با توجه به اینکه سلامت ما زمانی به وجود میاد که تمام املاح، ویتامین ها و… در تعادل باشه، باید با نشونه کمبود هر کدوم از این موارد هم آشنا بود، همچنین در پیشگیری از بروز هر گونه کمبودی، همون طور که می دونید، داشتن رژیم غذایی کامل و بی نقص، نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری داره. در همین راستا در این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز با شما عزیزان همراه هستیم با بیان علائم کمبود ویتامین K و راه های جبران آن.
کمبود ویتامین K
دو نوع اصلی از ویتامین K وجود داره. ویتامین K1 (فیلووینون) که از گیاهان، مخصوصا سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج و کلم بروکلی میاد. ویتامین K2 (منواکینون) به طور طبیعی در روده ایجاد شده و به طور مشابه با K1 عمل می کنه.
اهمیت ویتامین K
به طور کلی ویتامین K نقش مهمی در انعقاد خون داره، که بیشتر به عنوان عاملی برای لخته شدن خون شناخته می شه. لخته شدن یک رونده که به جلوگیری از خونریزی بیش از حد در داخل و خارج بدن کمک می کنه.
بدن شما نیاز به ویتامین K برای تولید پروتئین هایی داره که در طول پروسه لخته شدن کار می کنن.
اگه کمبود این ویتامین را دارید، بدن شما مقدار کافی از این پروتئین ها نداره. بزرگترین نشونه از کمبود این ویتامین خونریزی بسیار زیاده!
دانشمندان همچنین معتقدن که ویتامین K به رشد استخوان ها کمک می کنه و باعث میشه اونها سالم بمونن، با این حال مطالعه در این مورد همچنان ادامه داره…
شیوع این کمبود چقدر است؟
کمبود ویتامین K در بزرگسالان کمتره، چرا که بسیاری از مواد غذایی که ما می خوریم حاوی مقادیر کافی K1 است و به همین علت بدن K2 خودش رو داره. علاوه بر این، بدن در بازسازی موجودی خود از ویتامین K خوب عمل میکنه. با این حال، شرایط خاص و بعضی از داروها می تونن جذب و ایجاد ویتامین K رو مختل کنن و باعث کمبود اون بشن.
کمبود واین ویتامین در نوزادان بسیار شایع است. در نوزادان، VKDB برای خونریزی ناشی از کمبود ویتامین K نامیده می شه.
علائم کمبود
علامت اصلی کمبود ویتامین K خونریزی بیش از حد هست. به یاد داشته باشید که خونریزی ممکنه در مناطقی غیر از محل برش یا زخم رخ بده. خونریزی هم ممکنه آشکار شه:
- به راحتی کبود شدن
- لکه های کوچک زیر ناخن ها ایجاد میشه
- خونریزی در غشای مخاطی در قسمت های داخل بدن
- مدفوع سیاه و حتی سرخ رنگ
در نوزادان، پزشکان علائم کمبود ویتامین K رو اینجوری شرح میدن
- خونریزی از ناحیه هایی که بند ناف از اونجا قطع شده
- خونریزی در پوست، بینی، دستگاه گوارش و یا مناطق دیگه
- خونریزی در آلت تناسلی اگه کودک ختنه شده باشه
- خونریزی ناگهانی در مغز، که بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی است
کمبود ویتامین K باعث می شه
اگرچه کمبود ویتامین K در بزرگسالان غیرعادی است، برخی افراد در معرض خطر بیشتری قرار دارن:
- مصرف داروهای ضد انعقاد کومارین مثل وارفارین، که خون رو کاهش میده
- آنتیبیوتیک مصرف کردن
- شرایطیه که باعث می شه بدن به درستی چربی رو جذب نکنه (ضعیف شدن چربی)
- رژیم غذایی با کمبود ویتامین K داشتن
- بعضی از آنتی بیوتیک ها ممکنه ویتامین K رو در بدن کاهش بده
فروپاشی چربی منجر به کمبود ويتامين K میشه در افرادی که دارای این بیماری ها هستن:
- بیماری سلیاک
- فیبروز کیستیک
- اختلال در روده یا دستگاه صفراوی (کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی)
- و یا افرادی که بخشی از روده شون حذف شده باشه
