انسولین چیست؟ نحوه تزریق و عوارض

استفاده از آمپول انسولین به عنوان یک داروی درمانی، نه تنها به کنترل دقیق سطح قند خون کمک می‌کند بلکه از عوارض جدی دیابت مانند آسیب‌های عصبی، کلیوی و قلبی نیز پیشگیری می‌کند. توسعه روش‌های مختلف تزریق انسولین، از جمله قلم‌های تزریقی و پمپ‌های انسولین، دسترسی بیماران به این داروی حیاتی را آسان‌تر و موثرتر کرده است.

اشکال دارویی انسولین

1. قلم تزریقی: لومیر، قلم انسولین آسپارت (نوومیکس)، نووراپید، قلم انسولین گلارژین (لانتوس)
2. ویال انسولین گلارژین (لانتوس)، ویال انسولین ان پی اچ انسانی، ویال انسولین رگولار حیوانی، ویال انسولین رگولار انسانی

موارد مصرف انسولین

آمپول انسولین با رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی برای کنترل قند خون بالا در افراد مبتلا به دیابت استفاده می‌شود. کنترل قند خون بالا به جلوگیری از آسیب کلیه، کوری، مشکلات عصبی، از دست دادن اندام‌ها و مشکلات عملکرد جنسی کمک می‌کند. کنترل مناسب دیابت همچنین ممکن است خطر حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهد. انسولین یک دارو ساخته دست بشر است که شبیه به انسولین انسانی است و جایگزین انسولینی می‌شود که بدن شما به طور معمول می‌سازد.

سرعت انتشار انسولین در نام‌های تجاری مختلف، متفاوت است. برخی از آن‌ها مانند اسپارت، سریعتر شروع به کار می‌کند و مدت زمان کوتاه‌تری نسبت به انسولین معمولی باقی می‌ماند. این دارو با کمک به قند خون (گلوکز) وارد سلول‌ها می‎‌شود تا بدن شما بتواند از آن برای انرژی استفاده کند. این دارو معمولا با یک محصول انسولین با اثر متوسط ​​یا طولانی استفاده می‌شود.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی انسولین

انسولین و آنالوگ‌های آن با تحریک جذب محیطی گلوکز، به ویژه توسط ماهیچه‌های اسکلتی و چربی،و با مهار تولید گلوکز کبدی، گلوکز خون را کاهش می‌دهند. این دارو لیپولیز و پروتئولیز را مهار می‌کند و سنتز پروتئین را افزایش می‌دهد. اهداف شامل عضلات اسکلتی، کبد و بافت چربی است. فراهمی زیستی بستگی به نام تجاری و شرکت تولیدکننده دارد. متابولیسم این دارو از طریق کبد (بیش از 50٪)، کلیه (30٪)، بافت چربی یا عضله (20%) و دفع از طریق ادرار صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی انسولین

قلم تزریقی یا ویال انسولین را به صورت بصری از نظر وجود ذرات یا تغییر رنگ بررسی کنید. در صورت وجود هر کدام از این موارد، از آن استفاده نکنید، زیرا محلول موجود باید شفاف و بی‌رنگ باشد. قبل از تزریق هر دوز، محل تزریق را با الکل تمیز کنید. هر بار محل تزریق را تغییر دهید تا خطر مشکلات یا آسیب زیر پوست را کاهش دهید (به عنوان مثال، گودال و توده یا پوست ضخیم). این دارو ممکن است در ناحیه معده، ران، باسن یا پشت بازو تزریق شود. توجه داشته باشید که در پوست قرمز، متورم، خارش دار یا آسیب دیده تزریق نکنید.

زمان مصرف انسولین

قبل از مصرف انسولین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل نحوه تزریق و مقدار مصرفی را بررسی کنید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولا 5 تا 10 دقیقه قبل از غذا، زیر پوست تزریق کنید. در ورید یا عضله تزریق نکنید زیرا ممکن است قند خون بسیار پایین (هیپوگلیسمی) رخ دهد. از آنجایی که این انسولین سریع الاثر است، اگر بلافاصله بعد از تزریق نمی‌توانید غذا بخورید یا اگر قند خون پایین دارید، از این دارو استفاده نکنید. بعد از تزریق، ناحیه مورد نظر را مالش ندهید.

