حالت تهوع و استفراغ از جمله مشکلات شایعی هستند که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله بیماری‌های حرکتی، بارداری، مصرف داروهای خاص یا درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی رخ دهند. این مشکلات نه تنها باعث ناراحتی فرد می‌شوند، بلکه می‌توانند بر کیفیت زندگی و انجام فعالیت‌های روزانه نیز تأثیر منفی بگذارند. برای مقابله با این وضعیت‌های ناخوشایند، داروهای مختلفی در دسترس هستند که یکی از آن‌ها قرص منتازین (Menthazine) است.
اشکال دارویی منتازین
- قرص
موارد مصرف قرص منتازین
قرص منتازین (Menthazine) نوعی داروی ضد تهوع و ضد استفراغ است که معمولاً برای درمان و پیشگیری از علائم تهوع و استفراغ در شرایط مختلف مانند بیماری‌های حرکتی، پس از جراحی یا ناشی از درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی استفاده می‌شود. برخی از موارد مصرف قرص منتازین شامل موارد زیر است؛
- ضد تهوع و استفراغ: برای کاهش و کنترل تهوع و استفراغ ناشی از علل مختلف
- بیماری‌های حرکتی: جلوگیری از تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت (ماشین‌زدگی)
- پیش از جراحی: کاهش تهوع و استفراغ پس از جراحی
- شیمی‌درمانی: مدیریت تهوع و استفراغ ناشی از درمان‌های شیمی‌درمانی
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص منتازین
قرص منتازین به عنوان یک داروی ضد تهوع و استفراغ، دارای آثار فارماکولوژیک و مکانیسم‌های اثر مختلفی است. این دارو معمولاً به عنوان یک آنتی‌هیستامین استفاده می‌شود و مکانیسم اصلی آن بر اساس بلوک گیرنده‌های هیستامین نوع H1 است. هیستامین یک ماده شیمیایی است که در واکنش‌های آلرژیک و در سیستم عصبی مرکزی نقش دارد و با بلوک این گیرنده‌ها، منتازین می‌تواند از انتقال سیگنال‌های تهوع و استفراغ جلوگیری کند.
منتازین با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی می‌تواند اثرات آرام‌بخش و ضد تهوع خود را تقویت کند. اگرچه این اثر کمتر برجسته است، اما ممکن است منتازین به طور ضعیف گیرنده‌های موسکارینیک را نیز مهار کند که به کاهش تهوع و استفراغ کمک می‌کند. بنابراین، این دارو با مهار گیرنده‌های هیستامین H1 در مغز، به خصوص در منطقه‌ای به نام مرکز استفراغ (chemoreceptor trigger zone – CTZ) و سیستم عصبی مرکزی (CNS)، اثرات ضد تهوع و استفراغ خود را اعمال می‌کند.
نحوه مصرف قرص منتازین
- قرص منتازین برای تهوع و استفراغ در بزرگسالان و نوجوانان (بالای 12 سال)، معمولاً یک قرص (25 میلی‌گرم) هر 4 تا 6 ساعت مصرف می‌شود. حداکثر دوز روزانه نباید از 100 میلی‌گرم تجاوز کند. برای بیماری حرکت؛ یک قرص (25 میلی‌گرم) نیم ساعت تا یک ساعت قبل از سفر مصرف می‌شود و در صورت نیاز هر 24 ساعت تکرار می‌شود.
- برای کودکان دوز مصرفی باید توسط پزشک تعیین شود، اما معمولاً کمتر از دوز بزرگسالان است و بسته به وزن کودک تنظیم می‌شود. این دارو را می‌توان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد، اما اگر معده شما ناراحت است، بهتر است آن را با غذا مصرف کنید.
- قرص را به صورت کامل با یک لیوان آب کامل مصرف کرده و از جویدن یا خرد کردن قرص خودداری کنید. خرد کردن یا جویدن دارو منجر به آزادسازی فوری و در نتیجه افزایش خطر عوارض جانبی می‌شود. سعی کنید دارو را در زمان‌های مشخصی از روز مصرف کنید تا دوزهای آن به طور منظم دریافت شود.
- الکل می‌تواند عوارض جانبی دارو را تشدید کند، بنابراین از مصرف الکل در طول درمان با منتازین پرهیز کنید. این دارو ممکن است باعث خواب‌آلودگی شود، بنابراین از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند (مانند رانندگی یا کار با ماشین‌آلات سنگین) خودداری کنید.
- در صورت فراموشی یک نوبت از دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک ادامه دهید. هرگز برای جبران دوز از دست رفته یک نوبت را دو بار استفاده نکنید.
قرص منتازین برای لاغزی
قرص منتازین به طور خاص برای کاهش وزن یا لاغری تجویز نمی‌شود و هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد این دارو برای این منظور مؤثر است. منتازین عمدتاً به عنوان داروی ضد تهوع و استفراغ استفاده می‌شود و اثرات جانبی یا کاربردهای غیرمتعارف آن در زمینه لاغری تأیید نشده است.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قرص منتازین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله ضربان قلب نامنظم، مشکلات کبدی، مشکلات معده و روده (مانند جراحی اخیر شکم، ایلئوس)، مشکلات گوارشی (زخم یا کرم روده)، مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، ضربان قلب آهسته)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT) و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قرص منتازین خواهیم پرداخت؛
- افرادی که مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی، آریتمی قلبی یا فشار خون بالا دارند باید با احتیاط مصرف کنند. بیماری‌های کبدی و کلیوی می‌توانند بر متابولیسم و دفع دارو تأثیر بگذارند.
