دوران بارداری یکی از حساس‌ترین ایام زندگی هر زن به شمار می‌آید. هر گونه کمبود مواد مغذی در این دوران تبعات ناگواری را برای سلامتی مادر و جنین به دنبال خواهد داشت. در قرنی که ما زندگی می‌کنیم به دلیل تغذیه‌های ناسالم و مصرف مواد غذایی فرآوری‌شده کمبود ویتامینها و مواد معدنی در اکثر افراد مشاهده میشود. از کنار این مهم در دوران بارداری به سادگی نمی‌توان رد شد و آن را نادیده گرفت. آیا می‌دانستید که کمبود مواد مغذی حتی ممکن است منجر به مرگ جنین پیش از تولد شود؟ خوشبختانه با مصرف مکمل‌های غذایی به سهولت می‌توان نیاز بدن به ریزمغذی‌ها را برطرف کرد. معمولا به همه زنان توصیه میشود که در دوران حاملگی از بهترین مارک مولتی ویتامین در بارداری در کنار رژیم غذایی خود استفاده کنند. مکمل های ضروری در دوران بارداری به جز مولتی ویتامین کدامند؟
آنچه در این مقاله می خوانیم
چرا در دوران بارداری باید مولتی ویتامین مصرف شود؟
هنگامی‌که یک زن باردار میشود، نیاز بدن او به ریزمغذی‌ها افزایش می‌یابد. به منظور پاسخ‌گویی به این نیاز می‌توان از فرآورده‌ای به نام مولتی ویتامین بهره گرفت. اغلب توصیه میشود که مصرف قرص مولتی ویتامین از زمانی‌که فرد قصد باردار شدن دارد، آغاز شده و تا پایان دوره شیردهی ادامه یابد. ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری به دلایل زیر است:
- کاهش احتمال سقط جنین و زایمان زودرس
- پیشگیری از پره اکلامپسی
- کاهش ریسک تولد نوزاد با وزن کم
- کم کردن علائم گوارشی بارداری
- کمک به تولد نوزاد سالم (بدون نقص‌های مادرزادی)
بهتر است در زمان بارداری به جای مولتی ویتامین ساده از قرص مولتی ویتامین و مینرال استفاده شود تا به تامین مواد معدنی لازم برای بدن نیز کمک شود.
معرفی بهترین مولتی ویتامین برای دوران بارداری
در دوران بارداری خانمها می‌توانند از مکمل‌های مختلفی استفاده کنند که چند نمونه از آنها را نام می‌بریم:
قرص مولتی ویتامین اکتی ناتال لیبرتی سوئیس
این مولتی ویتامین فرمولاسیونی متناسب با نیازهای تغذیه‌ای مادر و جنین داشته و مواد معدنی و ویتامین‌های لامز برای بدن را تامین می‌کند. همچنین برای دوران پیش از بارداری نیز می‌توان این محصول را مورد استفاده قرار داد. روزانه 1 عدد از این قرص همراه با غذا باید میل شود. ویتامین‌های گروه B از جمله اسید فولیک و همچنین آهن، کلسیم و زینک از مهم‌ترین ترکیبات تشکیل‌دهنده این قرص هستند.
قرص پرینامکس نیو مام یوروویتال
از جمله مکمل های ضروری در دوران بارداری مولتی ویتامین است که از قرص پرینامکس نیو مام یوروویتال به عنوان یکی از بهترین آنها می‌توان نام برد. این محصول روزانه 2 عدد در کنار غذا باید میل شود. در دوران شیردهی نیز می‌توان این مکمل را مورد استفاده قرار داد. این قرص به کاهش خستگی و افزایش انرژی کمک می‌کند. حفظ سلامت پوست، مو و ناخن در بارداری و شیردهی با مصرف این مولتی ویتامین مقدور میشود. تمام ریزمغذی‌های لازم برای مادر و جنین با مصرف این محصول تامین خواهد شد.
