یبوست یکی از بیماریهای آزاردهنده در مراجعهکنندگان به مراکز بهداشتی است که به دلایل مختلفی در فرد ایجاد میشود. یکی از داروهای جدیدی که در این زمینه توجه زیادی به خود جلب کرده است، قرص بیزاکودیل است. در این مقاله، قصد داریم به طور جامع به بررسی مزایا و عوارض محتمل قرص bisacodyl پرداخته و کاربردهای آن در مدیریت برخی از مشکلات شکمی و رودهای را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین، نگاهی به تحقیقات اخیر و نتایج به دست آمده در ارتباط با این دارو خواهیم داشت تا خوانندگان به روزترین اطلاعات را در این زمینه داشته باشند.
اشکال دارویی بیزاکودیل
اشکال دارویی بیزاکودیل تحت برندهای داخلی و خارجی یا با نام تجاری شرکتهای مختلف در بازار موجود است. این دارو در اشکال دارویی قرص معمولی یا آهسته رهش 5 و 10میلی گرم و شیاف 5 و 10 میلی گرم در داروخانهها یافت میشود. شرکتهای داروسازی با توجه به نیاز بیماران و پزشکان، داروها را در اشکال دارویی مختلف تولید میکنند. در هر صورت، مصرف داروها تنها با تجویز پزشک و تحت نظر وی باید انجام شود. هر دارویی ممکن است عوارض جانبی و تداخلهای دارویی خاص خود را داشته باشد، بنابراین مهم است که قبل از مصرف هر داروی جدید، با پزشک خود مشورت کنید.
موارد مصرف قرص بیزاکودیل
مهمترین کاربرد و استفاده قرص بیزاکودیل bisacodyl برای درمان یبوست است. با وجود این قرص و تاثیر عالی آن بر درمان یبوست، پیشنهاد میشود تا حدامکان از محصولات ملایمتر (مانند ملینهای خوراکی) برای درمان این عارضه استفاده شود. این دارو یک ملین محرک است که با افزایش مقدار مایعات یا نمک در روده عمل میکند، این اثر معمولاً منجر به اجابت مزاج در 15 تا 60 دقیقه میشود. یبوست با نوشیدن مایعات فراوان (چهار تا شش لیوان یا 8 اونس در روز)، خوردن غذاهای سرشار از فیبر و ورزش منظم قابل درمان است. استفاده از این محصول در کودکان کمتر از 6 سال توصیه نمیشود، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر قرص bisacodyl
مکانیسم اثر قرص یا شیاف بیزاکودیل عضله صاف روده و احتمالاً شبکه داخلی کولون را تحریک میکند و در نتیجه باعث افزایش پریستالسیس (حرکات دودی شکل روده) میشود. در نتیجه با تغییر ترشح آب و الکترولیت، تجمع مایع در روده سبب شل شدن آن خواهد شد. شیاف بیزاکودیل ۱۰ یا شیاف بیزاکودیل ۵، مستقیم بر روی روده تاثیر گذاشته و سبب اضافه کردن مایعات و در نتیجه شلشدن مدفوع جهت دفع میشود.
مقدار مصرف شیاف Bisacodyl
در صورت استفاده از شیاف داروی بیزاکودیل حتما قبل از استفاده دست های خود را بشویید. اگر شیاف آنقدر نرم است که نمیتوان آن را وارد کرد، به مدت 30 دقیقه در یخچال قرار دهید یا قبل از برداشتن روکش فویل روی آن آب سرد بمالید. سپس پوشش فویل شیاف را بردارید، در صورت تمایل، شیاف را میتوان با آب ولرم مرطوب کرد. بیماران برای نرمشدن شیاف هرگز از روغن معدنی یا وازلین استفاده نکنید. زیرا انجام این کار ممکن است باعث کاهش اثربخشی محصول شود. در ادامه به پهلوی چپ دراز بکشید و زانوی راست را کمی خم کنید. به آرامی شیاف را که انتهای آن نوک تیز است، به سمت ناف و به سمت راست روده وارد کنید.
