خاص رخ می‌دهد. در بعضی موارد تشخیص اینکه بدن به چه چیزی واکنش نشان داده باشد آسان است. به عنوان مثال ممکن است حیوانی را لمس کنید و بلافاصله بعد از آن ایجاد کهیر بر روی دست را مشاهده کنید. اما ممکن است در بعضی موارد هیچ الگوی مشخصی در مورد زمان یا علت بروز علائم وجود نداشته باشد. در صورتی که این گزینه برای شما نیز صدق می‌کند؛ ممکن است آلودگی هوا علت ناراحتی پوستی شما باشد. برای برخی از افراد افزایش آلاینده‌های منتقل شده در هوا مانند دی اکسید نیتروژن، اوزون و … می‌تواند بروز کهیر را تحریک نماید.
آلودگی هوا علت بروز اگزما
اگزما که به عنوان درماتیت آتوپیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری مزمن پوستی است که لکه‌های قرمز و خارش‌دار روی پوست را به دنبال دارد. اگر چه عامل اصلی احتمال ابتلا به اگزما ژنتیکی است، اما تحقیقات نشان می‌دهد عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، دما و رطوبت نقش مهمی در ایجاد و تشدید علائم دارند. از آن گذشته قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های داخلی مانند مواد شیمیایی موجود در هوا نیز امکان دارد خطر ابتلا به اگزما را در سنین جوانی افزایش دهد.
عوارض دیگر آلودگی هوا بر روی پوست
- ایجاد زخم‌های سطحی در پوست
- تورم پلک و پوست اطراف چشم
- خشکی و کهیر دست و صورت
- قرمزی و خارش پوست
- تغییر رنگ پوست
- ترک لب
مراقبت از پوست در برابر آلودگی
اکنون می‌دانید افرادی که در شهرهای آلوده زندگی می‌کنند بیش از دیگر افراد در معرض آسیب‌های پوستی هستند. اما در ادامه قصد داریم چندین راهکار موثر ارائه دهیم تا اثرات آلودگی بر پوست کم یا به طور کامل خنثی شود.
مراقبت پوستی روزانه
ضد آفتاب صورت: هر چه بر اهمیت استفاده از ضد آفتاب تاکید کنیم باز هم کم است. استفاده از ضد آفتاب‌ها علاوه بر اشعه‌های مضر، از پوست در برابر آلودگی هوا و رادیکال‌های آزاد نیز محافظت می‌نماید.
پاک کننده صورت: هوای آلوده پوست را خشک می‌کند و آلاینده‌ها به پوست خشک راحت‌تر نفوذ می‌کنند. در نتیجه باید برای مراقبت از پوستمان آن را مرطوب نگه داریم. به همین خاطر استفاده از یک پاک کننده صورت خوب که در کنار پاکسازی رطوبت پوست را حفظ کند در خنثی سازی تاثیر آلودگی هوا بر پوست امری ضروری است.
تونر مناسب نوع پوست: از سوی دیگر هوای آلوده پوست را اسیدی می‌کند. اسیدی شدن نیز موجب خشکی، قرمزی و کشیدگی خواهد شد. یکی از بهترین راه‌ها جهت متعادل کردن اسیدیته پوست استفاده از تونر است. تونر آلودگی و گرد و غبار را به طور کامل از صورت پاک می‌کند.
کرم مرطوب کننده و آبرسان: ضرورت استفاده از کرم مرطوب کننده را فراموش نکنید. رادیکال‌های آزاد معلق در هوا به پوست آسیب می‌زنند. اما یک مرطوب کننده خوب هم رطوبت پوست را تامین می‌کند و هم با تشکیل یک لایه بر سطح پوست از نفوذ رادیکال‌های آزاد و سایر آلاینده‌ها جلوگیری می‌نماید.
ماسک پاک کننده و تقویت کننده: انتخاب و استفاده از ماسک‌های صورت می‌تواند مواد مغذی از دست رفته را به پوست بازگرداند. ماسک‌هایی که انواع ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها را در ترکیبات خود دارند می‌توانند شما را در مسیر داشتن پوستی شاداب و جوان یاری دهند.
