افزایش فشار چشم یا فشار داخل چشمی (IOP) یکی از مهم‌ترین عوامل خطرزا برای بیماری‌های چشمی نظیر گلوکوم است که در صورت عدم کنترل، می‌تواند به آسیب عصب بینایی و در نهایت کاهش بینایی منجر شود. گلوکوم به عنوان یکی از علل اصلی نابینایی در جهان شناخته می‌شود و مدیریت صحیح فشار داخل چشم نقش حیاتی در پیشگیری از پیشرفت این بیماری دارد. قطره گلوکوپروست یکی از داروهای موثر و رایج در کاهش فشار داخل چشم است که به دسته‌ای از داروها به نام آنالوگ‌های پروستاگلاندین تعلق دارد.
اشکال دارویی گلوکوپروست
- محلول چشمی 0.01٪ (لومیگان) و 0.03٪ (لاتیس، عمومی)
بهترین قطره برای کاهش فشار داخل چشم
یکی از بهترین قطره‌های چشمی برای کاهش فشار داخل چشم قطره گلوکوپروست است. این دارو به دسته‌ای از داروها به نام پروستاگلاندین‌ها تعلق دارد و معمولاً برای درمان گلوکوم (آب سیاه) و فشار بالای داخل چشم تجویز می‌شود. گلوکوپروست با افزایش جریان خروجی مایع زلالیه از چشم، فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد.
موارد مصرف قطره گلوکوپروست
قطره گلوکوپروست برای درمان فشار بالای داخل چشم به دلیل گلوکوم (نوع زاویه باز) یا سایر بیماری‌های چشمی (مانند فشار خون چشم) استفاده می‌شود. کاهش فشار داخل چشم می‌تواند به پیشگیری از نابینایی کمک کند. این دارو با تنظیم جریان مایع در داخل چشم برای حفظ فشار طبیعی عمل می‌کند.
قطره فشار داخل چشم گلوکوپروست
قطره گلوکوپروست یک داروی چشمی است که معمولاً برای کاهش فشار داخل چشم در افرادی که دچار گلوکوم (آب سیاه) یا فشار بالای داخل چشم هستند، تجویز می‌شود. این دارو به گروهی از داروها به نام آنالوگ‌های پروستاگلاندین تعلق دارد و با افزایش خروج مایع زلالیه از چشم، فشار داخل چشم را کاهش می‌دهد. این دارو بیشتر برای افراد مبتلا به گلوکوم با زاویه باز (شایع‌ترین نوع گلوکوم) و افرادی که فشار داخل چشم بالایی دارند، تجویز می‌شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قطره گلوکوپروست
مکانیسم عمل قطره گلوکوپروست؛ فشار داخل چشم را با افزایش خروجی زلالیه از طریق شبکه ترابکولار و یووواسکلرال کاهش می‌دهد. اعتقاد بر این است که رشد مژه با افزایش درصد موها در داخل و مدت زمان فاز آناژن یا رشد رخ می‌دهد. جذب دارو تجمع سیستمیک قابل توجهی وجود ندارد و حداکثر زمان پلاسما ≤10 دقیقه است. حداکثر غلظت پلاسمایی 0.08 نانوگرم در میلی لیتر، توزیع اتصال به پروتئین 88٪ و دفع از طریق ادرار (67%) و مدفوع (25%) صورت می‌گیرد.
مقدار مصرف قطره گلوکوپروست
قبل از مصرف قطره گلوکوپروست، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را با دقت بررسی کنید. این دارو را طبق دستور پزشک در چشم‌های آسیب دیده، معمولاً یک بار در روز در عصر استفاده کنید. برای استفاده از قطره چشم ابتدا دستان خود را شستشو دهید. برای جلوگیری از آلودگی، نوک قطره چکان را لمس نکنید یا اجازه ندهید که چشم یا هر سطح دیگری را لمس کند. اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، قبل از استفاده از قطره چشمی خود، آن را بردارید. حداقل 15 دقیقه بعد از هر دوز قبل از قرار دادن لنزهای خود صبر کنید.