نوزادان تازه متولد شده به دلایل مختلف در معرض خطر کمبود ویتامین K هستن:
- شیر مادر حاوی مقدار کمی از ویتامین کا باشه
- ویتامین K از یک جفت مادر به نوزادش منتقل نشه
- کبد نوزاد تازه متولد شده از ویتامین کارآمد استفاده نکنه
- بدن نوزادان ویتامین K2 رو در چند روز اول زندگی تولید نمی کنن
راه های تشخیص کدامند؟
قبل از هرچیز، پزشک شما باید تاریخچه پزشکی شما رو بدونه تا بدونه که آیا شما کمبود ویتامین K دارید یا نه؟
افرادی که در معرض خطر هستن به طور کلی کسانی هستن که:
- ضد انعقادها رو مصرف میکنن
- مصرف کننده های آنتی بیوتیک ها
- شرایطی وجود داره که جذب چربی با مشکل همراه باشه
به احتمال زیاد پزشک شما تست انعقادی رو به عنوان زمان پروترومبین (PT) انجام خواهد داد تا ببینه آیا کمبود ویتامین K سبب علائم شما می شه؟ این یک آزمایش خونه که اندازه گیری می کنه که چقدر طول می کشه تا خون شما به لخته شدن برسه؟
یک پرستار، تکنسین آزمایشگاهی یا یکی دیگر از متخصصین مراقبت های بهداشتی که در طراحی خون آموزش دیده باشه، نمونه رو با استفاده از یک سوزن کوچک امتحان می کنن. سپس مواد شیمیایی رو به نمونه اضافه خواهند کرد تا ببینه که چگونه واکنش نشون میده. خون معمولا حدود ۱۱ تا ۱۳/۵ ثانیه طول می کشه تا لخته شه. اگر زمان لخته شدن خون بیشتر طول بکشه، پزشک ممکنه تشخیص بده که کمبود ویتامین K دارید.
آزمایشگاه همچنین ممکنه نتایج رو با روش دیگه ای هم مقایسه کنه که در اون نسبت عادی بین المللی (INR) رو اندازه گیری می کند. INR بر اساس یک مقیاس هست که نتایج آزمایشگاه های مختلف در سراسر جهان رو مقایسه می کنه. یک INR طبیعی حدود ۰/۹ تا ۱/۱ است. برای کسی که زیاد نوشابه میخوره، ممکن است حدود ۲ تا ۳/۵ باشه. پزشک شما به دنبال این خواهد بود که آیا این تعداد برای شما بسیار زیاده یا خیر؟
درمان کمبود ویتامین K
درمان ویتامین K داروی فیتونادونی است که ویتامین K1 است. اکثر پزشکان اون رو به عنوان یک داروی خوراکی تجویز می کنن. یک پزشک یا پرستار هم ممکنه اون رو زیر پوست (به عنوان مخالف به ورید یا عضله) تزریق کنه.
دوز برای بزرگسالان بین ۱ تا ۲۵ میلی گرم هست.
پزشکان یک دوز کوچک فیتونادیا رو برای افرادی که ضد انعقادی مصرف می کنن، تجویز می کنن. معمولا این دوز حدود 1 تا 10 میلی گرم هست. (این برای اجتناب از عوارض ناشی از ضد انعقاد دخالت در تولید ویتامین K بدن است)
در نوزادان، آکادمی ادبیات آمریکایی توصیه می کنه که نوزادان یک بار یک وعده ۰/۵ تا ۱ میلی گرم ویتامین K1 در هنگام تولد دریافت کنن. اگر مادر مصرف داروهای ضد انعقادی یا ضد تشنج داشته باش، ممکنه دوز بالاتر باشه.
چشم انداز بلند مدت کمبود ویتامین K
اگر در بزرگسالان این کمبود درمان نشه، می تونه منجر به خونریزی بیش از حد و خطرناکی بشه. اما تقریبا در تمام موارد کمبود ویتامین K قابل درمان است.
در نوزادانی که VKDB شناسایی و درمان می شه، چشم انداز خوب است. با این حال، اگر خونریزی، که به عنوان خونریزی داخل جمجمه شناخته می شه، بیش از حد طول بکشه یا بدون درمان بمونه، آسیب یا مرگ مغزی رخ میده.
چگونه از کمبود ویتامین K جلوگیری کنیم؟
مقدار ویتامین K مشخصی وجود نداره تا شما هر روز مصرف کنید. اما در روزهای معمول، متخصصان تغذیه ۱۲۰ میلی گرم برای مردان مناسب دونسته و ۹۰ میلی گرم برای زنان مناسب می دونن.
برخی از غذاها، از جمله سبزیجات برگ سبز، ویتامین K بسیار زیادی دارن که می تونید از اونها استفاده کنید.