فرق مولتی ویتامین دوران بارداری با مولتی ویتامین معمولی
در مقایسه با یک مولتی ویتامین معمولی قرص‌های ویتامینی که در دوران بارداری تجویز می‌شوند، مقادیر بیشتری ویتامین و مواد معدنی دارند. بهتر است با صلاحدید پزشک مصرف مولتی ویتامین بارداری از قبل از حامله شدن آغاز شود. در دوران بارداری جنین در حال رشد تمام مواد مغذی لازم را از بدن مادر دریافت می‌کند. اگر مادر چند قلو باردار باشد، نسبت به کسی که فقط یک جنین در رحم دارد، به ویتامین‌های بیشتری جهت حفظ سلامتی نیاز دارد.
به این نکته توجه داشته باشید که در صورتی‌که تغذیه فرد و سبک زندگی سالم باشد، ممکن است نیازی به مصرف مولتی ویتامین در دوران بارداری وجود نداشته باشد. البته این مسئله را پزشک باید تعیین نماید. به خصوص اگر مادر باردار گیاه‌خوار بوده یا آلرژی غذایی خاصی داشته باشد، ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری بیشتر میشود. در مواردی که فرد کمبود غذایی خاصی در بدن خود داشته باشد، مثلا از کم‌خونی یا کمبود کلسیم رنج ببرد، ممکن است پزشک به جای مولتی ویتامین، قرص آهن یا کلسیم برای وی تجویز نماید.
دیگر مکمل های ضروری در دوران بارداری
به جز مولتی ویتامین دیگر مکمل‌هایی که اغلب توسط پزشکان برای زنان باردار تجویز می‌شوند، به شرح زیرند:
اسید فولیک
فولیک اسید یا ویتامین B9 یکی از ویتامین‌های گروه B است که نقش مهمی را در سنتز DNA، تولید گلبول‌های قرمز خون و رشد و تکامل جنین بازی می‌کند. قرص اسید فولیک در واقع شکل مصنوعی فولات (ویتامین ب9) است که در بسیاری از مکمل‌ها یافت میشود. به مادران باردار توصیه میشود که به دلایل زیر حداقل 600 میکروگرم اسید فولیک به صورت روزانه مصرف کنند:
- کاهش خطر نقص لوله عصبی
- پیشگیری از ناهنجاری‌های مادرزادی مثل شکاف کام یا نقایص قلبی
از آنجایی که بسیاری از بارداری‌ها بدون برنامه قبلی اتفاق می‌افتند و ناهنجاری‌های مادرزادی نیز معمولا در ابتدای بارداری ایجاد می‌شوند، به همه زنانی که در سن باروری به سر می‌برند، توصیه میشود که حداقل 400 میکروگرم فولات در طی روز استفاده کنند.
قرص آهن
یکی دیگر از مکمل های ضروری در دوران بارداری قرص آهن است. نیاز بدن به آهن در دوران بارداری به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد زیرا حجم خون مادر حدود 45% بیشتر میشود. آهن برای انتقال اکسیژن به اندام‌ها و رشد و تکامل جنین و جفت ضروری به شمار می‌آید. آمارها نشان می‌دهد که در ایران حدود 60% از زنان از کم‌خونی ناشی از فقر آهن رنج می‌برند. کم‌خونی در دوران بارداری منجر به زایمان زودرس، افسردگی مادر و کم‌خونی نوزاد میشود. یک زن باردار در این دوران روزانه حداقل به 27 میلی‌گرم آهن نیاز دارد. متاسفانه قرص آهن در بسیاری از افراد عوارضی همچون حالت تهوع، یبوست و دیگر مشکلات گوارشی را پدید می‌آورد. به منظور کاهش این عوارض توصیه میشود که قرص آهن قبل از خواب یا به همراه غذا مصرف شود.
