یکی از دستاوردهای مهم در زمینه درمان اختلالات اضطرابی، استفاده از داروهای ضدافسردگی از گروه SSRIs (مهارکننده بازجذب سروتونین) میباشد. اس سیتالوپرام یکی از این داروهای موثر است که به عنوان یک نمونه برجسته از این گروه معرفی میشود. این دارو به عنوان یک داروی افسردگی مورد تأیید از سوی سازمان‌های بهداشت جهانی و نهادهای بهداشتی معتبر دیگر، در درمان اختلالات اضطرابی و افسردگی به کار گرفته میشود. این دارو با مکانیسم عمل مختصر واقعی خود، یعنی افزایش سطح سروتونین در مغز، بهبود وضعیت روحی فرد را ایجاد میکند. در ادامه به بررسی موارد مصرف، طریقه مصرف، مکانیسم عمل، منع مصرف و… داروی escitalopram خواهیم پرداخت.
اشکال دارویی اس سیتالوپرام
- قرص: 5 میلی گرم، 10 میلی گرم، 20 میلی گرم
- محلول خوراکی: 5 میلی گرم / 5 میلی لیتر
موارد مصرف داروی اس سیتالوپرام
اسیتالوپرام برای درمان افسردگی و اضطراب استفاده میشود که با کمک به بازگرداندن تعادل یک ماده طبیعی خاص (سروتونین) در مغز عمل میکند. اسیتالوپرام متعلق به دسته‌ای از داروهای شناخته شده به عنوان مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که ممکن است سطح انرژی و احساس خوب بودن شما را بهبود عصبی بودن را کاهش دهد.
موارد مصرف قرص اس سیتالوپرام در بزرگسالان
- اختلال افسردگی اساسی
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال وسواس اجباری (خارج از برچسب)
- بی خوابی (خارج از برچسب)
- علائم وازوموتور مرتبط با یائسگی (خارج از برچسب)
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی escitalopram
مکانیسم این دارو S-آنانتیومر سیتالوپرام راسمیک و بازجذب سروتونین را با تأثیر کم یا بدون تأثیر بر بازجذب نوراپی نفرین یا دوپامین مهار میکند. جذب با حداکثر زمان پلاسما 5 ساعت (تک دوز 20 میلی گرمی) و حذف در نیمه عمر 27-32 ساعت میباشد. در آخر نیز از طریق ادرار (8%) دفع میشود.
مقدار مصرف داروی escitalopram
داروی اس سیتالوپرام (escitalopram) را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز در صبح یا عصر مصرف کنید. اگر از فرم مایع این دارو استفاده می‌کنید، دوز را با دقت و با استفاده از دستگاه قاشق مخصوص اندازه‌گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. برای کاهش خطر عوارض جانبی، پزشک در برخی موارد به شما دستور می‌دهد که مصرف این دارو را با دوز پایین شروع کنید و به تدریج دوز خود را افزایش دهید.
زمان مصرف اس سیتالوپرام
قبل از مصرف داروی اس سیتالوپرام، اطلاعات دارویی موجود بر روی بسته بندی دارو را بررسی کنید. دارو را طبق نسخه و دستور پزشک مصرف کنید، هرگز بدون هماهنگی با وی دوز مصرفی خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. قطع زودهنگام دارو سبب عوارض جانبی خطرناک و البته بازگشت بیماری خواهد شد. در برخی بیماران بعد از مصرف علائمی مانند نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات مختصر مشابه شوک الکتریکی مشاهده شده است. برای جلوگیری از این علائم در زمانی که درمان با این دارو را متوقف می‌کنید، پزشک ممکن است دوز شما را به تدریج کاهش دهد.
طریقه مصرف قرص اس سیتالوپرام در بزرگسالان
- داروی اس سیتالوپرام (escitalopram) برای درمان حاد و نگهدارنده اختلال افسردگی اساسی (MDD) توصیه میشود. دوز مصرفی 10 میلی گرم به صورت خوراکی در روز است که ممکن است پس از 1 هفته به 20 میلی گرم در روز افزایش یابد.
- این دارو برای درمان حاد اختلال اضطراب فراگیر (GAD) توسط پزشک توصیه میشود. دوز پیشنهادی 10 میلی گرم به صورت خوراکی در روز است که در برخی موارد پس از 1 هفته به 20 میلی گرم در روز افزایش می‌یابد. در کمترین دوز موثر نگهداری شود و در صورت نیاز به درمان طولانی مدت، نیاز به درمان را به صورت دوره‌ای ارزیابی کنید.
- اختلال وسواس اجباری، 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که ممکن است پس از 1 هفته به 20 میلی گرم در روز افزایش یابد. در کمترین دوز موثر نگهداری شود و در صورت نیاز به درمان طولانی مدت، نیاز به درمان را به صورت دوره‌ای ارزیابی کنید.