نحوه تزریق انسولین

1. انسولین برای درمان دیابت نوع 1 و بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان و کودکان مبتلا به دیابت استفاده می‌شود. این دارو ممکن است 0.2-0.6 واحد بر کیلوگرم روزانه در دوزهای منقسم تجویز شود. دوزهای محافظه کارانه 0.2-0.4 واحد بر کیلوگرم در روز اغلب برای کاهش خطر هیپوگلیسمی توصیه می‌شود.
2. کل نیاز روزانه به انسولین نگهداری ممکن است متفاوت باشد و معمولا بین 0.5 تا 1 واحد در کیلوگرم در روز است. افراد غیر چاق ممکن است به 0.4-0.6 واحد در کیلوگرم در روز نیاز داشته باشد. افراد چاق ممکن است به 0.6-1.2 واحد در کیلوگرم در روز نیاز داشته باشند.
3. این دارو در جهت درمان دیابت نوع 2 و کنترل ناکافی دیابت با رژیم غذایی، کاهش وزن، ورزش یا داروهای خوراکی استفاده می‌شود. دوز پیشنهادی 10 واحد در روز به صورت زیرجلدی (یا 0.1-0.2 واحد بر کیلوگرم در روز) در شب یا هر 12 ساعت تقسیم یک انسولین متوسط ​​(مثلاً NPH) یا انسولین طولانی اثر قبل از خواب توصیه می‌شود. برعکس، انسولین معمولی یا سریع الاثر (آسپارت) قبل از غذا نیز توصیه می‌شود.
4. هنگامی که در یک رژیم درمانی تزریق SC (تزریق زیرجلدی) مربوط به غذا استفاده می‌شود، 50-75٪ از کل نیاز به انسولین ممکن است توسط یک انسولین متوسط ​​اثر یا طولانی اثر تامین شود.
5. به دلیل شروع نسبتاً سریع انسولین آسپارت و مدت کوتاه فعالیت کاهش دهنده گلوکز، برخی از بیماران ممکن است به انسولین پایه بیشتر و انسولین کل بیشتری برای جلوگیری از هیپرگلیسمی قبل از غذا نسبت به زمانی که از نوع معمولی انسانی نیاز دارند، نیاز داشته باشند.
6. نیاز به این دارو ممکن است در طول استرس یا بیماری عمده یا با تغییر در ورزش، الگوی غذا یا داروهای مصرفی تغییر کند.

موارد احتیاط

قبل از تزریق انسولین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن قند خون پایین (هیپوگلیسمی) از این دارو استفاده نکنید. این دارو در برخی بیماران سبب گیجی و خواب آلودگی شده است. در صورت بروز از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری بالایی است، خودداری کنید. افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه قند خون پایین، حساسیت بیشتری داشته باشند. برخی از موارد احتیاط این دارو شامل موارد زیر می‌باشد؛

1. تغییر در قدرت انسولین، سازنده، نوع یا روش مصرف ممکن است بر کنترل قند خون تأثیر بگذارد و مستعد هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی باشد. این تغییرات باید با احتیاط و فقط تحت نظارت دقیق پزشکی انجام شود و دفعات نظارت بر قند خون باید افزایش یابد.
2. همه داروهای انسولین می‌توانند باعث تغییر پتاسیم از فضای خارج سلولی به داخل سلولی شوند که احتمالا منجر به هیپوکالمی می‌شود. هیپوکالمی درمان نشده ممکن است باعث فلج تنفسی، آریتمی بطنی و مرگ شود. در صورت لزوم، سطح پتاسیم را در بیماران در معرض خطر هیپوکالمی کنترل کنید.
3. تیازولیدین دیون‌ها آگونیست‌های گیرنده گاما فعال شده با تکثیر پراکسی زوم (PPAR) هستند و می‌توانند باعث احتباس مایعات وابسته به دوز شوند، به ویژه هنگامی که در ترکیب با انسولین استفاده می‌شوند. احتباس مایعات ممکن است منجر به نارسایی قلبی یا تشدید آن شود. علائم و نشانه‌های نارسایی قلبی را تحت نظر بگیرید و بر اساس آن درمان کنید.
4. عملکرد نادرست پمپ انسولین یا مجموعه انفوزیون انسولین یا تخریب انسولین می‌تواند به سرعت منجر به هیپرگلیسمی و کتواسیدوز شود. بیمارانی که از درمان مداوم پمپ انفوزیون زیر جلدی این دارو استفاده می‌کنند، باید برای تزریق آن آموزش ببینند و در صورت شکست پمپ، انسولین درمانی جایگزین در دسترس داشته باشند.
5. برای جلوگیری از اختلاط تصادفی بین داروهای انسولین، به بیماران دستور دهید که همیشه برچسب انسولین را قبل از هر تزریق بررسی کنند.
6. در صورت بروز واکنش‌های حساسیت مفرط، درمان را قطع کنید. درمان را طبق استاندارد مراقبت انجام دهید و تا زمانی که علائم و نشانه‌ها برطرف شوند، نظارت کنید.