ویتامین D در دوران بارداری
این ویتامین یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است که در تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت استخوان و تقسیم سلولی نقشی بسزا دارد. کمبود ویتامین D در دوران بارداری با افزایش خطر پره اکلامپسی، دیابت بارداری و زایمان زودرس همراه بوده و احتمال زایمان سزارین را نیز افزایش می‌دهد. با اینکه گفته میشود مقدار توصیه شده ویتامین D در دوران بارداری 600 IU یا 15 میکروگرم در روز است اما با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند که بدن در بارداری به مقادیر بیشتری ویتامین دی نیاز دارد. بهتر است در این زمینه نظر پزشک خود را جویا شده و در صورت نیاز از قرص ویتامین D استفاده کنید.
مصرف قرص منیزیم در بارداری
صدها واکنش شیمیایی در بدن مستلزم وجود مقادیر کافی از منیزیم است. قرص منیزیم از جمله مکمل های ضروری در دوران بارداری نیست اما در صورتی که کمبود آن وجود داشته باشد، حتما باید مصرف شود. منیزیم نقش مهمی در عملکرد سیستم ایمنی، ماهیچه‌ها و اعصاب ایفا می‌کند. کمبود منیزیم در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به فشار خون مزمن و زایمان زودرس را افزایش دهد. بنابراین با مصرف مکمل منیزیم می‌توان مانع از بروز این خطرات شد.
ضرورت مصرف قرص امگا 3 در حاملگی
دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) و ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که جهت رشد مغز کودک ضروری به شمار می‌آیند. مصرف مکمل‌های حاوی DHA و EPA به تکامل مغز کودک کمک کرده و احتمال بروز افسردگی را نیز در زن باردار کاهش می‌دهند. DHA و EPA که در مکمل روغن ماهی یا قرص امگا 3 یافت می‌شوند از بروز زایمان زودرس پیشگیری کرده و به حفاظت از سیستم بینایی جنین نیز کمک می‌کند. اگر می‌خواهید اسیدهای چرب امگا 3 را از طریق منابع غذایی برای بدن تامین کنید، می‌توانید 2 تا 3 وعده در هفته از ماهی‌های بدون جیوه مثل سالمون استفاده کنید.
مواد غذایی حاوی امگا 3
در اینجا لیستی از بهترین منابع غذایی حاوی امگا سه را در اختیار شما قرار می‌دهیم:
- ماهی ها و فرآورده های دریایی حاوی امگا ۳ مثل: ماهی خال مخالی، ماهی سالمون، شاه ماهی، ساردین، روغن کبد ماهی، صدف.
- منابع گیاهی: دانه کتان، دانه چیا، گردو، دانه سویا.
در مواد غذایی دیگری مثل تخم مرغ، سینه مرغ، شیر، میگو، روغن کانولا و… نیز مقادیر مناسبی از امگا 3 را می‌توانید بیابید.
معرفی بهترین مکمل های امگا 3 برای بارداری
در مکمل‌های زیر می‌توانید علاوه بر ویتامینها از امگا 3 نیز در دوران بارداری برخوردار شوید:
سافت ژل پرگمام ویتالی تون
این سافت ژل انواع ویتامینها و مواد معدنی را در کنار امگا 3 در خود جای داده است. در دوران پیش از بارداری و بارداری یکی از بهترین مکمل‌هایی که می‌توانید استفاده کنید، سافت ژل پرگمام ویتالی تون است. تقویت سیستم ایمنی، پیشگیری از کم‌خونی فقر آهن، کمک به حفظ سلامت پوست، مو و ناخن و پیشگیری از تولد زودرس جنین از مزایای مصرف این سافت ژل است. روزانه 2 عدد از این سافت‌ژل را بعد از غذا باید مورد مصرف قرار دهید.
مولتی ویتامین اکتی ناتال پلاس حاوی امگا 3
در دوران بارداری و شیردهی از مولتی ویتامین اکتی ناتال پلاس نیز می‌توان استفاده کرد. این قرص روزانه 1 عدد باید مورد مصرف قرار گیرد. با مصرف این مولتی ویتامین از رشد و تکامل جنین می‌توانید مطمئن باشید. 30 عدد قرص مولتی ویتامین در کنار 30 عدد قرص امگا 3 در این محصول وجود دارد. از هر کدام از این قرص‌ها روزانه 1 عدد باید استفاده شود.
