سقط جنین یکی از شایع‌ترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای یک چهارم از بانوان باردار رخ دهد و بارداری این افراد ختم به سقط جنین شود. اما بدیهی است که این میزان از سقط جنین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از این جهت انواع سقط جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد که در حالت کلی به دو دسته سقط جنین عمدی یا القایی و سقط جنین ناخواسته یا خود به خودی تقسیم‌بندی می‌شود. همچنین این نکته نیز حائز اهمیت است که انواع سقط جنین می‌توانند به نسبت شرایط موجود، با روش‌های گوناگونی انجام شوند.
یکی از مهم‌ترین نکات در روش‌های مربوط به انواع سقط جنین، زمان سقط و سن جنین است که درواقع، روش سقط با توجه به این مورد مشخص خواهد شد. فاکتور دیگری که نوع و روش سقط جنین نقش اساسی و پررنگ دارد، شرایط جسمی و در نظر گرفتن سلامتی مادر است که در هنگام سقط و یا بعد از سقط چگونه خواهد بود. تمام این موارد و نکات مربوط به انواع سقط جنین و روش‌های انجام آن در ادامه این مطلب آورده شده‌اند تا با کسب اطلاعات بیشتر در این حوزه، بتوانید این مرحله را آسان‌تر پشت سر بگذارید و با انجام روش‌های مناسب، میزان ناراحتی و درد مادر به حداقل مقدار ممکن برسد.
همچنین لازم است به این نکته مهم اشاره کنیم که سقط جنین القایی و عمدی بر اساس قوانین دین مبین اسلام حرام اعلام شده است و با توجه به اینکه دین اسلام به عنوان دین رسمی کشور ما است، لذا انجام سقط جنین در ایران یک جرم محسوب می‌شود. از این جهت موارد ذکر شده در این مقاله که در رابطه با سقط عمدی جنین هستند، تنها جنبه اطلاع رسانی خواهند داشت.
انواع سقط جنین
انواع سقط جنین در حالت کلی به دو صورت انجام می‌شود که با عناوین سقط جنین دارویی و سقط جنین درون بالینی شناخته می‌شوند. البته روش‌های دیگری نیز برای سقط جنین وجود دارند که در ادامه به توضیح این دو روش و سایر انواع سقط جنین پرداخته‌ایم.
سقط جنین با استفاده از روش های درون بالینی
یکی از انواع سقط جنین، سقط جنین با استفاده از جراحی است که اغلب با عنوان درون بالینی شناخته می‌شود. با توجه به نحوه انجام این نوع سقط، واضح است که کاربرد سقط درون بالینی تنها محدود به شرایطی می‌شود که کاملاً خاص و حاد باشند. به عنوان مثال در شرایطی که جان مادر و یا سلامتی وی در خطر باشد، لازم است سقط جنین درون بالینی انجام شود. البته لازم به ذکر است که این نوع سقط باید حتماً در بیمارستان یا کلینیک و توسط پزشک متخصص انجام شود.
سقط جنین با استفاده از دارو
سقط جنین با استفاده از دارو که به آن سقط جنین دارویی نیز گفته می‌شود، با استفاده از برخی از داروهایی که منجر به سقط جنین می‌شوند، انجام خواهد شد. در این نوع سقط، پس از مصرف داروی مورد نظر چه به صورت عمدی و چه غیر عمدی، با توجه به نوع داروی مصرفی و شرایط جسمی فرد (که می‌تواند در افراد مختلف کاملاً متفاوت باشد)، مدت زمان سقط می‌تواند از چند ساعت تا چند روز به طول بینجامد. همچنین بهتر است بدانید خطراتی همچون باقی ماندن برخی از بقایای جنین در داخل رحم در این نوع سقط جنین وجود خواهد داشت.
سقط جنین عمدی
سقط جنین القایی یا همان عمدی یکی دیگر از انواع سقط جنین به شمار می‌رود که می‌تواند با استفاده از دارو یا موارد دیگر انجام شود. همان طور که پیش‌تر ذکر شد، این نوع سقط در کشور ما و بر اساس دستور اسلام حرام محسوب می‌شود و یک جرم به حساب می‌آید.
