تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک با یکدیگر چیست؟

از آنجایی که سرخک، سرخجه و مخملک هر سه از جمله بیماری‌هایی هستند که علائم مشابهی نظیر بثورات پوستی را به همراه خود دارند، در بسیاری از موارد با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. البته پزشکان با یک معاینه سرپایی می‌توانند به خوبی هر یک از آنها را از دیگری تشخیص دهند زیرا تفاوت‌های فاحشی میان آنها به وضوح دیده می‌شود. شما نیز برای آنکه اطلاعات بیشتری در مورد تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک بیابید، تا انتهای این مطلب همراه این مطلب از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز باشید. ابتدا بهتر است به طور جداگانه با هر یک از این بیماری‌ها آشنا شوید.

سرخک چیست؟

سرخک یک بیماری عفونی است که عامل ایجاد کننده آن نوعی ویروس بوده و اکثرا رده سنی کودکان را به خود مبتلا می‌کند. این بیماری در زمانی نچندان دور کاملا رایج بود اما امروزه به دلیل اینکه واکسن برای آن کشف شده است، کمتر کسی به آن مبتلا می‌شود. در حالی‌که با وجود واکسن مرگ و میر ناشی از سرخک به شدت در جهان کاهش یافته است اما همچنان بیش از صد هزار کودک در سال بر اثر ابتلا به بیماری سرخک جان خود را از دست می‌دهند و متاسفانه اغلب آنها زیر 5 سال سن دارند.

ویروس سرخک آنقدر مسری است که معمولا 90% افرادی که در معرض ابتلا به آن باشند، حتما درگیر آن خواهند شد. سرخک ممکن است در برخی موارد منجر به عفونت گوش، برونشیت، سینه پهلو و انسفالیت شود. همچنین این ویروس ممکن است در زنان باردار زایمان زودرس، وزن کم نوزاد و مرگ مادر را در پی داشته باشد.

علائم سرخک

10 تا 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرخک علائم ناشی از این بیماری کم‌کم ظاهر می‌شود. علائم سرخک به طور معمول شامل موارد زیر است:

• تب
• سرفه خشک
• آبریزش بینی
• گلودرد
• التهاب چشم
• لکه‌های ریز سفید در قسمت داخلی گونه
• بثورات پوستی متشکل از لکه‌های بزرگ و مسطح

عفونت ناشی از بیماری سرخک در طی چند مرحله و در طی یک دوره 2 تا 3 هفته‌ای خود را نشان می‌دهد. طی 10 تا 14 روز بعد از آلوده شدن به ویروس سرخک هیچ نوع علائمی دیده نمی‌شود. سپس سرخک معمولا با تب خفیف یا متوسط، سرفه، گلودرد و آبریزش بینی شروع می‌شود. این علائم نسبتا خفیف بوده و احتمالا 2 تا 3 روز به طول می‌انجامد. سپس لکه‌های قرمز کوچکی روی پوست تشکیل می‌شوند که گاه کمی برجستگی نیز دارند. بثورات که ابتدا روی صورت هستند طی چند روز آینده به پایین بازوها و بدن گسترش می‌یابند و در همان زمان تب به شدت افزایش می‌یابد و ممکن است حتی به بیش از 40 درجه سانتیگراد نیز برسد. پس از گذشت چند روز بثورات کم‌کم کمرنگ شده و از بین می‌روند.

ویروس سرخک معمولا طی 8 روز قابل انتقال به دیگران است. این دوره انتقال از 4 روز قبل از ظهور بثورات پوستی آغاز و تا 4 روز بعد از ظاهر شدن بثورات پوستی ادامه می‌یابد.

سرخجه چیست ؟

گفتیم که برای آگاهی از تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک باید ابتدا هر یک از آنها را بشناسیم. سرخجه نیز یک عفونت ویروسی مسری است که معمولا با بثورات پوستی قرمز رنگ تشخیص داده می‌شود. اگرچه عفونت ناشی از سرخجه معمولا علائم خفیفی دارد و یا حتی بدون علائم است اما برای جنینی که در شکم مادر قرار دارد، می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

علائم سرخجه

نشانه‌های بروز سرخجه به ویژه در کودکان معمولا دشوار است. این علائم اغلب بین 2 تا 3 هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرخجه ظاهر می‌شود و 1 تا 5 روز نیز به طول می‌انجامد. این علائم شامل این موارد است:

• تب خفیف (حدود 38 درجه یا کمتر)
• سردرد
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• التهاب چشم و قرمزی آن
• التهاب غدد لنفاوی
• بثورات قرمز رنگی که از صورت شروع شده و به بقیه بدن گسترش می‎‌یابد
• درد مفاصل

سرخجه در موارد نادر می‌تواند سبب عفونت گوش یا التهاب مغز شود. با این حال اگر هنگام ابتلا به سرخجه فرد باردار باشد، بسیار خطرناک است. تا 80٪ نوزادانی که از مادرانی که در 12 هفته اول بارداری به سرخچه مبتلا شده‌اند متولد می‌شوند، دچار سندرم سرخچه مادرزادی هستند و با تاخیر در رشد، آب مروارید، ناشنوایی و نقص‌های مادرزادی مواجه خواهند شد. مادر باردار به خصوص در 3 ماه نخست حاملگی اگر به سرخجه مبتلا شود، خطرات بیشتری در کمین جنین وی خواهد بود.