قرص کلسیم در بارداری
تقریبا همه می‌دانند که برای حفاظت از سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها باید به مقادیر کافی از منابع کلسیم استفاده شود. در صورتی که بدن مادر باردار با کمبود کلسیم مواجه باشد، کلسیم مورد نیاز برای رشد جنین از استخوان‌های مادر تامین میشود. در این صورت احتمال بروز پوکی استخوان در سال‌های آتی بیشتر خواهد شد. برای اینکه به حفظ سلامت استخوان‌ها در بدن مادر و جنین کمک شود، سطوح کلسیم در بدن باید مناسب باشد. در صورت کمبود کلسیم می‌توان با نظر پزشک در دوران بارداری از قرص کلسیم استفاده نمود.
اهمیت مصرف ید در بارداری
ماده معدنی ید در رشد و تکامل مغز کودک نقشی قابل توجه دارد. زنان باردار نسبت به سایرین به مقدار ید بیشتری نیاز دارند. ید همچنین برای تولید هورمون‌های تیروئید مادر و جنین ضروری است زیرا عملکرد سیستم عصبی را تنظیم می‌کند. کمبود ید احتمال ابتلا به تیروئید بارداری را افزایش می‌دهد. بنابراین لازم است تا در دوران بارداری از نمک یددار و دیگر مواد غذایی حاوی این ماده در مقادیر کافی استفاده شود. باید دقت کنید که مولتی ویتامین مصرفی شما در دوران حاملگی حتما حاوی ید نیز باشد.
ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری
به دلایل زیر معمولا به همه خانم‌های بارداری توصیه میشود که از مولتی ویتامین بارداری استفاده کنند:
کاهش احتمال زایمان زودرس
تامین موثر کلیه مواد مغذی برای بدن موجب میشود تا ریسک زایمان پیش از موعد به حداقل برسد. بر اساس تحقیقات یکی از ویتامین‌هایی که کمبود آن سبب زایمان زودرس میشود، ویتامین D است. متاسفانه آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۶۰% زنان باردار از کمبود ویتامین دی رنج می‌برند. در صورت کمبود این ویتامین ممکن است قرص ویتامین دی نیز در کنار مولتی ویتامین توسط پزشک تجویز شود.
کم کردن ریسک تولد نوزاد با وزن کم
آیا می‌دانستید که یکی از مهم‌ترین علل مرگ و میر اطفال زیر ۵ سال، وزن کم آنها به هنگام تولد است؟ مطالعات نشان می‌دهد که مصرف قرص مولتی ویتامین در بارداری به طور کاملا آشکار از تولد نوزاد با وزن کم پیشگیری به عمل می‌آورد. مصرف مولتی ویتامین دوران بارداری تولد نوزادان کم‌وزن را تا ۱۷% کاهش می‌دهد. حتی سازمان بهداشت جهانی نیز به مادران باردار توصیه می‌کند که حتما از مکمل‌های حاوی آهن و اسید فولیک در دوران حاملگی استفاده کنند تا فرزند آنها از وزن مناسبی به هنگام تولد برخوردار باشد.
پیشگیری از پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری از این جهت نیز هست که این فرآورده از پره اکلامپسی پیشگیری به عمل می‌آورد. پره اکلامپسی یکی از شایعترین مشکلات دوران بارداری به شمار می‌آید که معمولا با علائمی همچون فشار خون بالا، ورم و دفع پروتئین همراه است. این عارضه عموما در ماه‌های آخر بارداری (هفته بیستم به بعد) خود را نشان می‌دهد. در صورت عدم کنترل پره اکلامپسی ممکن است سلامت مادر و جنین به خطر بیفتد. بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که تغذیه نامناسب احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد.
