آیا مصرف همزمان مکمل ها و ویتامین ها صحیح است؟

مسلما ویتامین‌ها ترکیبات آلی، هستند که برای سوخت و ساز مواد غذایی و عملکرد حیاتی بدن و رشد و نمو و تندرستی ضرورت دارند. اما آیا می‌توان در طول روز چند نوع از آنها رو به‌طور همزمان مصرف نمود؟ آیا این کار موجب افزایش سلامت و تندرستی می‌شود؟ آیا مصرف همزمان مکمل ها و ویتامین ها تداخل ایجاد نمی‌کند؟

آیا مصرف همزمان مکمل ها و ویتامین ها امکان پذیر است؟

به لحاظ علمی اثرگذاری ویتامین‌ها و مکمل‌ها بسته به دریافت برخی از مواد مغذی افزایش یا کاهش می‌یابد. یعنی برخی ویتامین‌ها به شکل اولیه خود به راحتی در بدن جذب نمی‌شوند و برای جذب و اثرگذاری بیشتر باید همراه با سایر ویتامین‌هایی که به روند جذب آنها کمک می‌کنند، مصرف شوند.

چرا مصرف مکمل ها و ویتامین ها اهمیت دارد؟

همانطور که بارها در مقالات گوناگون گفته‌ایم مکمل های رژیمی و غذایی هیچ‌گاه جایگزین مواد غذایی و تغذیه سالم نمی‌شوند؛ اما گاهی اوقات بدن انسان بنا به دلایل گوناگون قادر به جذب و تامین نیازهای تغذیه‌ای خود از انواع غذاها نیست، در این شرایط به منظور پیشگیری از بروز بیماری‌ها و ضعف سیستم ایمنی بدن استفاده از انواع مکمل‌ها یا ویتامین‌ها توصیه می‌شود.

اما با وجود مزایای سلامتی که آنها دارند نمی‌توان به‌طور خودسرانه فقط به صرف اینکه مفید هستند، همزمان مکمل ها و ویتامین ها را مصرف نمود.

درست است که نباید همزمان مکمل ها و ویتامین ها را مصرف نمود، اما اکثر ویتامین‌ها قابل حل در آب هستند و مقادیر بالایی از آنها دفع می‌شوند، اما انواع دیگر آنها در بدن باقی می‌مانند که این نوع ویتامین‌ها می‌توانند سمی شوند و عوارض جانبی بهمراه داشته باشند.

از طرف دیگر مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث کاهش جذب ویتامین‌ها در بدن شوند.

در ادامه

اشاره کوتاهی به برخی از اثرات متقابل ویتامین‌ها در کنار یکدیگر خواهیم داشت؛ به‌عنوان مثال:

ویتامین A: دریافت مقادیر کافی ویتامین C و E به حفظ سطح ویتامین A در بدن کمک می‌کند.

مصرف زیاد الکل باعث تجزیه ویتامین A می‌شود. از سوی دیگر، دریافت زیاد مس، آهن و منگنز می‌تواند ویتامین A را اکسیده نماید و در نتیجه باعث کاهش ذخایر آن گردد.

بتاکاروتن پیش ساز ویتامین A چنانچه همراه با چربی‌ها مصرف شود در بالاترین حد جذب می‌شود.

برای مثال مصرف مقادیر کمی روغن زیتون همراه با سالاد باعث افزایش جذب کاروتن موجود در هویج رنده شده موجود در سالاد می‌شود.

• اسید فولیک: غلظت اسید فولیک در خون به هنگام مصرف فنیتوئین (داروهای ضد صرع) و هیدرو کورتیزون که باعث افزایش تجزیه فولات در بدن می‌شوند کاهش می‌یابد. از این‌رو افرادی که فنی توئین دریافت می‌کنند به اسید فولیک بیشتری نیاز دارند.
• مکمل ویتامین A: مصرف دوز بالای این ویتامین در زنان باردار باعث بروز نقایص مادر زادی می‌شود.
• مکمل ویتامین B: چای و قهوه اثرات نامطلوبی بر مکمل ویتامین B دارند، لذا باید از مصرف همزمان آنها خودداری کرد .
• قرص آهن: کم خونی بیماری که ناشی از فقر آهن است، که این کمبود در زنان شیوع بیشتری دارد اما اگر برخلاف صلاحدید پزشک مقادیر بالایی آهن دریافت کنید، مازاد آهن غیرضروری در بدن انباشته می شود و می‌تواند در بدن سمی شود.

همچنین زیاده‌روی در مصرف آهن با گذشت زمان موجب تغییر رنگ پوست، بزرگ شدن کبد، درد شکمی، ریتم نامرتب قلب و عوارض دیگر می‌شود.