- در صورت داشتن زخم معده یا انسداد روده‌ای، مصرف این دارو باید با مشورت پزشک باشد. بیمارانی که مشکلات تنفسی مانند آسم یا انسداد ریوی مزمن (COPD) دارند باید با احتیاط از این دارو استفاده کنند.
- مصرف همزمان با داروهای دیگر که اثرات آرام‌بخش دارند مانند بنزودیازپین‌ها، باربیتورات‌ها یا الکل ممکن است باعث افزایش اثرات خواب‌آور شود.
- مصرف منتازین در دوران بارداری باید تحت نظر پزشک باشد. اثرات این دارو بر جنین به طور کامل مشخص نیست. این دارو ممکن است به شیر مادر منتقل شود و بر روی نوزاد تأثیر بگذارد. بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی باید با احتیاط انجام شود.
- افراد مسن ممکن است حساسیت بیشتری به عوارض جانبی دارو مانند خواب‌آلودگی، سرگیجه و گیجی داشته باشند. دوز مصرفی در این گروه باید با احتیاط و ترجیحاً پایین‌تر از دوز معمول باشد. مصرف این دارو در کودکان باید تحت نظر پزشک باشد و دوز آن بر اساس وزن و وضعیت سلامت کودک تنظیم شود.
- منتازین ممکن است باعث خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری شود. بنابراین از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند (مانند رانندگی و کار با ماشین‌آلات سنگین) خودداری کنید. منتازین ممکن است با برخی از تست‌های تشخیصی تداخل داشته باشد. در صورت انجام هرگونه آزمایش، به پزشک یا تکنسین آزمایشگاه اطلاع دهید که این دارو را مصرف می‌کنید.
موارد منع مصرف قرص منتازین
- حساسیت به دارو
- بارداری و شیردهی
- بیماری‌های شدید تنفسی
- نوزادان و کودکان کمتر از 2 سال
عوارض قرص منتازین
سرگیجه، یبوست، سردرد، خواب آلودگی، خارش یا تورم، کهیر، تاری دید، احتباس ادرار و… برخی از عوارض قرص منتازین می‌باشد. به یاد داشته باشید که پزشک شما تشخیص داده که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش و تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی عوارض قرص منتازین خواهیم پرداخت؛
- خشکی دهان
- سردرد
- خواب آلودگی
- یبوست
- تاری دید
- احتباس ادرار
- خارش یا تورم
- راش پوستی
- کهیر
تداخل دارویی منتازین
تداخل قابل توجهی یافت نشد.
مصرف قرص منتازین در دوران بارداری و شیردهی
قرص منتازین در دسته‌بندی C دوران بارداری قرار دارد. این بدان معنی است که مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که ممکن است اثرات نامطلوبی بر جنین داشته باشد، اما مطالعات کافی و کنترل شده در زنان باردار انجام نشده است. بنابراین، مصرف این دارو باید تنها در صورتی انجام شود که مزایای آن برای مادر بیش از خطرات احتمالی برای جنین باشد. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید تصمیم مناسبی در مورد مصرف دارو بگیرید.
اطلاعات کافی در مورد انتقال منتازین به شیر مادر وجود ندارد، اما احتمال دارد که دارو به شیر مادر منتقل شود و بر نوزاد تأثیر بگذارد. اگر منتازین به شیر مادر منتقل شود، ممکن است باعث عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری یا مشکلات تنفسی در نوزاد شود. اگر در دوران شیردهی هستید، قبل از مصرف منتازین با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند در مورد مزایا و معایب مصرف این دارو تصمیم‌گیری کند و در صورت نیاز به مصرف دارو، ممکن است توصیه کند که شیردهی را متوقف کنید یا از روش‌های دیگری برای تغذیه نوزاد استفاده کنید.
شرایط نگهداری قرص منتازین
قرص منتازین باید در دمای اتاق و دور از نور نگهداری شود. همچنین مهم است که تمام داروها را از دید و دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا بسیاری از اشکال دارویی (مانند قرص‌های هفتگی و قطره‌های چشمی، کرم‌ها، چسب‌ها و استنشاق‌ها) در برابر کودک مقاوم نیستند و کودکان خردسال می‌توانند آن‌ها را به راحتی باز کنند. داروهای غیر ضروری باید به روش‌های خاصی دور ریخته شوند تا اطمینان حاصل شود که حیوانات خانگی، کودکان و سایر افراد نمی‌توانند آن‌ها را مصرف کنند.
کلام آخر قرص منتازین
این مقاله به بررسی درمان حالت تهوع و استفراغ با قرص منتازین، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. قرص منتازین به عنوان یک داروی مؤثر در درمان حالت تهوع و استفراغ شناخته شده است و در موارد متعددی از جمله بیماری‌های حرکتی، تهوع و استفراغ پس از جراحی و درمان‌های شیمی‌درمانی کاربرد دارد. این دارو با بلوک گیرنده‌های هیستامین H1 و تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، به کنترل و کاهش علائم تهوع و استفراغ کمک می‌کند.