- برای درمان بی‌خوابی ثانویه به افسردگی 5-20 میلی گرم به صورت خوراکی در دوره 8 هفته و برای ثانویه به اختلال هراس در زنان 5-10 میلی گرم در طول دوره 8 هفته استفاده میشود.
- علائم وازوموتور مرتبط با یائسگی، 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی استفاده میشود که اگر علائم به اندازه کافی کنترل نشود، ممکن است تا 20 میلی گرم در روز بعد از 4 هفته افزایش یابد.
- در جهت درمان تمام موارد مصرف، برای درمان طولانی مدت، در کمترین دوز موثر نگهداری شود و نیاز به ادامه درمان را به صورت دوره‌ای ارزیابی کنید. همچنین قبل از شروع درمان با داروهای ضد افسردگی، بیماران را از نظر سابقه خانوادگی اختلال دوقطبی، مانیا یا هیپومانیا غربال کنید.
طریقه مصرف قرص اس سیتالوپرام در کودکان
- برای درمان اختلال افسردگی اساسی در کودکان بالای 12 سال 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که در برخی موارد پس از حداقل 3 هفته دوز افزایش می‌یابد. همچنین مقدار مصرف کلی نباید از 20 میلی گرم در روز بیشتر شود.
- این دارو برای اختلال اضطراب فراگیر (GAD) در بیماران بالای 7 سال نشان داده شده است. دوز مصرفی اولیه 10 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی که بسته به پاسخ بالینی و تحمل، ممکن است دوز پس از حداقل 2 هفته تا حداکثر 20 میلی گرم در روز افزایش یابد.
موارد احتیاط
قبل از مصرف داروی اس سیتالوپرام (escitalopram)، اگر به آن یا به سیتالوپرام حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت داشتن سوابق پزشکی از جمله سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دوقطبی و مانیک- افسردگی، سابقه شخصی یا خانوادگی اقدام به خودکشی، بیماری کبدی، تشنج، مشکلات خونریزی، سدیم پایین در خون (هیپوناترمی)، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته شدن زاویه) و… به پزشک مراجعه کنید.
- افزایش خطر افکار و رفتارهای خودکشی در نوجوانان و بزرگسالان جوان گزارش شده است. همه بیماران تحت درمان با داروهای ضدافسردگی را برای هرگونه نشانه بدتر شدن بالینی و ظهور افکار و رفتارهای خودکشی، به ویژه در چند ماه اولیه درمان دارویی، تحت نظر بگیرید.
- خطر ابتلا به میدریازیس؛ این دارو ممکن است حمله زاویه بسته را در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته با زوایای آناتومیک باریک بدون ایریدکتومی ثبت شده ایجاد کند.
- در یک مطالعه بر روی داوطلبان عادی، اسیتالوپرام 10 میلی گرم در روز عملکرد ذهنی یا عملکرد روانی حرکتی را مختل نکرد. از آنجایی که هر داروی روانگردان ممکن است قضاوت، تفکر یا مهارت‌های حرکتی را مختل کند، به بیماران در مورد کار با ماشین‌آلات و رانندگی هشدار دهید.
- افزایش خطر حوادث خونریزی مربوط به داروهایی که با بازجذب سروتونین تداخل دارند. علائم ممکن است شامل اکیموز، هماتوم، اپیستاکسی، و پتشی تا خونریزی‌های تهدید کننده زندگی باشد. برای بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند، نسبت نرمال شده بین‌المللی را به دقت کنترل کنید.
- اطلاعات محدود در مورد استفاده در بیماران مبتلا به بیماری همزمان؛ احتیاط در مورد بیماری‌ها یا شرایطی که متابولیسم یا پاسخ‌های همودینامیک را تغییر می‌دهند، توصیه میشود.
خطر هیپوناترمی داروی اس سیتالوپرام
- در بسیاری از موارد، به نظر می‌رسد هیپوناترمی ناشی از سندرم ترشح نامناسب هورمون آنتی‌دیورتیک (SIADH) باشد و در صورت قطع مصرف، برگشت‌پذیر بود.
- مواردی با سدیم سرم کمتر از 110 میلی مول در لیتر گزارش شده است. بیماران مسن ممکن است در معرض خطر بیشتر ابتلا به هیپوناترمی با SSRI و SNRI باشند. همچنین، بیمارانی که دیورتیک مصرف می‌کنند یا در غیر این صورت کاهش حجم دارند، در معرض خطر بیشتری می‌باشند.