در زنان باردار مصرف میزان فزاینده‌ای از آهن شایع است. یک تحقیق در هند نشان می دهد مصرف بالای آهن در زنان سالم می تواند به مشکلاتی همچون تولد نوزاد با وزن پایین، تولد نوزاد نارس و رشد ناقص جنین منجر شود.

مصرف چه میزان کلسیم و فسفر مناسب است؟

فسفر به جذب کلسیم توسط استخوان کمک می‌کند. در عین حال  باید توجه نمود که دریافت بیش از اندازه آن نیز باعث تاخیر نشست کلسیم در استخوان و از دست دادن املاح استخوانی می‌شود.

نسبت 1به 4 فسفر به کلسیم به راحتی در یک رژیم متعادل و سالم غذایی که حاوی انواع محصولات لبنی، مغزدانه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها، غذاهای نشاسته‌ای و پروتئینی باشد تامین می‌شود.

رژیم‌های غذایی که حاوی مقادیر زیاد غذاهای فرآوری شده نظیر کنسرو گوشت، پنیر فرآوری شده، سس‌ها، سوپ‌های آماده و به ویژه نوشیدنی‌های کولا دار باشند باعث دریافت بیش از حد فسفر می‌شوند.

چه زمانی نباید مکمل‌ها را مصرف نمود؟

برخی مکمل‌های غذایی ممکن است با داروهای تجویز شده برای بیماران تداخل داشته باشند. ضمنا، اثر بخشی برخی مکمل‌ها همراه با موادی چون قهوه کاهش می‌یابد. از این رو باید قبل از دریافت هر نوع مکمل نسبت به مناسب بودن مصرف آن با شرایط فردی با پزشک مشورت نمود.

کلسیم: با آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین تداخل دارد. لذا مکمل کلسیم نباید همزمان با این داروها مصرف شود.

مصرف همزمان لبنیات یا غذاهای حاوی کلسیم به علت ایجاد ترکیب پیچیده نامحلول با تتراسایکلین باعث کاهش جذب این دارو می‌شوند.

از این رو توصیه می‌شود مکمل کلسیم و منابع کلسیم به فاصله 1 تا 3 ساعت بعد از خوردن تتراسایکلین مصرف شود.

روغن ماهی: ممکن است اثر داروی وارفارین را مختل کند. وارفارین داروی ضد انعقادی است که برای مبتلایان به مشکلات انعقادی تجویز می‌شود.

همچنین مصرف مقادیر زیاد غذاهای غنی از ویتامین K می‌تواند اثرات ضد انعقادی وارفارین را مهار کند.

چرا برخی از مولتی ویتامین ها باید با غذا مصرف شوند؟

ویتامین‌های محلول در چربی برای جذب به چربی نیاز دارند، بنابراین آنها باید همیشه با غذاهایی که چربی دارند مصرف شود. این ویتامین ها شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E، و ویتامین K  هستند.

در مورد مجموعه‌ای از ویتامین‌های گروه B مثل B 1 تا B 12 گفته می‌شود چون ما در حالت عادی این ویتامین‌ها را که از جمله ویتامین‌های محلول در آب هستند با غذا دریافت می‌کنیم پس بهتر است این ویتامین‌ها هم همزمان با خوردن غذا به خصوص میوه‌ها و سبزیجات مصرف شوند.

کدام ویتامین ها بهتر است همزمان مصرف شوند؟

در ارتباط با مصرف کلسیم عکس این مسأله صادق است، بطوریکه این ماده بهتر است همراه غذا مصرف شود. خصوصا  اگر همراه  با لبنیات استفاده شود، تأثیر جذبی بهتری خواهد داشت.

درمورد ویتامین‌ها به دلیل اینکه در مواد غذایی هم بطور طبیعی موجود هستند، مصرفشان همراه با غذا و خارج از غذا تفاوت جدی ایجاد نمی‌کند ولی اگر به همراه غذا مصرف شوند، به جذب بهتر کمک می‌کند.

بطور مثال در مورد ویتامین سی اگر به همراه غذاهای حاوی آهن مصرف شود به جذب بهتر آهن کمک می‌کند. پس بهتر است ویتامین‌ها را به همراه غذا استفاده کنیم. در برخی از موارد مصرف ویتامین بصورتی که فرد ناشتا باشد، سبب ایجاد حالت تهوع می‌شود.

به غیر از این موارد مشکل در مصرف ویتامین‌ها بوجود نمی‌آید، البته لازم به ذکر است که برخی از آنها سبب افزایش اشتها در افراد می‌شوند، بطوریکه فرد غذای بیشتری مصرف می‌کند و ممکن است به چاقی مبتلا شود.

این مشکل در مصرف ویتامین‌های گروه B بیشتر دیده می‌شود. لذا افراد در زمان مصرف این ویتامین بهتر است متوجه افزایش اشتهای خود باشند.