قرص فلودروکورتیزون برای چیست؟
قرص فلودروکورتیزون یک داروی کورتیکواستروئیدی مصنوعی است که بیشتر برای جبران کمبود هورمون‌های غده فوق کلیوی تجویز میشود. این دارو با افزایش بازجذب سدیم و دفع پتاسیم در کلیه‌ها، به حفظ تعادل آب و الکترولیت در بدن کمک می‌کند. فلودروکورتیزون در درمان بیماری آدیسون و افت فشار خون ناشی از اختلالات غده فوق کلیوی یا نوروژنیک کاربرد دارد. مصرف آن باید زیر نظر پزشک و با تنظیم دقیق دوز انجام شود.
فواید قرص فلودروکورتیزون
این قرص دارای کاربرد و فواید گسترده‌ای است که در ادامه به آن پرداخته میشود.
- افزایش فشار خون در بیماران مبتلا به افت فشار مزمن یا ارتواستاتیک: فلودروکورتیزون با افزایش بازجذب سدیم و مایعات در کلیه‌ها، حجم خون را بیشتر کرده و موجب بالا رفتن فشار خون میشود. این خاصیت به‌ویژه برای بیمارانی که هنگام ایستادن دچار سرگیجه، ضعف یا غش می‌شوند بسیار مفید است.
- جایگزینی هورمون‌های غده فوق کلیوی در بیماری آدیسون: در بیماران مبتلا به کمکاری غده فوق کلیوی، بدن قادر به تولید کافی هورمون‌های مینرالوکورتیکوئید نیست. فلودروکورتیزون با تقلید از عملکرد این هورمون‌ها، به حفظ تعادل نمک و آب کمک کرده و علائم ناشی از کمبود هورمون‌ها را کاهش می‌دهد.
- تنظیم تعادل آب و الکترولیت‌های بدن: این دارو موجب افزایش بازجذب سدیم و دفع پتاسیم میشود. در نتیجه تعادل بین این دو ماده حیاتی در خون حفظ شده و از مشکلاتی مثل کم‌آبی، اختلالات قلبی یا عضلانی جلوگیری می‌کند.
- کاهش علائم مرتبط با فشار خون پایین: بسیاری از بیماران مبتلا به افت فشار خون، از علائمی مانند خستگی شدید، سرگیجه مداوم و حتی غش رنج می‌برند. این دارو با بهبود گردش خون و تثبیت فشار، باعث کاهش این مشکلات و افزایش کیفیت زندگی فرد میشود.
بیماران با مشورت پزشک می‌توانید از مکمل های کلیه و مجاری ادراری یا داروهای فشار خون استفاده کنید.
نحوه مصرف فلودروکورتیزون
نحوه مصرف روزانه و در یک زمان ثابت است تا سطح دارو در بدن پایدار بماند. مقدار دقیق دوز بر اساس وضعیت بیمار توسط پزشک تعیین میشود و نباید خودسرانه تغییر یابد. بهتر است دارو همراه با غذا یا شیر مصرف شود تا عوارض گوارشی کاهش یابد. برای آگاهی از نحوه مصرف با ما همراه باشید.
- تعیین دوز توسط پزشک: میزان مصرف این دارو برای هر بیمار متفاوت است و بر اساس بیماری، سن و شرایط جسمی توسط پزشک تنظیم میشود. مصرف بیش از حد یا کمتر از حد مجاز میتواند اثرات جدی بر فشار خون و الکترولیت‌ها داشته باشد.
- زمان ثابت برای مصرف: بهتر است قرص هر روز در یک ساعت مشخص مصرف شود تا غلظت دارو در خون ثابت بماند و اثربخشی بیشتری داشته باشد.
- مصرف همراه غذا یا شیر: چون فلودروکورتیزون ممکن است باعث تحریک معده شود، توصیه میشود همراه غذا یا شیر خورده شود تا عوارض گوارشی مانند تهوع یا سوزش معده کاهش یابد.
- قطع یا تغییر دوز ناگهانی ممنوع: توقف ناگهانی مصرف میتواند موجب بروز علائم خطرناک ناشی از کمبود هورمون‌های آدرنال شود. کاهش یا افزایش دوز باید به‌تدریج و تحت نظر پزشک انجام گیرد.
- پیگیری آزمایش‌های منظم: هنگام مصرف این دارو، پزشک ممکن است آزمایش‌های خون و بررسی فشار خون را برای کنترل سطح سدیم، پتاسیم و عملکرد کلیه درخواست کند.
زمان مصرف فلودروکورتیزون
زمان مصرف معمولاً صبح‌ها و پس از صرف صبحانه توصیه میشود، این دارو با الگوی طبیعی ترشح هورمون‌های غده فوق کلیوی هماهنگ‌تر است و عوارض گوارشی را نیز کاهش می‌دهد. مصرف در ساعات اولیه روز همچنین از بروز بی‌خوابی یا اختلال خواب جلوگیری می‌کند. لازم است دارو هر روز در زمان ثابت و طبق دستور پزشک مصرف شود.
نحوه عمکلرد فلودروکورتیزون
فلودروکورتیزون یک کورتیکواستروئید مصنوعی با اثر غالب مینرالوکورتیکوئیدی است که بر کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد. این دارو با افزایش بازجذب سدیم و آب و هم‌زمان دفع پتاسیم در لوله‌های کلیوی، باعث افزایش حجم خون و در نتیجه بالا رفتن فشار خون میشود. همچنین با تنظیم تعادل آب و الکترولیت‌ها، نقش مهمی در جایگزینی کمبود هورمون‌های آدرنال به‌ویژه در بیماران مبتلا به بیماری آدیسون ایفا می‌کند.