- در صورت بروز هیپوناترمی علامت‌دار، قطع مصرف را در نظر بگیرید و مداخله پزشکی مناسب را انجام دهید. علائم و نشانه‌ها شامل سردرد، مشکل در تمرکز، اختلال حافظه، گیجی، ضعف و بی‌ثباتی است که ممکن است منجر به زمین خوردن شود. همچنین علائم و نشانه‌های مرتبط با موارد شدیدتر یا حاد شامل توهم، سنکوپ، تشنج، کما، ایست تنفسی و مرگ است.
سندرم قطع مصرف اس سیتالوپرام
- گزارش‌های خود به خودی از عوارض جانبی که پس از قطع مصرف SSRI و SRNI اتفاق می‌افتد، به‌ویژه زمانی که ناگهانی باشد، موجود است.
- علائم ممکن است شامل خلق و خوی ناخوشایند، تحریک‌پذیری، بی‌قراری، سرگیجه، اختلالات حسی (به عنوان مثال، پارستزی مانند احساس شوک الکتریکی)، اضطراب، گیجی، سردرد، بی‌حالی، ناتوانی عاطفی، بی‌خوابی و هیپومانیا باشد.
- اگرچه این رویدادها به طور کلی خود محدود شونده هستند، اما گزارش‌هایی از علائم قطع جدی گزارش شده است. اگر علائم غیرقابل تحمل پس از کاهش دوز یا پس از قطع مصرف بروز کرد، دوز قبلی تجویز شده را از سر بگیرید و دوز را با سرعت تدریجی‌تر کاهش دهید.
موارد منع مصرف داروی اس سیتالوپرام
- حساسیت به اسیتالوپرام یا سیتالوپرام
- پیموزاید
- استفاده از MAOI برای درمان اختلالات روانپزشکی با اسیتالوپرام یا ظرف 14 روز پس از قطع مصرف
- استفاده از اسیتالوپرام در 14 روز پس از قطع MAOI که برای درمان اختلالات روانپزشکی است.
خطرات خودکشی و داروهای ضد افسردگی
- در مطالعات کوتاه مدت، داروهای ضد افسردگی خطر تفکر و رفتار خودکشی را در کودکان، نوجوانان و جوانان (کمتر از 24 سال) که داروهای ضد افسردگی برای اختلالات افسردگی اساسی و سایر بیماری‌های روانپزشکی مصرف می‌کنند، افزایش داد.
- این افزایش در بیماران بالای 24 سال مشاهده نشد اما کاهش جزئی در تفکر خودکشی در بزرگسالان بالای 65 سال دیده شد. افسردگی و برخی دیگر از اختلالات روانپزشکی خود با افزایش خطر خودکشی مرتبط هستند.
- بیماران در هر سنی را که شروع به درمان ضد افسردگی می‌کنند، تحت نظر داشته باشید و بدتر شدن بالینی، خودکشی یا تغییرات غیرعادی در رفتار را از نزدیک مشاهده کنید. به خانواده‌ها و مراقبان در مورد نیاز به نظارت دقیق و ارتباط با تجویز کننده توصیه کنید.
عوارض جانبی داروی اس سیتالوپرام (escitalopram)
حالت تهوع، خشکی دهان، مشکلات خواب، یبوست، خستگی، خواب آلودگی، سرگیجه و افزایش تعریق برخی ازعوارض داروی اس سیتالوپرام (escitalopram) میباشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل کاهش علاقه به رابطه جنسی، تغییر در توانایی جنسی، خونریزی آسان و کبودی، مدفوع سیاه، غش، ضربان قلب سریع و نامنظم، استفراغ شبیه تفاله قهوه، تشنج، درد، تورم و قرمزی چشم، گشاد شدن مردمک چشم، تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف نور در شب، تاری بینایی) و… میباشد.
