داروی دکسترومتورفان (dextromethorphan) یا قرص ژلوکاف چیست؟

شربت‌‌ها و داروهای مختلفی در بازار وجود دارند که به منظور کاهش و درمان افراد یا تسکین علائم خاص بیماری مورد استفاده قرار می‌ گیرند. یکی از این داروها، دکسترومتورفان dextromethorphan نام دارد که به عنوان یک داروی تجویزی برای کنترل سرفه و سرماخوردگی استفاده می‌‌شود و نام دیگر آن ژلوکاف است. این دارو یک ترکیب شیمیایی مناسب است که به عنوان یک مهارکننده تأثیرات سرفه در سیستم عصبی مرکزی بدن عمل می‌ کند. در ادامه مقاله به بررسی اشکال دارویی، مقدار و موارد مصرف در بزرگسالان و کودکان، موارد احتیاط، منع مصرف و عوارض جانبی این محصول خواهیم پرداخت.

اشکال دارویی دکسترومتورفان

داروی دکسترومتورفان در اشکال دارویی از جمله قرص 15 میلی گرم، کپسول 15 میلی گرم، ژل 7.5 میلی گرم / 5 میلی لیتر، محلول خوراکی در اندازه های 7.5 تا 15 میلی گرم، شربت خوراکی 5 تا 20 میلی گرم، پاستیل 5، 7.5 و 15  میلی گرم و نوار خوراکی 7.5 میلی گرمی در بازار موجود است. اشکال مختلف این دارو برای سنین مختلف و البته بیماری های متفاوت مورد استفاده قرار می گیرد. پزشک شما با توجه به سن و سوابق پزشکی اشکال مصرفی این دارو را تعیین می کند.

موارد مصرف شربت دکسترومتورفان

داروهای شیمیایی و گیاهی زیادی برای کنترل و مهار سرفه های بدون خلط در داروسازی ها تولید می شود. پزشک شما با توجه به نوع بیماری که با آن درگیر هستید باید بهترین دارو را برای شما تجویز کند. شربت دکسترومتورفان برای کنترل سرفه های بدون خلط که ناشی از سرماخوردگی و گلودردهای ساده است مورد استفاده قرار می گیرد. این موارد مصرف توسط داروساز بر روی جلد دارو تعیین گشته است ولی پزشک با توجه به نوع بیماری شما می تواند این دارو را برای کنترل سرفه در بیماری های دیگر نیز تجویز کند.

موارد مصرف قرص ژلوکاف

قرص ژلوکاف (Gelocough) برای تسکین گلودرد و سرفه‌های خشک ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا استفاده می‌شود. این دارو یک سرکوب‌کننده سرفه است که بر سیگنال‌های مغز که رفلکس سرفه را تحریک می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. ژلوکاف سرفه‌های ناشی از سیگار کشیدن، آسم یا آمفیزم را درمان نمی‌کند.

موارد مصرف قرص یا شربت دکسترومتورفان در بزرگسالان

1. کاهش سرفه های بدون خلط
2. کمک به کاهش گلو درد
3. کنترل سرماخوردگی

موراد مصرف قرص یا شربت دکسترومتورفان در کودکان

1. کنترل سرفه بدون خلط
2. کمک به کنترل سرماخوردگی

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر Dextromethorphan

مکانیسم عمل دکسترومتورفان (Dextromethorphan) بر روی مرکز سرفه در مدولا اثر می کند. حساسیت گیرنده های سرفه را کاهش می‌دهد و انتقال تکانه سرفه را قطع می‌کند. جذب این محصول با شروع 15 الی 30 دقیقه ای با مدت زمان اوج 2 الی 3 ساعت می‌باشد. متابولیسم این محصول با آنزیم کبدی P450 CYP2D6 است و دفع آن از طریق ادرار صورت می‌گیرد. همچنین فارماکوژنومیک بر بستر CYP2D6 است و بر طبق تحقیقات تقریباً 7-10٪ از قفقازی‌ها و 3-8٪ از آمریکایی‌های آفریقایی تبار فاقد ظرفیت متابولیزه کردن سوبستراهای CYP2D6 هستند و به عنوان متابولیسم‌های ضعیف طبقه بندی می شوند.

قرص آهن با جذب بالا

قیمت: 260.000 تومان

قیمت با تخفیف:197.000 تومان

مشاهده

مقدار مصرف قرص Dextromethorphan

عمده مصرف این دارو در بزرگسالان برای کاهش سرفه های مربوط به سرماخوردگی است. مقدار مصرف این محصول در اشکال دارویی خود بسیار تفاوت دارد. مقدار مصرف مایع یا شربت دکسترومتورفان 10 الی 20 میلی گرم در هر دوز، ژل 30 میلی گرم در هر دوز، قرص معمولی 5 الی 15 میلی گرم و نوارهای خوراکی 30 میلی گرم در هر نوبت تجویز می شود. توجه داشته باشید که این مقدار مصرف برای عموم بوده و همواره بهترین کار مراجعه به پزشک معالج است. لازم بذکر است، این مقدار مصرف در بزرگسالان است و در ادامه به مقدار و زمان مصرف این دارو در کودکان خواهیم پرداخت.

