ید یک ماده معدنی ضروریه که در غذاهای دریایی یافت می شه و غده تیروئید شما از اون برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می کنه که به کنترل رشد، تعمیر سلول های آسیب دیده و حمایت از متابولیسم سالم کمک می کنه. به دلیل این ضرورت دونستن علائم کمبود ید در افراد مختلف حائز اهمیته و متاسفانه، تا یک سوم افراد در سراسر جهان در معرض خطر کمبود ید هستن.
کمبود ید
این ماده معدنی در بدن به میزان بسیار کم مورد نیازه. برای اینکه هورمون تیروئید به صورت نرمال عمل کنه باید هر سال تقریبا معادل ۵۰ میلی گرم و یا تقریبا ۱ میلی گرم ید در هر هفته در رژیم غذایی مورد مصرف قرار گیره.
وظیفه ید در بدن چیست؟
- در سوزاندن چربی ها در رژیم های لاغری کمک می کنه
- در رشد بدن موثره
- به تولید انرژی بیشتر کمک می کنه
- سبب بهبود مشکلات روانی و افزایش نشاط روانی میشه
- در حفظ سلامت مو، ناخن، پوست و دندان ها موثره
مقدار مورد نیاز ید چقدره؟
- اگه میزان دفع ید کمتر از ۲۰ g/L باشه کمبود ید از نوع شدیده
- اگه میزان ید ۲۰ تا۴۰ g/L باشه از نوع متوسطه
- اگه میزان دفع ید ۵۰ تا ۹۹ g/L باشه از نوع ملایمه
افرادی که بیشتر در معرض خطر کمبود ید هستند
- زن های حامله
- افرادی که در کشورهایی زندگی می کنن که خاک کمی داره، مثل آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، نیوزیلند و کشورهای اروپایی
- افرادی که از نمک یددار استفاده نمی کنن
- افرادی که رژیم گیاهخواری دارن
کمبود ید باعث ایجاد علائم ناراحت کننده و حتی شدید می شه، مثل تورم در گردن، مسائل مرتبط با بارداری، افزایش وزن و مشکلات یادگیری
علائم کمبود ید بسیار شبیه به کم کاری تیروئید هست و از اونجایی که ید برای هورمون های تیروئید مورد استفاده قرار می گیره، کمبود ید به این معنی هست که بدن شما نمی تونه به اندازه کافی اون رو تولید کنه و منجر به کم کاری تیروئید میشه.
تورم در گردن
تورم در جلوی گردن شایع ترین نشونه کمبود یده که گواتر نامیده می شه و وقتی که غده تیروئید بزرگ می شه، اتفاق میفته.
غده تیروئید یک غده پروانه ای کوچیکه که در جلوی گردن قرار داره و باعث می شه هورمون های تیروئید بر روی سیگنال هورمون تستوسترون دریافت کنن.
هنگامی که سطح TSH خون افزایش پیدا میکنه، غده تیروئید برای استفاده از هورمون های تیروئید از ید استفاده می کنه. با این حال، زمانی که بدن شما کم ید است، می تواند به اندازه کافی از آنها نباشه.
برای جبران این حالت، غده تیروئید سخت تر کار می کنه تا بتونه هورمون های بیشتری بسازه که باعث رشد و تکثیر سلول ها شده و در نهایت منجر به گواتر میشه. خوشبختانه، بیشتر موارد با افزایش مصرف ید در غذا قابل درمان هستن، اما اگه گواتر تا سال ها درمان نشده باقی بمونه می تونه باعث آسیب همیشگی به تیروئید شه.
خشکی پوست
خشکی و پوسته پوسته شدن پوست مشکلیه که بسیاری از افرادی که کمبود ید دارن به اون دچار میشن. برخی مطالعات نشون دادن بیش از 77 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئیدشون پایینه، به خشکی پوست دچار میشن.