- سردرد، سرگیجه، خستگی، خواب آلودگی و بی‌خوابی
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- اختلال انزال
- خشکی دهان
- یبوست
- کاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی
- آنورگاسمی
- سوء هاضمه
- افزایش تعریق
- رینیت
- سندرم شبه آنفولانزا
- کاهش اشتها
- اختلال قاعدگی
تداخل دارویی اس سیتالوپرام
- تداخلات رده X (پرهیز): بروموپرید، سیتالوپرام، داپوکستین، فکسینیدازول، لینزولید، متیلن بلو، مهارکنندههای مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، پیموزاید، راساژیلین، سلژلین، اوروکیناز
- کاهش اثرات اس سیتالوپرام: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، سیپروهپتادین، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، گیلتریتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور
- افزایش اثرات داروها توسط اس سیتالوپرام: سفالوتین، سیتالوپرام، کلاژناز (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید، دسموپرسین، دمپریدون، فراورده‌های حاوی دوکسپین، دولوکستین، ادوکسابان، انوکساپارین، گیلتریتینیب، هالوپریدول، هپارین، هیدروکسی کلروکین، ایبریتومومب تیوکستان، لوفکسیدین، متیلن بلو، مهارکنندههای مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، اوبینوتوزومب، اکسی تریپتان
- افزایش اثرات اس سیتالوپرام: آلموتریپتان، آلوسترون، آمفتامین‌ها، داروهای ضد تهوع (آنتاگونیست های 5HT3)، داروهای ضد سایکوز، بروموپرید، بوپروپیون، بوسپیرون، سایمتیدین، اینوترسن، لاسمیدیتان، لیماپروست، لینزولید، لوفکسیدین، لورکاسرین (از بازار دارویی ایالات‌متحده جمع‌آوری‌شده)، متاکسالون، متی‌روسین، مولتی ویتامین/ فلورید (حاوی ویتامین‌های آ، دی و ای)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات، آهن)
مصرف اس سیتالوپرام (escitalopram) در دوران بارداری و شیردهی
داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک منتشر شده و گزارش‌های پس از بازاریابی، افزایش خطر نقایص مادرزادی یا سقط جنین را اثبات نکرده است. خطرات فشار خون ریوی مداوم در نوزاد (PPHN) و سازگاری ضعیف نوزادان با قرار گرفتن در معرض مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) در دوران بارداری وجود دارد. قرار گرفتن در معرض SSRI، به ویژه در ماه قبل از زایمان، با افزایش کمتر از 2 برابری در خطر خونریزی پس از زایمان همراه است. وقایع خونریزی مربوط به داروهایی که با بازجذب سروتونین تداخل دارند، از اکیموز، هماتوم، اپیستاکسی و پتشی تا خونریزی‌های تهدید کننده زندگی متغیر است.
نوزادان در معرض خطرات داروی اس سیتالوپرام
- نوزادانی که در اواخر سه ماهه سوم در معرض SSRI/SNRIs قرار گرفتند، دچار عوارضی شدند که نیاز به بستری طولانی مدت، حمایت تنفسی و تغذیه لوله‌ای دارند. چنین عوارضی میتواند بلافاصله پس از زایمان ایجاد شود.
- یافته‌های بالینی گزارش شده شامل دیسترس تنفسی، سیانوز، آپنه، تشنج، بی‌ثباتی دما، مشکل در تغذیه، استفراغ، هیپوگلیسمی، هیپوتونی، هیپرتونی، هیپررفلکسی، لرزش، بی‌قراری، تحریک‌پذیری و گریه مداوم است. این ویژگی‌ها با اثرات سمی SSRI و SNRI یا احتمالاً سندرم قطع دارو سازگار است.
تاثیر اس سیتالوپرام در شیردهی
این دارو در شیرد مادر دفع میشود و گزارش‌هایی مبنی بر آرام‌بخشی بیش از حد، بی‌قراری، تغذیه نامناسب و افزایش وزن ضعیف در نوزادانی که از طریق شیر مادر در معرض اسیتالوپرام (escitalopram) قرار گرفته‌اند، وجود دارد. داده‌های محدود از زنانی که 10 تا 20 میلی‌گرم اسیتالوپرام مصرف می‌کنند نشان می‌دهد که نوزادانی که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند، حدود 3.9 درصد از دوز تنظیم‌شده با وزن مادر از اسیتالوپرام و 1.7 درصد از دوز تنظیم‌شده با وزن مادر از دسمتیل سیتالوپرام را دریافت می‌کنند. هنگام تجویز به یک زن شیرده باید احتیاط کرد و نوزادان شیرده باید از نظر عوارض جانبی تحت نظر باشند.
شرایط نگهداری داروی escitalopram
داروی اس سیتالوپرام باید در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری شود. توجه داشته باشید که تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان وحیوانات نگهداری شوند.
کلام آخر در مورد داروی اس سیتالوپرام
در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز، به بررسی گسترده‌ای از جوانب مختلف داروی اس سیتالوپرام به عنوان یک داروی موثر در درمان اختلالات اضطرابی و افسردگی پرداختیم. مکانیسم عمل منحصر به فرد این دارو، یعنی افزایش سطح سروتونین، نقش مهمی در بهبود وضعیت روحی فرد ایفا میکند. استفاده از این دارو باعث بهبود علائم اختلالات روانی، افزایش کیفیت زندگی و بازگشت به عملکرد روزمره افراد مبتلا میشود. علاوه بر این، اس سیتالوپرام به عنوان یک داروی مقرون به صرفه و با اثربخشی قابل توجه در درمان این اختلالات شناخته شده است.
منبع سایت: Medscape
