با توجه به حساسیت بسیار بالای سلامت کودکان و نوزادان یکی از مهم ترین مواردی که باید والدین بدانند برنامه واکسن پنوموکوک که در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی دلایل تزریق و برنامه منظم تزریق آن خواهیم پرداخت.
پنوموکوک چیست؟
استرپتوکوک (استرپتوکوکوس) نومونیا یا پنوموکوک pneumococcus یک کپسول پلی ساکاریدی دارند که تعیین نوع را با آنتی‌بادهای اختصاصی سرمی امکان‌پذیر می‌سازد. بیشتر انرژی این باکتری‌ها از تخمیر گلوکوز حاصل می‌شود.
پنوموکوک انواع کربوهیدرات‌ها را تخمیر کرده و اسید لاکتیک را به عنوان فراورده نهایی تولید می‌کند. تحت شرایط هوازی مقادیر زیادی پراکسید هیدروژن به همراه اسید استیک شکل می‌گیرد. با توجه به این که باکتری قادر به تولید کاتالاز و پراکسیداز نیست، تجمع پراکسید هیدروژن باعث کشتن باکتری می‌شود مگر آنکه کاتالاز به وسیله گلبول‌های قرمز خون که به محیط کشت اضافه شده، تأمین شود.
پنوموکوک باکتری پرنیاز بوده و برای رشد نیاز به محیط غنی شده دارد. محدوده دمایی رشد بین ۲۵ تا ۴۲ درجه سانتی‌گراد بوده و بهینه دمای رشد ۳۷ درجه سانتی‌گراد است. در روی محیط آگار خون‌دار کلنی‌های استرپتوکوک نومونیا دکمه‌ای شکل، کروی، مرطوب و نیمه شفاف است.
بیماری ذات الریه
بیماری پنوموکوکی توسط یک نوع خاص از باکتری به نام Streptococcus pneumoniae ایجاد می‌شود. بیماری پنوموکوکی بیشتر در کودکان دیده می‌شود، اما می‌تواند در بزرگسالان مسن یا افراد دارای بیماری مزمن ایجاد شود و عوارض قابل توجهی ایجاد کند.
باکتری پنوموکوکی مسری است و می‌تواند شرایط مختلفی را به دنبال داشته باشد. برخی از آنها می‌توانند تهدید کننده زندگی هم باشند. شرایط ناشی از عفونت‌های پنوموکوکی شامل موارد زیر است:
- ذات الریه
- مننژیت
- عفونت‌های سینوسی
- عفونت گوش میانی
- عفونت‌های جریان خون (باکتری)
برای بسیاری از افراد مهم است که علیه بیماری پنوموکوکی واکسینه شوند.
مانند همه واکسن ها، واکسن پنوموکوکی می تواند عوارض جانبی نیز داشته باشد. آنها معمولا طی چند روز خفیف و برطرف می‌شوند.
انواع واکسن پنوموکوکی
واکسیناسیون در برابر عفونت باکتریایی پنوموکوکی کمک می‌کند تا شما یا فرزندتان از ابتلا به بیماری سینه پهلو یا ذات الریه در امان باشید؛ همچنین به جلوگیری از شیوع این بیماری در جامعه نیز کمک می‌کند.
واکسیناسیون همیشه نمی‌تواند از بروز همه موارد بیماری ذات الریه جلوگیری کند. با این وجود، براساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) ، حتی تنها یک منبع دوز مطمئن قابل اطمینان می‌تواند در برابر انواع عفونت‌های پنوموکوکی از بدن محافظت کند.
پنوموکوک عفونتی است که در اثر باکتری استرپتوکوک پنومونیه ایجاد می‌شود. عفونت می‌تواند منجر به ذات‌الریه، عفونت خون (باکتریمی و گندخونی)، عفونت گوش میانی (اوتیت میانی) یا مننژیت باکتریایی شود.
محققان بر این باورند که بیماری پنوموکوک عامل شماره ۱ مرگ و میر در میان نوزادان و کودکان کمتر از ۵ سال است که با واکسن قابل پیشگیری است. یکی از موثرترین واکسن‌هایی که می‌توان برای پیشگیری از این بیماری استفاده کرد واکنس پنوموکوک ۱۳ است.
☎️برای دریافت مشاوره رایگان و خرید تلفنی با شماره 02172254 تماس حاصل فرمایید.
دو واکسن برای بیماری پنوموکوکی در دسترس است:
PCV13 (واکسن کونژوگه پنوموکوکی)
این واکسن محافظت در برابر 13 گونه باکتری پنوموکوکی است که به طور معمول باعث ایجاد بیماری در کودکان و بزرگسالان می‌شود. این مقدار در کودکان به دوز و در بزرگسالان یک دوز داده می‌شود.