زمان مصرف شربت دکسترومتورفان

دوز و زمان مصرف داروی دکسترومتورفان باید با توجه به نوع بیماری و سرفه های فرد تعیین شود. در زمان مراجعه به پزشک، او با مشاهده وضعیت بیماری و گلوی شما می تواند دوز مصرفی شربت این محصول را تا 30 میلی گرم در هر دوز افزایش دهد تا گلودرد شما بهتر شود. همچنین در صورت نیاز قرص این محصول را می تواند تا 6 نوبت در روز به مقدار 5 تا 15 میلی گرم افزایش دهد، البته نباید مقدار کلی آن از 120 میلی گرم تجاوز کند.

مقدار و زمان مصرف دکسترومتورفان در بزرگسالان

1. قرص این محصول برای مصارف عمومی 5-15 میلی گرم هر 4 ساعت تجویز می شود که نباید مقدار کلی آن در روز بیشتر از 120 میلی گرم شود.
2. ژل این محصول برای مصارف عمومی 30 میلی گرم هر 6 الی 8 ساعت در روز تجویز می شود که مقدار کلی آن نباید از 120 میلی گرم در روز تجاوز کند.
3. برای انتشار طولانی مدت این دارو نیز 60 میلی گرم هر 12 ساعت توصیه شده است که نباید در روز بیشتر از 120 میلی گرم تجاوز کند.
4. شربت آن نیز 10 تا 20 میلی گرم هر 4 ساعت بسته به وضعیت بیمار تجویز می شود.
5. نوار خوراکی این دارو نیز 30 میلی گرم هر 6 الی 8 ساعت مورد استفاده قرار می گیرد.

مقدار مصرف عمومی دکسترومتورفان (ِDextromethorphan) در کودکان

1. کودکان 4 تا 6 سال 15 میلی گرم PO دو بار در روز که نباید بیشتر از 30 میلی گرم در روز شود.
2. کودکان 6 تا 12 سال 30 میلی گرم PO دو بار در روز که نباید مقدار مصرف کلی روزانه آن بیشتر از 60 میلی گرم شود.
3. کودکان 12 سال به بالا نیز 60 میلی گرم هر 12 ساعت که نباید از 120 میلی گرم در روز تجاوز کند.

مقدار مصرف شربت دکسترومتورفان در کودکان

1. در کودکان 4 تا 6 سال 5 میلی گرم در هر 6 تا 8 ساعت (حداکثر از 30 میلی گرم در روز)
2. در کودکان 6 تا 12 سال 15 میلی گرم هر 6 الی 8 ساعت که نباید بیشتر از 60 میلی گرم در روز شود.
3. در کودکان 12 سال به بالا نیز 10-20 میلی گرم هر 4 ساعت یا 30 میلی گرم هر 6 الی 8 ساعت توصیه می شود که نباید از 120 میلی گرم در روز تجاوز کند.

مصرف ژل و پاستیل خوراکی دکسترومتورفان در کودکان

1. ژل این دارو باید در کودکان 12 سال بیشتر به میزان 30 میلی گرم هر 6 الی 8  ساعت در روز مصرف شود.
2. پاستیل این دارو در کودکان 6 الی 12 سال 5 تا 10 میلی گرم هر 4 ساعت تجویز می شود.
3. کودکان بالا 12 سال نیز 5-15 میلی گرم هر 4 ساعت که نباید از 120 میلی گرم در روز تجاوز کند.

موارد احتیاط

افرادی که قصد استفاده از قرص ژلوکاف را دارند باید به موارد منع مصرف و احتیاط بر روی بسته بندی محصول توجه کنند. این محصول برای کودکان زیر 4 تا 6 سال منع مصرف دارد، برای این کودکان تنها با دستور پزشک باید این دارو مصرف شود. لازم بذکر است، برای کودکان زیر 6 سال داروهای مشابه بهتری بدون عوارض جانبی وجود دارد که می توانید با مراجعه به پزشک از آن بهره مند شوید. در ادامه به برخی از موارد احتیاط شربت یا قرص دکسترومتورفان Dextromethorphan خواهیم پرداخت.

1. از مصرف الکل یا هرگونه مواد روان گردان در هنگام مصرف این دارو پرهیز کنید.
2. اگر قصد عمل یا جراحی دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
3. این دارو می تواند سبب خواب آلودگی و گیجی شما شود، برنامه خود را باتوجه به این عوارض تنظیم کرده و از رانندگی در این زمان اجتناب کنید.