حاملگی پوچ
یکی از انواع سقط جنین، حاملگی پوچ است. در این نوع سقط، با این وجود که مادر جفت و کیسه بارداری را دارد، هیچ گونه رشدی در جنین مشاهده نمی‌شود. اما با توجه به اینکه هورمون بارداری از جفت و کیسه وجود دارد، نتیجه تست بارداری مثبت خواهد شد.
البته در حالتی دیگر نیز ممکن است حاملگی پوچ رخ دهد. در واقع هنگامی که تخمک بارور شود و در قسمت دیواره رحم لانه گزینی کند، تست بارداری مثبت خواهد شد. این در حالی است که تنها کیسه بارداری و جفت رشد خواهند داشت و جنین بدون تغییر و رشد باقی خواهد ماند. در این شرایط، سقط جنین در سه ماه ابتدایی بارداری رخ خواهد داد.
سقط مکرر
در صورتی که فرد باردار، به تعداد سه بار و تا قبل از بیست هفتگی بارداری سقط جنین را تجربه کند، نوع سقط جنین وی سقط مکرر خواهد بود. البته بدیهی است که در چنین شرایطی لازم است سریعاً اقدامات لازم به جهت شناسایی مشکل اصلی و درمان توسط پزشک متخصص و تحت نظر وی آغاز شود.
سقط جنین کامل
این نوع سقط جنین همواره با علائمی همچون دردشکم، لگن، کمر و گرفتگی عضلات این نواحی، همچنین خونریزی‌های شدید واژینال و همچنین احساس عبور بافت حاملگی همراه است. در سقط جنین کامل، تمام بافت‌های جنین به صورت کامل از رحم خارج می‌شوند.
سقط جنین ناقص
یکی از انواع سقط جنین که در 20 هفته ابتدایی بارداری رخ می‌دهد، سقط جنین ناقص است. این نوع سقط جنین لازم است به سرعت تشخیص داده شود تا از باقی نماندن بقایای جنین در رحم اطمینان حاصل شود. علائم این نوع سقط جنین عبارت‌اند از: خونریزی‌های خفیف یا شدید ناحیه واژن، درد در ناحیه شکم و زیر شکم، درد شدید لگن و گرفتگی عضلات شکم و لگن.
سقط جنین عفونی
سقط جنین عفونی می‌تواند هر کدام از انواع سقط عمدی و یا خودبه‌خودی را شامل شود. این نوع سقط اغلب به همراه عفونت‌های شدید رحمی همچون پارامتریت و اندومتریت رخ می‌دهد که تب، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین نشانه‌های این سقط به شمار می‌رود. این نوع سقط باید به سرعت تشخیص داده شود و اقدامات لازم برای درمان صورت گیرد؛ چراکه می‌تواند عوارض کشنده‌ای داشته باشد. در صورتی‌که فرد تحت این شرایط، سقط جنین را تجربه کند، بهتر است که برای بارداری مجدد پس از سقط جنین، شرایط وی کامل بررسی شود.
سقط جنین اجتناب ناپذیر یا سقط حتمی
این نوع سقط، می‌تواند با درد یا خونریزی همراه باشد. اما این دردها نمی‌توانند دلیل بر سقط باشند. چراکه سقط حتمی با گشادتر شدن کانال مربوط به دهانه رحم همراه است که قبل از هفته بیستم بارداری و بدون دفع محصولات بارداری رخ می‌دهد.
سقط جنین درمانی
یکی از انواع سقط جنین که تنها در شرایط خاص انجام می‌شود، سقط جنین درمانی است. این نوع سقط لازم است از نگاه اسلام نیز مورد بررسی قرار گیرد و در صورتی انجام شود که اشکال دینی نداشته باشد. مواردی که می‌تواند موجب ختم بارداری به سقط جنین درمانی شود عبارت‌اند از:
- در شرایطی که جان مادر و یا سلامتی وی در خطر باشد.