PCV13 برای موارد زیر توصیه می‌شود
- نوزادان
- بزرگسالان 65 ساله و بالاتر
- افراد 2 تا 64 ساله با شرایط خاص سلامتی مانند دیابت قندی، HIV یا شرایط مزمن قلب، بیماری در کلیه‌ها، کبد یا ریه‌ها
PPSV23 (واکسن پلی ساکارید پنوموکوکی)
این واکسن در برابر 23 گونه باکتری پنوموکوکی از بدن دفاع می‌کند. به طور معمول به عنوان یک دوز داده می‌شود.
این واکسن توصیه می شود برای
- بزرگسالان 65 ساله و بالاتر
- افراد 2 تا 64 ساله با شرایط خاص سلامتی مانند دیابت قندی، HIV یا شرایط مزمن قلب، بیماری در کلیه‌ها ، کبد یا ریه‌ها
- بزرگسالان بین 19 تا 64 سال که سیگار می‌کشند.
چه عوارض جانبی خفیفی ممکن است رخ دهد؟
مانند هر واکسنی، ممکن است بعد از دریافت واکسن پنوموکوکی عوارض جانبی خفیفی را تجربه کنید.
عوارض جانبی خفیف بسته به نوع واکسن دریافتی شما متفاوت است. آنها معمولا طی چند روز از بین می‌روند.
عوارض جانبی احتمالی واکسن PCV13 شامل موارد زیر است
قرمزی، درد یا تورم در محل تزریق
- تب خفیف
- لرز
- سردرد
- خواب آلودگی یا خستگی
- کاهش اشتها
- تحریک پذیری
عوارض جانبی احتمالی واکسن PPSV23 شامل موارد زیر است
- قرمزی یا درد در محل عکسبرداری
- تب خفیف
- درد و درد عضلانی
تداخلات دارویی واکسن پنوموکوک (پنوموواکس)
برخی از محصولاتی که ممکن است با این واکسن تداخل داشته باشند عبارتند از:
رقیق کننده های خون (مانند وارفارین یا هپارین)، داروهای شیمی درمانی، کورتیکواستروئیدها (مانند دگزامتازون، پردنیزون)، داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند (مانند سیکلوسپورین، تاکرولیموس).
چه کسانی به واکسن احتیاج دارند؟
واکسن پنوموکوکی برای گروه های زیر توصیه می‌شود:
- همه نوزادان و کودکان کوچکتر از 2 سال
- بزرگسالان بالای 65 سال
- افرادی که شرایط سلامتی طولانی مدت یا مزمن دارند، مانند دیابت قندی یا بیماری قلبی عروقی قابل توجه
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
- بزرگسالانی که سیگار می‌کشند
حتما با پزشک خود صحبت کنید که کدام واکسن پنوموکوکی برای شما یا فرزند شما مناسب است.
چه کسی نباید واکسن را دریافت کنند؟
برخی از افراد نباید واکسیناسیون ذات الریه را تزریق کنند.
گروه های زیر نباید واکسن PCV13 را دریافت کنند:
- افرادی که در حال حاضر احساس بیماری می‌کنند
- افرادی که به هر یک از موارد زیر یک واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی داشته اند:
دوز قبلی PCV13
واکسن پنوموکوکی قبلی به نام PCV7
واکسن حاوی توکسوئید دیفتری (مانند DTaP)
اجزای واکسن PCV13
این گروه از افراد نباید واکسن PPSV23 را دریافت کنند:
- افرادی که در حال حاضر احساس بیماری می‌کنند
- زنان باردار
- افرادی که به هر یک از موارد زیر یک واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی داشته اند:
دوز قبلی PPSV23
اجزای واکسن PPSV23
اگر نگران واکنش آلرژی هستید، از پزشک خود بخواهید لیستی از اجزای واکسن را تهیه کند.
بیماری پنوموکوکی به طور بالقوه می‌تواند باعث بیماری‌های تهدید کننده زندگی در کودکان، افراد مسن و افراد دارای بیماری مزمن شود.
دو واکسن برای محافظت در برابر بیماری پنوموکوکی موجود است. کدام واکسن داده می‌شود بستگی به سن و وضعیت سلامتی فردی که دریافت می‌کند، بستگی دارد.
عوارض جانبی واکسن در طی چند روز اغلب خفیف بوده و برطرف می‌شود. در موارد بسیار نادر، یک واکنش آلرژیک شدید ممکن است رخ دهد.