زمان مصرف شیاف بیزاکودیل
پس از قراردادن شیاف داخل مقعد، در صورت امکان به مدت 15 تا 20 دقیقه در وضعیت خود بمانید تا زمانی که میل شدید به اجابت مزاج احساس کنید. اگر این محصول بیش از حد استفاده شود، ممکن است باعث از بین رفتن عملکرد طبیعی روده و ناتوانی در اجابت مزاج شود. زمان مصرف شیاف یا قرص بیزاکودیل Bisacodyl باید توسط پزشک تعیین شود. اگر متوجه علائم استفاده بیش از حد مانند اسهال، دردشکم، کاهش وزن یا ضعف در خود شدید، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر پس از استفاده از این محصول اجابت مزاج نداشتید یا فکر میکنید ممکن است مشکل پزشکی جدی داشته باشید، مصرف را متوقف کنید.
موارد احتیاط
قبل از استفاده از داروی بیزاکودیل، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتواند باعث واکنشهای آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. در صورت نیاز برای درمان یبوست، ملینها فقط باید به طور موقت استفاده شوند. دوزهای بالا یا استفاده مکرر میتواند منجر به یبوست مداوم و وابستگی به ملین شود. در زمان مراجعه به پزشک سوابق پزشکی از جمله مشکلات روده (مانند انسداد، کولیت اولسراتیو، هموروئید، خونریزی رکتوم)، علائم فعلی معده یا شکم (مانند تهوع یا استفراغ، درد، گرفتگی عضلات و…) را به او اطلاع دهید.
- از مصرف مداوم این دارو اکیدا خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث وابستگی ملین شود.
- از مصرف در بیماران مبتلا به گاستروانتریت خودداری شود.
- قرص این محصول را نجویید، آن را کامل با آب یا غذا قورت دهید.
- در عرض 1 ساعت پس از مصرف، مصرف آنتی اسید یا شیر جایز نیست.
- مصرف این دارو برای کودکان کمتر از 6 سال به دلیل نیاز به بلع قرص توصیه نمیشود.
- برخی از اشکال دارویی ممکن است حاوی بنزیل الکل باشند که با سمیت کشنده در نوزادان همراه بوده است. از اشکال دوز حاوی مشتقات بنزیل الکل در نوزادان خودداری کنید.
موارد منع مصرف قرص بیزاکودیل
قبل از استفاده و مصرف داروهای مختلف، ابتدا اطلاعات دارویی موجود بر روی محصول را به خوبی مطالعه کنید. بیشتر داروهای شیمیایی و حتی گیاهی موجود در بازار دارای موارد احتیاط و منع مصرف میباشند. در این راستا از استفاده بیجهت و بدون نسخه قرص بیزاکودیل (Bisacodyl) اکیدا خودداری کنید. بیماران در صورتی که از قبل داروی خاصی را مصرف میکنند به پزشک خود اطلاع دهند تا از خطرات تداخل دارویی جلوگیری شود. برخی از مهمترین موارد منع مصرف این دارو شامل موارد زیر میباشد:
- حساسیت مفرط
- انسداد یا نهفتگی شدید
- علائم آپاندیسیت یا شکم جراحی حاد
- استفراغ
- خونریزی از رکتوم
عوارض جانبی بیزاکودیل (Bisacodyl)
بعد از مصرف قرص یا شیاف بیزاکودیل ممکن است تحریک، سوزش، خارش رکتوم، ناراحتی خفیف، گرفتگی شکم یا حالت تهوع رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر پزشک با در نظر داشتن سوابق پزشکی خاص شما اقدام به تجویز این دارو کرده است، به یاد داشته باشید که وی تشخیص داده که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این محصول استفاده میکنند عوارض جانبی جدی ندارند، اما مصرف بدون نسخه و مداوم آن جایز نیست.