زمان مصرف قطره گلوکوپروست چشمی
پس از هر بار استفاده، درپوش قطره چکان را تعویض کنید و درپوش را محکم بسته نگه دارید. اگر از نوع دیگری از داروی چشمی (مانند قطره یا پماد) استفاده می‌کنید، حداقل 5 دقیقه قبل از استفاده از داروهای دیگر صبر کنید. قبل از استفاده از پماد از قطره‌های چشمی استفاده کنید تا قطره‌های چشمی وارد چشم شوند. قبل از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات، چند دقیقه صبر کنید تا بینایی شما پاک شود. از این دارو به طور منظم استفاده کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. به یاد داشته باشید که هر روز در زمان مشخصی از آن استفاده کنید.
نحوه مصرف قطره گلوکوپروست
- قطره گلوکوپروست برای کاهش فشار داخل چشمی در بیماران مبتلا به گلوکوم با زاویه باز یا فشار خون بالا توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی یک قطره به صورت شبانه یا روزانه در چشم آسیب دیده می‌باشد.
- این دارو برای درمان هیپوتریکوز مژه‌ها از طریق افزایش رشد مژه‌ها شامل طول، ضخامت و تیرگی آن‌ها توصیه می‌شود. 1 گرم بر روی اپلیکاتور استریل یکبار مصرف و به طور یکنواخت در امتداد پوست لبه پلک بالایی در پایه مژه هر چشم یک بار در شب بمالید.
- برای مصرف قطره، سر خود را به عقب خم کنید، به سمت بالا نگاه کنید و پلک پایین را پایین بکشید تا یک کیسه بسازید. قطره چکان را مستقیماً روی چشم خود نگه دارید و یک قطره را داخل کیسه بریزید. به سمت پایین نگاه کنید و به آرامی چشمان خود را به مدت 1 تا 2 دقیقه ببندید.
- یک انگشت خود را در گوشه چشم خود (نزدیک بینی) قرار دهید و فشار ملایمی وارد کنید. این کار از تخلیه دارو جلوگیری می‌کند. سعی کنید پلک نزنید و چشم خود را مالش ندهید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف قطره گلوکوپروست، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این قطره ممکن است حاوی مواد غیرفعال (مانند مواد نگهدارنده مانند کلرید بنزالکونیوم یا نقره) باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا سایر مشکلات شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات چشمی (مانند ادم ماکولا، عنبیه، یووئیت، استخراج عدسی یا آفاکیا)، عفونت چشمی، التهاب چشمی و… با پزشک مشورت کنید. در ادامه به موارد احتیاط قطره گلوکوپروست چشمی خواهیم پرداخت؛
- ادم ماکولا، از جمله ادم ماکولا سیستوئید، گزارش شده است. قدرت 0.01% باید با احتیاط در بیماران آفاکی، در بیماران کاذب با پارگی کپسول عدسی خلفی یا در بیمارانی با عوامل خطر شناخته شده برای ادم ماکولا استفاده شود.
- آنالوگ‌های پروستاگلاندین، از جمله بیماتوپروست، گزارش شده است که باعث التهاب داخل چشم می‌شود. از آنجا که این محصولات ممکن است التهاب را تشدید کنند، در بیماران مبتلا به التهاب داخل چشمی فعال احتیاط کنید.
- قدرت 0.01% حاوی کلرید بنزالکونیوم است که ممکن است توسط لنزهای تماسی نرم جذب شده و باعث تغییر رنگ شود. لنزهای تماسی باید قبل از تزریق برداشته شوند و ممکن است 15 دقیقه پس از تزریق مجدداً وارد شوند.
- کراتیت باکتریایی مرتبط با استفاده از ظروف با دوز چندگانه محصولات چشمی موضعی گزارش شده است. ظروف به طور ناخواسته توسط بیمارانی که در بیشتر موارد بیماری قرنیه همزمان یا اختلال در سطح اپیتلیال چشم داشتند، آلوده شده بودند.
- این قطره ممکن است به تدریج مژه ها و موهای زائد در چشم تحت درمان را تغییر دهد. این تغییرات شامل افزایش طول، ضخامت و تعداد مژه‌ها می‌شود. تغییرات مژه معمولاً پس از قطع درمان قابل برگشت است.
- پتانسیل رشد مو در مناطقی که محلول در تماس مکرر با سطح پوست است. با احتیاط هر گونه اضافی را از لبه پلک پاک کنید تا روی گونه یا سایر نواحی پوست نریزد.