هورمون های تیروئید که حاوی ید هستن، به تولید سلول های پوست کمک می کنن. وقتی سطح هورمون های تیروئید پایین میاد، تولید سلولی کمتر اتفاق میفته و در نتیجه منجر به خشکی و پوسته شدن پوست می شه. ضمنا، هورمون های تیروئید به تنظیم تعریق بدن هم کمک می کنن. افرادی که هورمون تیروئید کمی دارن، نسبت به افرادی که سطح هورمون تیروئیدشون نرماله، کمتر عرق می کنن. با توجه به اینکه عرق به حفظ رطوبت و پوست و هیدارته موندن اون کمک می کنه، کمبود تعریق می تونه دلیل دیگه ای بر خشکی پوست باشه که از علامت های شایع کمبود ید هم هست.
افزایش وزن بی دلیل
افزایش وزن بدون دلیل خاصی یکی دیگه از علامت های کمبود یده. دلیلش هم این که بدن، ید کافی برای تولید هورمون های تیروئید نداره.
هورمون های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم کمک می کنن که جزئی از پروسه تبدیل غذا به انرژی و گرما در بدنه. وقتی سطح هورمون های تیروئید بسیار پایین باشه، بدن در زمان استراحت کالری کمتری می سوزونه.
متاسفانه این حالت یعنی اینکه بیشتر کالری که از طریق غذا دریافت می کنید به عنوان چربی در بدن ذخیره می شه.
افزودن ید به رژیم غذایی می تونه تاثیر متابولیسم رو برعکس کنه، چون به بدنتون کمک می کنه هورمون های تیروئید بیشتری تولید کنه.
مشکل حافظه و قدرت یادگیری
کمبود ید می تونه توانایی شما رو برای یادگیری و به خاطر سپردن مختل کنه. تحقیقی که شامل 1000 بزرگسال می‌شد، به این نتیجه رسید افرادی که سطح هورمون تیروئیدشون بالاتر هست، عملکرد بهتری در یادگیری و حفظ کردن دارن.
هورمون های تیروئید به مغز شما کمک میکنه که رشد کنن. به همین علت کمبود ید می تونه از رشد مغز کم کنه. مطالعات نشون دادن هیپوکامپوس که بخشی از مغزه و حافظه بلند مدت رو کنترل می کنه، در افرادی که هورمون تیروئید کمتری دارن، کوچکتره.
تغییر در ریتم ضربان قلب
سرعت ضربان قلب معیاریه که تعداد ضربان قلب در دقیقه رو اعلام میکنه. این مقدار می تونه تحت تاثیر سطح ید بدن شما باشه. کمبود ید می تونه باعث کمتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت نرمال بشه و زیاد بودن ید در بدن هم می تونه باعث افزایش ضربان قلب نسبت به حالت نرمال شه. کمبود ید شدید هم می تونه منجر به ضربان قلب غیرعادی بشه و احساس ضعف و بیحالی و سرگیجه در فرد ایجاد کنه و شاید هم باعث غش کردن شما بشه.
ضعف و خستگی
ضعف و خستگی هم می تونه از علامت های معمول کمبود ید در بدن باشه. برخی مطالعات به این نتیجه رسیدن که 80 درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئیدشون پایین بوده و علت اون کمبود ید شناخته شده، احساس خستگی، بیحالی و ضعف داشتن.
این حالت به این دلیل رخ میده که هورمون تیروئید به تولید انرژی در بدن کمک می کنه و اگه سطح هورمون تیروئید در بدن کم باشه، بدن نمی تونه انرژی لازم رو تولید کنه در نتیجه احساس بی حالی و ضعف به وجود میاد.
ریزش مو
هورمون های تیروئید به کنترل رشد فولیکول های مو کمک می کنن. وقتی سطح هورمون تیروئید شما پایین میاد، فولیکول های مو روییدن رو متوقف می کنن و به مرور زمان دچار ریزش مو میشید؛ به همین دلیل، افرادی که کمبود ید دارن معمولا دچار ریزش مو هم میشن.