- عدم تعادل الکترولیت و مایعات
- اسهال بیش از حد
- حالت تهوع
- سوزش رکتوم
- سرگیجه
- استفراغ
عوارض جانبی خطرناک داروی بیزاکودیل
اگر عوارض جانبی جدی دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از مهمترین عوارض جانبی قرص Bisacodyl شامل اسهال شدید، خونریزی مقعدی یا تاول، اسهال شدید منجر به کمآبی، مشاهده علائم کمآبی، کاهش غیرمعمول ادرار، خشکی غیرمعمول دهان یا افزایش تشنگی، کمبود اشک چشم، سرگیجه یا سبکی سر، رنگ پریدگی و چروک پوست میباشد. واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تداخل دارویی قرص بیزاکودیل
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بیماران قبل از مراجعه به پزشک لیستی از محصولات شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به پزشک نشان دهید. پزشک شما با توجه به شرایط جسمانی، سوابق پزشکی و سن شما اقدام به تجویز داروهای مورد نظر میکند، همچنین با در نظر گرفتن داروهای مورد استفاده از تداخل دارویی و عوارض جانبی خطرناک جلوگیری میکند. برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند شامل ملینها (از جمله روغن کرچک، نرمکنندههای مدفوع، روانکننده هایی مانند روغن معدنی) میباشند.
مصرف قرص بیزاکودیل (bisacodyl) در دوران بارداری و شیردهی
زنان باردار از مصرف بیجهت و بدون دستور پزشک در جهت مصرف داروهای مختلف اکیدا خودداری کنند. غلظت پلاسمایی متابولیت فعال BHPM پس از دوزهای 10 میلی گرم در روز به مدت 7 روز کم است. استفاده کوتاه مدت به طور کلی در بارداری بیخطر در نظر گرفته میشود. با اینکه خطر خاصی از این محصول برای زنان باردار گزارش نشده است، اما از مصرف طولانی مدت این محصول اجتناب کنید. همچنین در شیر مادرانی که این قرص را 10 میلی گرم در روز به مدت 7 روز مصرف میکردند، اثراتی از وجود دارو مشاهده نشده است.
- به طور کلی استفاده از بیزاکودیل (bisacodyl) در زنان باردار با دستور پزشک قابل استفاده است، مطالعات کنترل شده در زنان باردار شواهدی از خطر جنینی نشان نمیدهد.
- مطالعات حیوانی در ارتباط با مصرف این دارو خطری را نشان نمیدهد.
- در صورتی که فواید آن بیشتر از خطرات باشد، زنان باردار میتوانند با رعایت دوز و طریقه مصرف، دارو را مصرف کنند.
- در مواقع اضطراری که استفاده از دارو برای زنان باردار ضروری است و داروی ایمنتری در دسترس نیست، قابل مصرف است.
- با این حال به زنان باردار پیشنهاد میشود از داروهای جایگزین موجود در بازار استفاده کنند تا خطر عوارض جانبی بر روی مادر و جنین کاهش یابد.
شرایط نگهداری قرص bisacodyl
به اطلاعات ذخیرهسازی روی برچسب محصول مراجعه کنید. این محصول را دور از دسترس کودکان و حیوانات و البته دور از گرما، رطوبت و نور خورشید نگهداری کنید. از ریختن داروهای مختلف به داخل خیابان، توالت و فاضلاب خودداری کنید. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز نیست، به درستی دور بریزید.
کلام آخر داروی بیزاکودیل
یبوست به عنوان یک مشکل شایع در دستگاه گوارش، میتواند برای افراد تجربهکننده آن، عوارض ناخوشایندی ایجاد کند. با توجه به نقش مهم دستگاه گوارش در فرآیند هضم و جذب مواد غذایی، هرگونه اختلال در حرکت و تخلیه مدفوعها میتواند به تأخیر در جذب مواد مغذی و انجام وظایف بهینه دستگاه گوارش منجر شود.
همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح دادیم، قرص و شیاف بیزاکودیل (bisacodyl) با مکانیسم عمل خود سبب کاهش مشکلات رودهای و یبوست در بیمار خواهد شد. در نهایت، آگاهی از روشهای پیشگیری و مدیریت یبوست اهمیت زیادی دارد. تغذیه مناسب، مصرف آب کافی، فعالیت بدنی منظم و در صورت لزوم مشاوره با پزشک در انتخاب داروهای مناسب میتواند به کنترل و بهبود وضعیت یبوست کمک کند.
منبع سایت: Medscape