خطر رنگدانه با قطره گلوکوپروست
- قطره گلوکوپروست ممکن است باعث تیره شدن عنبیه و تیره شدن پلک در بافت‌های رنگدانه‌دار اطراف چشم و مژه‌ها شود. تغییر رنگدانه به دلیل افزایش محتوای ملانین در ملانوسیت‌ها به جای افزایش تعداد ملانوسیت‌ها است.
- پس از قطع بیماتوپروست، رنگدانه عنبیه احتمالا دائمی است، در حالی که رنگدانه بافت اطراف چشم و تغییرات مژه در برخی بیماران برگشت‌پذیر گزارش شده است.
- بیمارانی که تحت درمان قرار می‌گیرند باید از احتمال افزایش رنگدانه مطلع شوند. در حالی که درمان با 0.01٪ را می‌توان در بیمارانی که افزایش قابل توجه رنگدانه عنبیه دارند ادامه داد، اما این بیماران باید به طور منظم معاینه شوند.
موارد منع مصرف قطره گلوکوپروست
- حساسیت مفرط
عوارض قطره گلوکوپروست
رشد مژه، خارش و خشکی چشم، آب مروارید، اختلال بینایی، پرخونی ملتحمه، درد چشم، احساس جسم خارجی، اریتم پلک، رنگدانه پوست دور چشم و… برخی از عوارض قطره گلوکوپروست می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر از این قطره فقط در یک چشم استفاده می‌کنید، فقط آن عنبیه ممکن است تغییر رنگ دهد. افزایش تعداد، طول و ضخامت مژه، تیره شدن مژه یا پلک‌ها و تغییرات پلک نیز ممکن است در چشم تحت درمان رخ دهد. در ادامه به عوارض قطره گلوکوپروست خواهیم پرداخت؛
- پرخونی ملتحمه (25-45%)
- رشد مژه‌ها (15-45%)
- خارش چشم (15-45%)
- خشکی چشم (3-10%)
- اختلال بینایی (3-10%)
- سوزش چشم (3-10%)
- احساس جسم خارجی (3-10%)
- درد چشم (3-10%)
- رنگدانه پوست دور چشم (3-10%)
- بلفاریت (3-10%)
- آب مروارید (3-10%)
- کراتیت نقطه‌ای سطحی (3-10%)
- اریتم پلک (3-10%)
- تحریک چشم (3-10%)
- تیره شدن مژه (3-10%)
- ترشحات چشمی (1-3%)
- ورم ملتحمه آلرژیک (1-3%)
- افزایش رنگدانه عنبیه (1-3٪)
تداخل دارویی گلوکوپروست
تداخل قابل توجهی یافت نشد.
مصرف قطره گلوکوپروست در دوران بارداری و شیردهی
هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده در زنان باردار وجود ندارد. بر اساس تجربه پس از بازاریابی بیماتوپروست (نام ژنریک گلوکوپروست)، خطر نقص مادرزادی یا سقط جنین افزایش نمی‌یابد. در دوران بارداری تنها در صورتی تجویز می‌شود که منافع بالقوه خطر بالقوه برای جنین را توجیه کند.
مشخص نیست که آیا درمان موضعی چشمی با این محصول می تواند منجر به جذب سیستمیک کافی برای تولید مقادیر قابل تشخیص در شیر انسان شود یا خیر، فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر باید همراه با نیاز بالینی مادر به درمان و هرگونه عوارض جانبی احتمالی بر روی کودک شیرده از درمان در نظر گرفته شود.
شرایط نگهداری قطره گلوکوپروست
قطره گلوکوپروست پیش از باز شدن باید در یخچال (دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، شیاف، کرم، پماد و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر قطره گلوکوپروست چشمی
این مقاله به بررسی درمان فشار بالای داخل چشم به دلیل گلوکوم (نوع زاویه باز) با قطره گلوکوپروست، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. درمان فشار داخل بالای چشم، به‌ویژه در بیماران مبتلا به گلوکوم، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا عدم کنترل مناسب این فشار می‌تواند به آسیب غیرقابل‌برگشت عصب بینایی و کاهش دید منجر شود. قطره گلوکوپروست به‌عنوان یکی از موثرترین داروها در کاهش فشار داخل چشم، با افزایش خروج مایع زلالیه، نقش مهمی در مدیریت این وضعیت ایفا می‌کند.
منبع سایت: Medscape