مخملک چیست ؟

مخملک یک نوع بیماری باکتریایی است که در برخی از افراد مبتلا به استرپتوکوک گلو ایجاد می‌شود. تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک را در عامل ایجاد کننده آنها نیز می‌توان دانست به این معنا که عامل مخملک یک باکتری است در حالی‌که عامل سرخک و سرخجه ویروس است. تب مخملک که به اسکارلاتینا نیز معروف است دارای بثورات قرمز روشن است که بخش عظیمی از بدن را می‌پوشاند. مخملک همیشه با گلودرد و تب شدید همراه است و بیشتر در سنین بین 5 تا 15 سال دیده می‌‌شود. مخملک اگر درمان نشود، می‌تواند مشکلات جدی را برای قلب، کلیه‌ها و دیگر ارگان‌های بدن به وجود آورد.

علائم مخملک

از شایع‌ترین علائم بیماری مخملک موارد زیر را می‌توان نام برد:

• بثورات و جوش‌های قرمز که به صورت آفتاب‌سوختگی دیده می‌شوند و از گردن و صورت شروع شده و به قسمت پایین تنه گسترش می‌یابد.
• چین‌های پوستی در اطراف کشاله ران، زیر بغل، آرنج، زانوها و گردن معمولا قرمزتز از بثورات اطراف می‌شوند.
• صورت حالتی برافروخته پیدا می‌کند.
• زبان قرمزتر از همیشه می‌شود و در اوایل بیماری گویی روکشی سفید روی آن را پوشانده است.

بثورات و قرمزی صورت و دهان در این بیماری معمولا حدود 1 هفته طول می‌کشد. پس از فروکش شدن علائم، پوست بر اثر بثوراتی که روی آن بوده است، به حالتی در می‌آید که انگار در حال لایه برداری است. علائم و نشانه‌های دیگر مخملک شامل موارد زیر می‌شود:

• تب 38 درجه یا بالاتر همراه با لرز
• گلودرد و مشکل در بلع
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد

مخملک در صورت عدم درمان ممکن است به کلیه‌ها، خون و دیگر بخش‌های بدن گسترش یابد و در موارد نادر منجر به تب رماتیسمی شود که تبعات خطرناکی خواهد داشت.

تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک

با نگاهی به جدول زیر می‌توانید به صورت مختصر با تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک آشنا شوید:

علاوه بر این می‌توان گفت که شدت واگیر سرخجه از سرخک بسیار کمتر بوده و پایداری علائم در سرخک بسیار بیشتر از سرخجه است. در سرخجه تورم و التهاب غدد لنفاوی شایع است در حالی‌که در سرخک چنین نیست. بیماری مخملک با مصرف آنتی‌بیوتیک می‌تواند درمان شود در حالی‌که در سرخجه معمولا دارویی تجویز نمی‌شود و در سرخک نیز ممکن است دارویی مورد مصرف قرار نگیرد زیرا عامل بیماری سرخجه و سرخک چنانچه اشاره شد، ویروسی است در حالی‌که مخملک عامل باکتریایی دارد. همچنین لکه‌های ناشی از مخملک اغلب از گردن آغاز می‌شود در حالی‌که در سرخک و سرخجه لکه‌ها از صورت آغاز شده و به دیگر نقاط بدن گسترش می‌یابند.

واکسن سرخجه و سرخک

چنانچه اشاره کردیم، مخملک واکسن ندارد اما سرخجه و سرخک بیماری‌هایی هستند که برای آنها واکسن تولید شده است و بنابراین امروزه کمتر در میان مردم دیده می‌شوند. واکسن سرخک نخستین بار در سال 1963 میلادی کشف شد اما سپس درسال‌های بعد با واکسن سرخجه و اوریون ترکیب شد و نام MMR را گرفت. در سال 2005 بود که به واکسن MMR آبله مرغان نیز اضافه شد و بعد از آن این واکسن به نام MMRV معرفی شد که امروزه برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. فردی که این واکسن را می‌زند ایمنی صد در صد در برابر سرخک و سرخجه ندارد اما می‌توان گفت که به احتمال 85 تا 95 درصد در برابر این بیماری‌ها مصون خواهد بود.

سخن پایانی

تفاوت سرخک و سرخجه و مخملک به دلیل شباهت‌های بسیاری که بین آنها وجود دارد، معمولا مورد سوال قرار می‌گیرد. در این مطلب فرق‌های عمده‌ای که بین این 3 بیماری وجود دارد را برای شما عزیزان شرح دادیم. اگرچه امروزه با وجود واکسیناسیون کمتر فردی به این بیماری‌ها مبتلا می‌شود اما همچنان این احتمال وجود دارد که این بیماری‌ها بروز یابند و خطراتی را به وجود آورند. بنابراین آشنایی با آنها ضروری به نظر می‌رسد.