موارد منع مصرف آمپول انسولین

1. در طول دوره‌های هیپوگلیسمی
2. حساسیت مفرط مستند

عوارض آمپول انسولین

واکنش‌های محل تزریق (مانند درد، قرمزی، تحریک)، حالت تهوع، استفراغ، کمردرد، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی، اسهال، افزایش وزن و… برخی از عوارض تزریق این دارو می‌باشد. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه، یا سوزن سوزن شدن دست یا پا، علائم سطح پایین پتاسیم در خون (مانند گرفتگی عضلات، ضعف، ضربان قلب نامنظم) و… می‌باشد. در ادامه به برخی از عوارض این دارو خواهیم پرداخت؛

1. نازوفارنژیت، فیاسپ پس از غذا با انسولین دتمیر (23.9%)
2. عفونت ادراری (5.9%)
3. عفونت دستگاه تنفس فوقانی (9.1%)
4. اسهال (5.4%)
5. کمردرد (5.2%)
6. حالت تهوع (4.9%)
7. هیپوگلیسمی شدید (8%)
8. عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (7.4%)

تداخل دارویی انسولین

1. تداخلات ماژور: آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، فلورکینولون‌ها، کلروکین، فلومکوئین، هیدروکسی‌کلروکین، لانرئوتاید، لیراگلوتاید، ماسیمورلین، متوکلوپرامید، مترلپتین، اوکترئوتاید، پازیرئوتاید، پیوگلیتازون، پراملینیتاید، رزیگلوتارون، سدیم تیوکتات، تیوکتیک اسید
2. تداخلات متوسط: آکاربوز، آسبوتولول، استیل‌سالیسیکوم اسیدوم، آلبیگلوتاید، آلوگلیپتین، آسپرین، آتنولول، آزیلسارتان، بالسالازاید، بنازپریل، بتاکسولول، بزافیبرات، بیسموت، بیزوپرولول، بیترملون، بروموکریپتین، کاناگلیفلوزین، کاندسارتان، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، ریشه‌ی جینسینگ چینی، کلرتیازید، کلروتریانیسن، کلرپرومازین، کلرپروپامید، کلرتالیدون، کولین منیزیم تری‌سالیسیلات، سیکلزوناید، سیپروفیبرات، کلوفیبرات، کلونیدین، داپاگلیفلوزین، دیفلونیسال، دیزوپیرامید، دولاگلوتاید، امپاگلیفلوزین، انالاپریل

مصرف داروی انسولین در دوران بارداری و شیردهی

اطلاعات موجود در طول سه ماهه دوم بارداری، ارتباطی با انسولین آسپارت و نقایص مادرزادی اصلی یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین گزارش نکرده است. دیابت کنترل نشده در بارداری خطر ابتلا به کتواسیدوز دیابتی، پره اکلامپسی، سقط جنین خود به خود، زایمان زودرس، مرده‌زایی و عوارض زایمان را افزایش می‌دهد. در مطالعات تولید مثل حیوانی، تجویز انسولین زیر جلدی آسپارت به موش‌های باردار و خرگوش‌ها در طول دوره ارگانوژنز، اثرات نامطلوب رشدی را در مواجهه 8 بار و برابر با دوز زیر جلدی انسان 1 واحد در کیلوگرم در روز ایجاد نکرد.

تاثیر انسولین در شیردهی

هیچ اطلاعاتی در مورد وجود این دارو در شیر انسان، اثرات آن بر شیرخواران یا تولید شیر وجود ندارد. یک مطالعه کوچک منتشر شده گزارش داد که انسولین اگزوژن، از جمله آسپارت، در شیر انسان وجود دارد. با این حال، اطلاعات کافی برای تعیین اثرات انسولین آسپارت بر روی نوزاد وجود ندارد. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان، و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی نوزاد شیرخوار ناشی از دارو یا بیماری زمینه‌ای مادر در نظر گرفته شود.

شرایط نگهداری داروی انسولین

انسولین باز نشده باید در یخچال و بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.

کلام آخر داروی انسولین

این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به آمپول انسولین به عنوان یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مدیریت دیابت پرداخت. با استفاده از انسولین، بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 می‌توانند به طور موثری سطح گلوکز خون خود را مدیریت کنند و از عوارض جدی این بیماری پیشگیری نمایند. پیشرفت‌های اخیر در تکنولوژی تزریق انسولین، از جمله توسعه قلم‌های تزریقی و پمپ‌های انسولین، توانسته‌اند فرآیند درمان را برای بیماران ساده‌تر و کارآمدتر سازند.

منبع سایت: Medscape