بودزوناید یک داروی ضدآلرژی و ضدالتهابی است که به گروه گلوکوکورتیکوئیدها تعلق دارد. این دارو به عنوان یکی از اعضای خانواده کورتیکواستروئیدها شناخته میشود و بر اساس خواص ضدالتهابی و اثرات مثبت بر سیستم ایمنی بدن عمل میکند. بودزوناید عمدتاً برای کنترل علائم و بهبود بیماران با بیماریهای التهابی مزمن تنفسی، به ویژه آسم، استفاده میشود. بودزوناید با ورود به سلولهای آلوئولی در ریهها، به عنوان یک گلوکوکورتیکوئید، به پروسههای مختلف درون سلولی و مولکولی دخیل میشود. در ادامه به بررسی موارد مصرف، اشکال دارویی، موارد احتیاط و منع مصرف داروی budesonide خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی بودزوناید
- کپسول، تأخیر رهش: 3 میلی گرم (Entocort EC)، 4 میلی گرم (تارپیو)، 6 میلی گرم (Ortikos)، 9 میلی گرم (Ortikos)
- قرص نسخه طولانی 9 میلی گرم (Uceris)
- اسپری بینی (استنشاقی)
- شربت خوراکی
موارد مصرف داروی بودزوناید
بودزوناید برای پیشگیری و درمان علائم آلرژی فصلی و تمام سال (مانند گرفتگی و آبریزش بینی، خارش چشم و بینی یا گلو، عطسه) استفاده میشود. بودزوناید متعلق به دستهای از داروهای شناخته شده به عنوان کورتیکواستروئیدها است که با کاهش تورم (التهاب) در مجاری بینی عمل میکند. برخی از موارد مصرف این دارو شامل بیماری کرون، نفروپاتی اولیه ایمونوگلوبولین A، نفروپاتی ایمونوگلوبولین A، کلانژیت، ازوفاژیت ائوزینوفیلیک و… میباشد.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی budesonide
سنتز، غلظت ویتامین A سرم را افزایش داده و پروستاگلاندین و سیتوکین های پیش التهابی را مهار میکند. این فرایند از طریق سیتولیز مستقیم، تکثیر لنفوسیتها را سرکوب و میتوز را مهار میکند و تجمعات گرانولوسیتی را تجزیه میکند. نفروپاتی IgA اولیه، سلولهای B مخاطی موجود در ایلئوم، از جمله تکههای Peyer، گیرندههای گلوکوکورتیکوئیدی را بیان میکنند و مسئول تولید آنتیبادیهای IgA1 کمبود گالاکتوز هستند که باعث نفروپاتی IgA میشوند. کورتیکواستروئیدها میتوانند تعداد و فعالیت سلولهای B را از طریق اثرات ضد التهابی و سرکوب کننده سیستم ایمنی خود تعدیل کنند.
مقدار مصرف داروی budesonide
اسپری داروی بودزوناید برای استفاده در بینی است و معمولاً 1 یا 2 اسپری در هر سوراخ بینی یک یا دو بار در روز یا طبق دستور پزشک استفاده میشود. اگر برای اولین بار از پمپ اسپری استفاده میکنید یا برای 2 روز یا بیشتر از آن استفاده نکردهاید، دستورالعملها را دنبال کنید تا به درستی پمپ اسپری را پر کنید. قرص یا کپسول این دارو مطابق با دستور پزشک یا اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته بندی مصرف کنید. برای استفاده از اسپری، ابتدا درپوش پلاستیکی را بردارید. یک سوراخ بینی را با فشار دادن انگشت خود ببندید. سپس سر خود را کمی به سمت جلو خم کنید و با نگه داشتن شیشه بطری، اپلیکاتور بینی را با احتیاط داخل سوراخ دیگر بینی قرار دهید.
زمان مصرف بودزوناید
اسپری بینی بودزوناید را درون چشم یا گوش نریزید، در صورت تماس با چشم اقدام به شستشوی چشم خود کنید. کودکان کوچکتر ممکن است برای استفاده صحیح از این دارو به دوز کمتر و کمک بزرگسالان نیاز داشته باشند. بدون هماهنگی با پزشک دوز مصرفی را خود را کاهش، افزایش یا قطع نکنید. انجام این کار میتواند سبب بازگشت بیماری و عوارض جانبی شود. برخی از افراد فکر میکنند که این دارو در عرض 1 تا 2 روز اثر میکند، اما ممکن است تا 2 هفته طول بکشد تا فواید کامل این دارو تأثیر بگذارد.
طریقه مصرف بودزوناید در بزرگسالان
- داروی بودزوناید (budesonide) برای القای بهبودی کولیت اولسراتیو فعال، خفیف تا متوسط دارای کاربرد است. دوز پیشنهادی 9 میلی گرم به صورت خوراکی تا 8 هفته میباشد.
- مصرف این دارو برای درمان بیماری کرون فعال خفیف تا متوسط که ایلئوم یا کولون صعودی را درگیر میکند، توصیه میشود. دوز پیشنهادی (القاء)، 9 میلی گرم به صورت خوراکی تا 8 هفته که برای دورههای عود کننده بیماری فعال، دورههای 8 هفته ای ممکن است تکرار شود. دوز نگهداری برای بیماری کرون، 6 میلی گرم به صورت خوراکی تا 3 ماه است.