نقش آب در زیبایی پوست
تمام سلول‌های بدن به آب نیاز دارند. پوست خیلی سریع از کم آبی آسیب می‌بیند و ضعیف می‌شود. به همین خاطر گفته می‌شود که اگر پوست کم آب باشد، نمی‌تواند در برابر آلودگی هوا و اشعه‌های مضر از خود محافظت نماید. از این رو نوشیدن آب کافی در طول روز به حفظ و بهبود عملکرد تمامی ارگان‌های بدن، از سیستم گوارشی گرفته تا سیستم قلبی عروقی و پوست کمک می‌نماید.
لایه برداری و پاکسازی پوست
اغلب افراد از مواد آرایشی استفاده می‌کنند. در نتیجه اول باید با آرایش پاک کن صورت خود را پاک کنند. بعد از آن از شوینده‌های صورت استفاده کنند تا منافذ پوستی را به طور کامل پاک نمایند. نا گفته نماند لایه برداری یکی از مهم‌ترین راه‌ها جهت مراقبت از پوست در هوای آلوده است. چنانچه به طور مرتب پوست را لایه برداری کنید، آلودگی‌ها و باکتری‌ها بر روی هم انباشته نمی‌شوند. مهم‌تر از آن محصولات مراقبت از پوست جذب بهتری خواهند داشت و موثرتر عمل می‌کنند.
مصرف ویتامین سی برای پوست
ویتامین C بهترین ماده برای مقابله با رادیکال‌های آزاد است. استفاده از غذاهای حاوی این ویتامین آسیب آلاینده‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. در کنار مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین ث، استفاده از سرم ویتامین C برای صورت می‌تواند تاثیر عوامل مخرب بر پوست را به طور قابل توجهی کاهش دهد. این محصول لایه بردار، روشن کننده پوست و رطوبت رسان است و از ایجاد چین و چروک و پیری زودرس پوست هم جلوگیری می‌نماید.
روغن برای جوانسازی پوست
روغن تراپی پوست در بسیاری از موارد باعث کاهش التهاب‌های پوستی می‌شود. این روند با حذف آلودگی‌ها درمان چروک‌های پوستی، پیشگیری از خشکی پوست، لایه برداری صورت و حتی در مواردی از بین بردن لک‌های عمقی را به دنبال دارد. جدایی از آن روغن‌های صورت همانند یک سد عمل نموده و مانع از نفوذ آلاینده‌ها به پوست می‌شوند. بعد از شستن صورت استفاده از یک روغن به دو دلیل مهم رطوبت رسانی عمقی پوست و محافظت از آن در برابر آلاینده‌های هوا توصیه می‌شود.
استفاده از قوی ترین آنتی اکسیدان های طبیعی
با هدف حفظ سلامت پوست و کاهش تاثیر آلودگی هوا بر پوست می‌توانید سیر، بادمجان، بروکلی، غلات کامل، تخم مرغ، آووکادو مصرف نمایید. این مواد غذایی خوشمزه به ترمیم پوست و بهبود بافت‌های آن کمک می‌کنند. علاوه بر آن در بطری آبی که هر روز کنارتان است، چند تکه هندوانه، سیب سبز، لیموترش، پرتقال، زنجبیل، دارچین، خیار یا نعناع بیندازید و بنوشید. در این صورت به علت وجود میوه رطوبت بیشتری به پوست شما می‌رسد.
نتیجه گیری نهایی
با توجه به گرم شدن زمین و افزایش آلاینده‌ها و زیست مولکول ها در سطح زمین باید اقدامات مراقبتی بسیار حساسی را برای سلامت هر چه بیشتر پوست خود انجام دهید تا از آسیب عوامل این چنینی مصون بمانید. در این میان ناگفته نماند تا حد امکان در فضای آلوده قرار نگیرید و حتما استفاده از آنتی اکسیدان‌ها و محصولات مراقبت پوستی را در روتین خود قرار دهید. علاوه بر راهکارهای حفظ سلامت پوست که در این مقاله ذکر نموده‌ایم، چنانچه مراقبت‌های دیگری را پیشنهاد می‌دهید در قسمت نظرات آن را با ما به اشتراک بگذارید.