مشکلات دوران بارداری
زنان باردار در معرض کمبود ید هستن، چراکه باید ید کافی مصرف کنن تا هم نیاز خودشون به ید تامین شه و هم نیاز جنینی که در شکم دارن.
افزایش مقدار ید مورد نیاز در دوران شیردهی ادامه پیدا می کنه چون نوزاد، ید مورد نیاز خود رو از طرق شیر مادر دریافت می کنه.
عدم مصرف ید کافی در دوران بارداری و شیردهی می تونه عوارض جانبی برای مادر و نوزاد داشته باشه.
مادرها با علائمی چون تیروئید کم کار، مثلا گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما روبرو میشن. کمبود ید برای نوزادان هم باعث جلوگیری از رشد جسمی و مغزی می شه، همچنین کمبود ید شدید می تونه احتمال سقط جنین رو هم افزایش بده.
قاعدگی های نامنظم یا سنگین
این حالت هم می تونه به علت کمبود ید باشه. دلیل این عارضه هم سایر علائم کمبود ید، پایین بودن سطح هورمون های تیروئید در بدنه. در مطالعه ای ۶۸ درصد از زنانی که سطح هورمون تیروئیدشون پایین بوده، با چرخه های نامنظم قاعدگی روبرو بودن در حالی که زنانی که مشکلی از نظر هورمون های تیروئید نداشتن، فقط ۱۲ درصد اونها پریودهای نامنظم داشتن. همچنین نتایج تحقیقات نشون میده پایین بودن هورمون تیروئید باعث خونریزی های بیشتر و سنگین تر در دوره های ماهیانه می شه، چرا که کمبود هورمون تیروئید باعث اختلال در سیگنال های هورمونی مرتبط با عادت ماهیانه می شه.
احساس سرما
احساس سردی یکی از علامت های متداول کمبود ید هست. برخی مطالعات نشون میده که بیشتر از ۸۰ درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئیدشون کمه، نسبت به دماهای سرد، حساسیت بیشتری نشون میدن.
از اونجایی که ید برای تولید هورمون های تیروئید لازمه، کمبود ید می تونه باعث افت سطح این هورمون ها بشه و با توجه به اینکه هورمون های تیروئید، به کنترل سرعت متابولیسم کمک می کنن، پایین بودن سطح این هورمون ها می تونه متابولیسم رو آهسته کنه و متابولیسم آهسته تر، گرمای کمتری تولید می کنه که باعث احساس سرمای بیشتر در بدن می شه.
منابع ید
منابع بسیار کمی از ید در رژیم غذایی وجود داره و این یکی از دلایل کمبود ید در تمام دنیاست. میزان مورد نیاز توصیه شده به ید در بدن روزانه ۱۵۰ میکروگرم هست. این مقدار می تونه نیاز ۹۷ درصد از افراد سالم رو تامین کنه. اما زنان باردار یا شیرده به ید بیشتری نیاز دارن. زنان باردار به ۲۲۰ میکروگرم ید در روز و زنان شیرده به ۲۹۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارن.
غذاهای زیر، منابع خوبی از ید هستند
- ماست خالص
- نمک ید دار
- میگو
- تخم مرغ
- ماهی تن
- آلو خشک
حرف آخر
کمبود ید بسیار رایجه، به ویژه در اروپا و کشورهای جهان سوم، که در اونها مقدار خاک و مواد غذایی دارای سطح بالای ید، کمه.
بدن شما برای تولید هورمون های تیروئید از ید استفاده می کنه، به همین دلیل کمبود ید می تونه باعث کم کاری تیروئید شه، وضعیتی که بدن نمی تونه هورمون های تیروئید رو به اندازه کافی تولید کنه.
خوشبختانه، پیشگیری از کمبود ید آسونه. اضافه کردن یک تکه نمک یددار به وعده های اصلی شما باید به تامین نیازهای شما کمک کنه. اگه فکر می کنید کمبود ید دارید بهتره حتما با پزشکتون صحبت کنید.