- در صورتی که تشخیص داده شود جنین دارای ناهنجاری‌هایی است که پس از تولد نیز زنده نمی‌ماند.
سقط خاموش یا سقط جنین فراموش شده
در این نوع سقط جنین که قبل از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد، مادر هیچ‌گونه علائمی ندارد؛ اما جنین رشد ندارد و زنده نیست. همچنین تخمک سوخته و یا حاملگی آنبریونیک نیز می‌توانند به عنوان سقط خاموش به شمار روند.
انواع سقط جنین عمدی با چه روش هایی انجام می شوند؟
همان‌طور که ذکر شد، سقط جنین می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که در هرکدام، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. در این قسمت به روش‌های سقط جنین خواهیم پرداخت.
- سقط جنین با استفاده از روش جراحی: در انجام سقط جنین با استفاده از جراحی، ابتدا لازم است دهانه رحم گشاد شود و سپس یک لوله مکش کوچک در این قسمت وارد شود. به این ترتیب عمل ساکشن به جهت برداشتن و خارج کردن بقایای جنین از داخل رحم انجام خواهد شد.
- انجام سقط جنین به وسیله دارو: شیوع سقط جنین با استفاده از دارو در اکثر کشورهای جهان بسیار بیشتر از به کار بردن روش جراحی است. در این روش، سقط جنین با مصرف داروهایی انجام می‌شود که منجر به سقط جنین خواهند شد.
- سقط جنین با آسپیراسیون: بعد از گذشت 14 الی 16 هفته از اولین روز آخرین دوره پریود، سقط جنین با آسپیراسیون می‌تواند انجام شود که این روش تقریباً 5 تا 10 دقیقه به طول می‌انجامد. در این روش سقط، لازم است پزشک ساکشن و یا یک ابزار پزشکی که سایز آن کوچک است را وارد بافت رحم می‌کند تا بافت مورد نظر را از رحم خارج نماید.
- سقط جنین با کورتاژ: کورتاژ در واقع به برداشتن بافت از درون رحم اطلاق می‌شود. علاوه بر اینکه کورتاژ یک روش سقط جنین است، گاهی به دستور پزشک متخصص می‌تواند به عنوان تشخیص و درمان بیماری‌های مربوط به رحم نیز مورد استفاده قرار گیرد. از روش کورتاژ در شرایطی استفاده می‌شود که بیشتر از 16 هفته از اولین روز آخرین پریود گذشته باشد. در روش کورتاژ، با گشاد کردن دهانه رحم، بقایای جنین و بافت‌های مورد نظر با استفاده از ابزارهای پزشکی، از آن خارج خواهد شد.
- سقط جنین با استفاده از ساکشن: روش سقط جنین با استفاده از ساکشن به جهت سقط جنین القایی و در قالب نوعی درمان برای سقط ناخواسته و ناقص، برداشتن بافت باقی مانده از جنین یا جفت و برداشتن نمونه از پوشش رحم انجام می‌شود. در این نوع سقط که به آن وکیوم یا مکش آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، برای برداشتن موارد گفته شده از طریق دهانه رحم، از یک منبع خلاء استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم سقط جنین
سخن پایانی
سقط جنین همواره به عنوان مهم‌ترین دغدغه برای بانوان باردار و یا افرادی که قصد بارداری دارند به شمار می‌رود. لذا لازم است قبل از اقدام به بارداری با پزشک مشورت شود تا تمام موارد مورد بررسی قرار گیرد و بارداری پیش رو، ختم به سقط نشود. همچنین همان‌طور که در ابتدا ذکر شد، سقط جنین به صورت عمدی، یک امر حرام در دین اسلام به شمار می‌رود و اقدام به آن نیز در کشور ما به عنوان جرم شناخته می‌شود. با این حال، طبق شرایط مختلف و بر حسب تجویز پزشک، گاهی اوقات ممکن است انجام آن، الزامی باشد.