موارد منع مصرف شربت دکسترومتورفان

این دارو را برای سرفه های مداوم یا مزمن همراه با سیگار کشیدن، آسم یا آمفیزم یا اگر با خلط بیش از حد همراه باشد، مصرف نکنید، مگر اینکه توسط پزشک شما تجویز شود. زیرا ممکن است سرعت تنفس را کاهش دهد و سبب عوارض و خطرات جدی در بیمار شود. موارد منع مصرف دکسترومتورفان مربوط به مهارکننده های غیرانتخابی MAO همزمان مانند سندرم سروتونین است. بعد از مصرف در برخی افراد ممکن است شاهد توهم، گیجی، بی قراری، هیپر رفلکسی، لرز، میوکلونوس و تاکی کاردی باشیم. در صورت برخورد یا نمایان شدن هریک از این عوارض به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی قرص دکسترومتورفان (Dextromethorphan)

بیشتر داروهای تولیدی موجود در داروخانه های کشور بعد از مصرف سبب عوارض جانبی در برخی افراد می شود. بیماران ممکن است بعد از مصرف دکسترومتورفان عوارضی مانند خواب آلودگی، سرگیجه، سردرد، استفراغ، آرام بخشی و… داشته باشند. در صورتی که هرکدام از این عوارض بعد از قطع دارو ماندگار یا بدتر شد، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. تاکنون عوارض جدی از این دارو گزارش نشده است، بااینحال برخی از عوارض جانبی داروی Dextromethorphan شامل موارد زیر می باشد.

• حالت تهوع و استفراغ
• یبوست
• خواب آلودگی و سرگیجه
• آرام بخش
• گیجی
• عصبی بودن

تداخل دارویی قرص دکسترومتورفان

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. بیماران عزیز قبل از مراجعه به پزشک حتما لیستی از داروهای مصرفی و سوابق پزشکی خود تهیه کرده و در زمان مراجعه به پزشک به او نشان دهند. داروهای دی سولفیرام، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، متوتری‌مپرازین، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین (مهارکننده ‌های قوی CYP2D6)، داروهای سروتونرژیک (با خطر بالا) و… ممکن است دچار تداخل دارویی با دکسترومتورفان شوند.

تداخل دارویی قرص ژلوکاف با داروهای زیر زیاد است و هنگام مصرف باید دقت کنید:

مصرف دکسترومتورفان (dextromethorphan) در دوران بارداری و شیردهی

هنوز اطلاعات و گزارشی از عملکرد این دارو بر روی شیر مادر تایید نشده است. ولی همواره بهتر است با دستور و توصیه پزشک داروی دکسترومتورفان Dextromethorphan را استفاده و در زمان بارداری و شیردهی داروهای مختلف را با دقت مصرف کنید. مطالعات حیوانی هیچ خطری را نشان نمی دهد و آزمایشات انسانی خاصی در رابطه با مصرف این دارو انجام نشده است. در صورتی که فواید این دارو بیشتر از خطر عوارض جانبی باشد، پزشک می تواند آن برای زنان باردار تجویز کند. پس در مواقع اضطراری تهدید کننده زندگی و زمانی که داروی ایمن تری در دسترس نیست می توان از آن استفاده کرد.

شرایط نگهداری دکسترومتورفان یا ژلوکاف

داروهای مختلف اعم از شربت، قرص، ژل و… را به دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری کنید. شربت دکسترومتورفان باید در دمای اتاق و به دور از نوز آفتاب و گرما نگهداری شود. این دارو را در زمانی که دیگر نیازی به آن ندارید یا تاریخ انقضا آن تمام شده، به درستی دور بریزید. از ریختن این قرص یا شربت این محصول به داخل خیابان، چاه دستشویی و فاضلاب خودداری کنید.

کلام آخر در مورد قرص دکسترومتورفان

در پایان این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شربت دکسترومتورفان Dextromethorphan به عنوان یک داروی مهم و پرکاربرد در کنترل سرفه مورد بررسی قرار گرفت. این ترکیب شیمیایی با تأثیرات مهارکننده بر سیستم عصبی مرکزی، به تسکین علائم سرفه و کاهش تحریک ‌پذیری مسیرهای عصبی مرتبط با سرفه کمک می ‌کند. شما می توانید با توجه به موارد احتیاط و منع مصرف این دارو بدون عوارض جانبی مصرف کنید. زنان باردار یا مادران شیرده بهتر است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند تا عوارض جانبی و دیگر مشکلات جلوگیری کنند.

منبع: سایت Medscape

سوالات متداول در مورد قرص دکسترومتورفان

[sp_easyaccordion id=”91506″]