کم کردن ریسک تولد نوزاد با نقص عضو
ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری به دلیل کاهش ریسک تولد نوزاد با نقص عضو نیز می‌تواند باشد. البته در این زمینه بیش از هر چیز تامین اسید فولیک (ویتامین B9) است که ضرورت دارد. حتی به خانمها توصیه میشود که ۳ ماه پیش از بارداری نیز قرص اسید فولیک بخورند. مصرف اسید فولیک قبل و همچنین در ابتدای بارداری به جلوگیری از نقص لوله عصبی کمک کرده و از سلامت مغز و ستون فقرات محافظت به عمل می‌آورد. همچنین برخی از مطالعات نشان می‌دهند که تامین مواد مغذی برای مادر باردار در پیشگیری از نقاص قلبی مادرزادی و شکاف کام و لب نیز موثر است.
کاهش عوارض بارداری
مولتی ویتامین محصولی است که ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. مادر باردار به کمک مولتی ویتامین می‌تواند شکاف‌های تغذیه‌ای در بدن خود را جبران کرده و از سلامت بیشتری برخوردار شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند افرادی که پیش از بارداری از مولتی ویتامین استفاده کرده‌اند یا مصرف این محصول را درست در ابتدای بارداری خود شروع کرده‌اند، کمتر از سایرین دچار عوارض بارداری مثل حالت تهوع و استفراغ شده و از حال عمومی و انرژی بیشتری برخوردار هستند. معمولا مولتی ویتامینها شامل ویتامین‌های گروه B مثل B6 بوده و به همین دلیل در کاهش تهوع صبحگاهی موثر عمل میکنند.
مکمل هایی که نباید در بارداری مصرف شوند
مکمل های ضروری در دوران بارداری را برای شما برشمردیم. ریزمغذی‌ها یا ویتامین‌های زیر در مقادیر بالا نباید در دوران بارداری مورد مصرف قرار گیرند:
ویتامین A
در مولتی ویتامین‌های دوران بارداری معمولا ویتامین آ وجود دارد. این ویتامین در عملکرد سیستم ایمنی و بینایی نقش موثری دارد. با این حال در مقادیر بالا نباید این ویتامین در دوران بارداری مصرف شود. با توجه به اینکه ویتامین A محلول در چربی است، بدن شما مقادیر اضافی آن را در کبد ذخیره می‌کند. این تجمع می‌تواند اثرات سمی بر بدن داشته و منجر به آسیب کبدی یا نقص‌های مادرزادی در جنین شود. مطالعات نشان می‌دهد که ناهنجاری‌های مادرزادی هنگام تولد با مصرف بیش از حد ویتامین آ بیشتر خواهد شد.
ویتامین E
این ویتامین نیز محلول در چربی بوده و در بهبود عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف این ویتامین در مقادیر بالا در دوران بارداری احتمال پارگی زودرس کیسه آمنیوتیک را بیشتر کرده و منجر به زایمان پیش از موعد خواهد شد.
کلام پایانی
مکمل های ضروری در دوران بارداری را در این مطلب به شما معرفی کردیم. در دوران بارداری بهتر است از مصرف بعضی از ویتامینها در قالب مکمل نیز پرهیز شود که آنها را نیز برای شما شرح دادیم. حال نوبت شماست که از تجارب مصرف مکمل‌های غذایی در دوران حاملگی خود برای ما و خوانندگان مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز بگویید. از کدام مارک مولتی ویتامین در دوران بارداری خود استفاده کرده‌اید؟
اکتی ناتال از همه مولتی ویتامین های بارداری بهتره؟
سلام کاربر عزیز
مطالعه ی بالینی به منظور مقایسه ی اثربخشی داروهای تولیدی شرکت های مختلف انجام نشده است.
من اکتی ناتال می خورم توش ید داره؟
سلام کاربر عزیز
خیر حاوی این عنصر نمی باشد.