اشکال دارویی فلودروکورتیزون
این دارو به شکل قرص خوراکی در دسترس است و رایج‌ترین دوز آن قرص 0.1 میلی‌گرمی می‌باشد. این دارو اغلب در بسته‌بندی‌های 50 یا 100 عددی عرضه میشود. شکل تزریقی یا شربت از فلودروکورتیزون وجود ندارد و تنها فرم قرصی آن برای بیماران تجویز خواهد شد.
عوارض قرص فلودروکورتیزون
عوارض قرص فلودروکورتیزون بیشتر به دلیل اثرات مینرالوکورتیکوئیدی و کورتیکواستروئیدی آن ایجاد میشود. مصرف طولانیمدت یا دوزهای بالا میتواند باعث احتباس سدیم و مایعات، افزایش فشار خون و عدم تعادل الکترولیت‌ها شود. همچنین برخی بیماران دچار مشکلات گوارشی، تغییرات خلق‌وخو و اختلالات خواب می‌شوند. برخی از عوارض شایع این قرص به شرح زیر است:
- افزایش فشار خون
- تورم دست‌ها و پاها (ادم)
- احتباس سدیم و کاهش پتاسیم خون
- ضعف عضلانی یا گرفتگی عضلات
- مشکلات گوارشی مانند تهوع یا معده‌درد
- تغییرات خلقی و بی‌خوابی
- افزایش وزن و پف‌آلودگی صورت
موارد احتیاط
قبل از مصرف، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. موارد احتیاط این قرص به شرح زیر است:
- این قرص با افزایش بازجذب سدیم و مایعات در بدن، میتواند فشار خون را بالا ببرد و حجم گردش خون را زیاد کند. این موضوع برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی قلبی یا بیماری‌های عروق کرونر بسیار خطرناک است؛ زیرا ممکن است علائم آن‌ها تشدید شود و احتمال بروز عوارض قلبی مانند تنگی نفس یا ورم اندام‌ها افزایش یابد.
- از آنجا که این دارو بر تعادل الکترولیت‌ها و دفع مایعات تأثیر مستقیم دارد، بیماران مبتلا به نارسایی کلیه یا بیماری‌های مزمن کبدی باید با دقت بیشتری تحت نظر پزشک مصرف کنند. در این افراد، احتمال افزایش پتاسیم یا سدیم خون و احتباس بیش‌ازحد مایعات وجود دارد که میتواند وضعیت آن‌ها را وخیم‌تر کند.
- فلودروکورتیزون مانند بسیاری از کورتیکواستروئیدها میتواند باعث افزایش قند خون شود. در نتیجه بیماران دیابتی ممکن است نیازمند تغییر دوز داروهای ضددیابت یا انسولین باشند. عدم توجه به این موضوع میتواند کنترل قند خون را مختل کرده و خطر بروز عوارض دیابت را بالا ببرد.
- مصرف طولانیمدت فلودروکورتیزون احتمال کاهش تراکم استخوانی و شکستگی‌ها را بیشتر می‌کند. این اثر به‌خصوص در افراد سالمند یا زنانی که در دوران یائسگی هستند، اهمیت بیشتری دارد. بنابراین توصیه میشود همراه دارو از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D استفاده شود و فعالیت بدنی منظم برای تقویت استخوان‌ها و عضلات در نظر گرفته شود.
- این قرص با تضعیف سیستم ایمنی میتواند خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد یا علائم آن‌ها را پنهان کند. این فرایند باعث میشود بیماری عفونی دیرتر تشخیص داده شود و در برخی موارد به مراحل شدیدتر برسد.
مصرف فلودروکورتیزون در بارداری
مصرف این قرص در بارداری تنها در صورت ضرورت و تحت نظر دقیق پزشک مجاز است، اطلاعات کافی درباره ایمنی کامل آن برای جنین موجود نیست. این دارو میتواند از طریق جفت عبور کرده و روی رشد و تکامل جنین اثراتی داشته باشد. پزشک معمولاً کمترین دوز مؤثر را تجویز می‌کند و وضعیت مادر و جنین را به‌طور منظم کنترل می‌کند. مصرف خودسرانه یا تغییر دوز بدون مشورت پزشکی میتواند خطرناک باشد.
تداخل دارویی فلودروکورتیزون
- تداخلات رده X: کلادریبین، دسموپرسین، فکسینیدازول، ماسیمورلین، میفامورتید، میفپریستون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداستینیب
- کاهش اثرات داروها توسط فلودروکورتیزون: داروهای ضد دیابت، آکسیکابتاژن سیلوسل، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلسی‌تریول (سیستمیک)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت ، کورتیکورلین، کوزینتروپین، هیالورونیداز، ایزونیازید، ماسیمورلین، میفامورتید، نیوولومب، پیدوتیمود، سالیسیلات‌ها، سوماتریپتان، تاکرولیموس (سیستمیک)، ترتوموتید، تیزاجنلکلوسل
شرایط نگهداری فلودروکورتیزون
فلودروکورتیزون باید در دمای اتاق، دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری شود. دارو باید در بسته‌بندی اصلی خود و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار گیرد. از نگهداری در یخچال یا در محیط‌های مرطوب مانند سرویس بهداشتی خودداری شود.
کلام آخر
این مقاله به بررسی درمان کمکاری غده فوق کلیوی، بیماری آدیسون و افت فشار خون مزمن با قرص فلودروکورتیزون، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز پرداخت. این دارو با تأمین هورمون‌های مورد نیاز بدن، تعادل سدیم و پتاسیم را حفظ کرده و فشار خون و حجم خون را بهبود می‌بخشد. مصرف منظم و دقیق آن تحت نظر پزشک، علاوه بر کاهش علائم خستگی، سرگیجه و ضعف، از بروز عوارض جدی ناشی از کمبود هورمون‌های آدرنال پیشگیری می‌کند.