- داروی بودزوناید برای کاهش پروتئینوری در بزرگسالان مبتلا به نفروپاتی اولیه ایمونوگلوبولین A IgAN در معرض خطر پیشرفت سریع بیماری، به طور کلی نسبت پروتئین به کراتینین ادرار ((UPC≥1.5 گرم در گرم دارای کاربرد است. دوز مصرفی 16 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی است که در صورت قطع، 8 میلی گرم در روز برای 2 هفته آخر درمان کاهش دهید.
- این دارو در جهت تعیین یتیم برای کند کردن پیشرفت نفروپاتی ایمونوگلوبولین A و در نتیجه تاخیر در شروع نارسایی کلیه در افراد مبتلا به این بیماری استفاده میشود.
طریقه مصرف بودزوناید در کودکان
- داروی بودزوناید برای بیماری کرون فعال خفیف تا متوسط که ایلئوم یا کولون صعودی را درگیر میکند در بیماران بالای 8 سال توصیه میشود. دوز مصرفی برای افراد بالای 8 سال و وزن بیش از 25 کیلوگرم، 9 میلی گرم به صورت خوراکی تا 8 هفته و سپس 6 میلی گرم در هر ساعت به مدت 2 هفته میباشد.
- این دارو برای درمان کولیت اولسراتیو در بیماران کودکان 0 تا 16 سال استفاده میشود.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی بودزوناید، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله مشکلات چشمی (مانند گلوکوم، آب مروارید)، عفونتها (از جمله سل)، مشکلات اخیر بینی (مانند جراحت، زخم) و… با پزشک در رابطه با خطرات آن مشورت کنید. اگر در معرض عفونت قرار گرفتهاید یا برای جزئیات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید. همچنین به ندرت، استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی برای مدت طولانی میتواند پاسخ بدن شما به استرس فیزیکی را دشوارتر کند.
- در صورت استفاده مزمن، ممکن است اثرات سیستمیک (مانند هیپرکورتیسیسم، سرکوب آدرنال) رخ دهد. گلوکوکورتیکواستروئیدها میتوانند پاسخ محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) به استرس را کاهش دهند. اگر بیماران تحت عمل جراحی یا سایر موقعیتهای استرسزا قرار دارند، با یک گلوکوکورتیکواستروئید سیستمیک مکمل مصرف کنید.
- احتیاط در بیمارانی که از درمان با گلوکوکورتیکواستروئید با اثرات سیستمیک بالاتر به بیمارانی با اثرات سیستمیک کمتر (مانند بودزوناید) منتقل میشوند. کنترل علائم ترک استروئید شامل علائم سرکوب حاد آدرنال یا فشار خون داخل جمجمهای خوشخیم میباشد.
- داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب میکنند، از جمله بودزوناید، در برخی موارد خطر عفونت را افزایش میدهند. بیمارانی که عفونت خاصی نداشتهاند (مانند آبله مرغان، سرخک) میتوانند عفونتهای جدیتری داشته باشند.
- کاهش عملکرد کبد بر حذف گلوکوکورتیکواستروئیدها تأثیر میگذارد. افزایش دسترسی سیستمیک بودزونید خوراکی با سیروز کبدی نشان داده شده است. در بیماران مبتلا به بیماری کبدی متوسط تا شدید، مصرف آن را قطع کنید.
- احتیاط در مورد فشار خون، دیابت، پوکی استخوان، زخم معده، گلوکوم یا آب مروارید، یا سایر شرایطی که گلوکوکورتیکواستروئیدها ممکن است اثرات ناخواسته داشته باشند.
موارد منع مصرف بودزوناید
- حساسیت مفرط مستند
- برونشکتیاز متوسط تا شدید
- سل ریوی(فعال یا نهفته)
- عفونت تنفسی قارچی، باکتریال یا ویروسی درمان نشده
- استاتوس آماتیکوس
- آسم حاد
- برونکواسپاسم حاد
- قطع ناگهانی دارو
عوارض جانبی داروی بودزوناید (budesonide)
خشکی یا سوزش بینی و گلو، سرفه، عطسه، خونریزی بینی، طعم و بوی نامطبوع و… برخی از عوارض داروی بودزوناید (budesonide) میباشد. اگر هر یک از این عوارض جانبی ادامه یافت یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده میکنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی این دارو شامل از دست دادن حس چشایی یا بویایی، درد و زخم در بینی، کاهش وزن، سردرد، تورم مچ پاها، افزایش تشنگی و ادرار کردن، مشکلات بینایی و… میباشد. همچنین کورتیکواستروئیدها ممکن است توانایی بدن برای مبارزه با عفونتها را تضعیف کنند.
- کمردرد
- سرگیجه
- درد شکم
- سوء هاضمه
- استفراغ
- خستگی
- سردرد
- آکنه
- حالت تهوع
- عفونت تنفسی
تداخل دارویی بودزوناید
- تداخلات رده X (پرهیز): استنشاقی:دسموپرسین، آلدسلوکین، فکسینیدازول، فوزیدیکاسید(سیستمیک)، لوگزاپین، لووکتوکونازول، واکسن زندهیروتاویروس، مهارکنندگان شدید و متوسط CYP3A4(رکتال)، آب گریپ فروت (خوراکی)
- تداخلات ماژور: کلونیگزین، کوبیسیستات،کانیواپتان، کوپر سالیسیلات، سیکلوسپورین، داروناویر، دیکلوفناک، دیفلونیسال، دیپایرون، دروکسیکام،دوولیسیب، اتودولاک، اتوفنامات، فدراتینیب، فلبیناک، فپرادینول، NSAiDs، فپرازون، فکسینیدازول،فلروکساسین، فلوکتافنین، فلومکوئین، فوسنتوپیتانت، اکسیفنبوتازون، پارسیتینیب، فنیلبوتازون،پوساکونازول، پرانوپروفن، پروگلومتاسین، پروپیفنازون، پروکوئازون، ریتوناویر، سالیسیلیک اسید،سالسالات، ساکوئیناویر، سارگراموستیم، سدیم سالیسیلات، سولفاسالیسیلیکاسید، سولینداک،تلاپرویر، تلیترومایسین، تولمتین، وریکونازول
- تداخلات متوسط: واکسن ها، آپالوتامید، آرانوفین، کریزوتینیب، ایترومایسین، گلیسرول فنیلبوتیرات،رانولازین،تستوسترون، توکسوئید تتانوس
- کاهش اثرات بودزوناید توسط داروها: تنباکو(کشیدن سیگار و قلیان)، داروهای ضداسید معده و داروهای موثر بر اسیدهای صفراوی
مصرف داروی بودزوناید (budesonide) در دوران بارداری و شیردهی
دادههای موجود از مجموعه موارد منتشر شده، مطالعات اپیدمیولوژیک و بررسیهای مربوط به مصرف خوراکی بودزوناید (budesonide) در زنان باردار، خطر مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین یا سایر پیامدهای نامطلوب مادر و جنین را شناسایی نکرده است. تجویز SC در طول اندامزایی در دوزهای ~0.5 برابر یا ~0.05 برابر، به ترتیب، حداکثر دوز توصیه شده برای انسان، منجر به افزایش از دست دادن جنین، کاهش وزن نوزاد و ناهنجاریهای اسکلتی شد. سمیت مادری در هر دو موش و خرگوش در این سطوح دوز مشاهده شد. بر اساس دادههای حیوانی، به زنان باردار در مورد خطر بالقوه برای جنین توصیه کنید.
تاثیر داروی بودزوناید در شیردهی
بر طبق گزارشات، مصرف این دارو در دوران شیردهی مشکل خاصی ایجاد نخواهد کرد. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات روی نوزادان یا اثرات بر تولید شیر در دسترس نیست. یک مطالعه منتشر شده گزارش میدهد که بودزوناید در شیر انسان به دنبال استنشاق آن توسط مادر وجود دارد. نظارت روتین رشد خطی در نوزادان با مصرف مزمن بودزوناید در مادران شیرده توصیه میشود.
ملاحظات بالینی
- مطالعات ارتباط پیامدهای نامطلوب بارداری را در زنان مبتلا به بیماری کرون، از جمله زایمان زودرس و نوزادان کم وزن، در دورههای افزایش فعالیت بیماری (از جمله افزایش دفعات مدفوع و درد شکمی) نشان داد.
- نفروپاتی IgA در بارداری با پیامدهای نامطلوب مادر، از جمله افزایش میزان سزارین، فشار خون بالا ناشی از بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس، پیامدهای نامطلوب جنین و نوزادی، از جمله مردهزایی و وزن کم هنگام تولد همراه است.
- هیپوآدرنالیسم ممکن است در نوزادان متولد شده از مادرانی که در دوران بارداری کورتیکواستروئید دریافت میکنند، رخ دهد. نوزادان را از نظر علائم هیپوآدرنالیسم (مانند تغذیه نامناسب، تحریکپذیری، ضعف، استفراغ) با دقت مشاهده کنید و بر اساس آن مدیریت کنید.
شرایط نگهداری داروی budesonide
داروی بودزوناید باید در دمای اتاق و درپوش محافظ در جای خود دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر داروی بودزوناید
در این مقاله از وبسایت داروخانه آنلاین مثبت سبز، به بررسی جزئیات و اطلاعات کلیدی درباره داروی بودزوناید، یک گلوکوکورتیکوئید مؤثر در درمان بیماریهای التهابی و آلرژیک، پرداختیم. این دارو با مکانیسم عمل خاص خود، توانسته است در موارد مختلفی از جمله آسم، بیماریهای مزمن تنفسی و آلرژیها به عنوان یک درمان کارآمد شناخته شود. با این حال، لازم به ذکر است که استفاده از این دارو باید تحت نظر و نظارت پزشک صورت گیرد.
منبع سایت: Medscape