سرطان زبان یکی از چندین نوع سرطان دهان است. مانند سایر سرطان‌ها، این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها بدون کنترل تقسیم می‌شوند و تومور را تشکیل می‌دهند. این نوع سرطان یک موضوع جدی در زمینه‌ی بهداشت عمومی و پزشکی است. با پیشرفت علم پزشکی، شناخت بهتری از عوامل خطر، علائم و گزینه‌های درمانی این بیماری به وجود آمده است. این مقاله به بررسی سرطان زبان می‌پردازد، از جمله علائم و نشانه‌های آن، عوامل خطر مرتبط، روش‌های تشخیصی موثر و گزینه‌های درمانی که برای مدیریت این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نوع سرطان در کجای زبان رخ می‌دهد؟
سرطان زبان معمولا در سلول‌های سنگفرشی سطح زبان (SCC) ایجاد می‌شود و منجر به تومور یا ضایعات می‌شود. این سرطان دو نوع دارد. یکی از آن‌ها سرطان زبان دهان نامیده می‌شود زیرا بخشی از زبان که می‌تواند بیرون بیاید دچار این مشکل می‌شود. مورد دیگر در پایه زبان شما اتفاق می‌افتد، جایی که به گلوی شما متصل می‌شود. این نوع که سرطان اوروفارنکس نیز نامیده می‌شود، اغلب پس از گسترش به غدد لنفاوی گردن شما تشخیص داده می‌شود. سرطان زبان کمتر از بسیاری از انواع دیگر شایع است. اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، افراد مسن هستند و در کودکان نادر است.
زبان
سرطان زبان مانند سایر بیماری‌ها مکن است با علائمی همراه باشد. زمانی که شما علائم این بیماری را مشاهده می‌کنید می‌توانید به سرعت مشکل خود را تشخیص داده و با پزشک خود آن را مطرح کنید. علائم سرطان زبان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک لکه قرمز یا سفید روی زبان که از بین نمی‌رود
- گلودردی که از بین نمی‌رود
- تغییرات در صدای شما، مانند صدای خشن
- یک نقطه درد (زخم) یا توده روی زبان که از بین نمی‌رود
- درد هنگام بلع
- بی‌حسی در دهان که از بین نمی‌رود
- احساس درد یا سوزش روی زبان
- مشکلات حرکت زبان یا صحبت کردن
- مشکل در بلع یا جویدن یا حرکت دادن فک یا زبان
- احساس گیر کردن چیزی در گلوی شما
- سرفه کردن خون
- کاهش وزن
- یک توده در گردن
- خونریزی بدون دلیل زبان (که ناشی از گاز گرفتن زبان یا آسیب دیگری نیست)
- درد در گوش (که این مورد بسیار نادر است)
مهم است که به یاد داشته باشید این علائم ممکن است به دلیل یک بیماری دیگر باشد، اما با این حال بهتر است فقط برای اطمینان، علائم را با پزشک عمومی خود بررسی کنید.
علل سرطان زبان چیست؟
فهم عوامل خطر مرتبط با این بیماری امری حیاتی است که می‌تواند در پیشگیری و کنترل این بیماری موثر باشد. برخی از علل بوجود آمدن مشکل سرطان زبان عبارت است از:
- مصرف تنباکو: مصرف تنباکو یکی از عوامل خطر اصلی برای ابتلا به سرطان زبان است. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو، با بافت زبان تعامل می‌کنند و می‌توانند به تغییرات سلولی و سرطان‌زایی منجر شوند.
- مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان زبان مرتبط است. الکل می‌تواند بافت زبان را تحت تأثیر قرار داده و فرآیندهای سرطان‌زایی را فعال کند.
- عفونت با HPV: برخی از انواع ویروس HPV می‌توانند به سرطان زبان منجر شوند. این ویروس ممکن است از طریق تماس جنسی یا مخاط زبان به بدن فرد وارد شود و باعث تغییرات سلولی و سرطان زبان شود.
- عوامل ژنتیکی: فرآیندهای ژنتیکی و عوامل خانوادگی نیز می‌توانند نقشی در افزایش خطر ابتلا به سرطان زبان داشته باشند. افرادی که سابقه خانوادگی از سرطان زبان دارند، با خطر بیشتری روبه‌رو هستند.
- نقص‌های تغذیه: نقص‌های تغذیه، به ویژه فقر آهن و ویتامین‌های A و C، ممکن است باعث ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به سرطان زبان شوند.
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف یک رژیم غذایی که کمتر از حد نیاز میوه و سبزیجات و بیش از حد غذاهای فرآوری شده و گوشت قرمز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان زبان را افزایش دهد. مصرف زیاد چربی، شکر و نمک نیز ممکن است به افزایش خطر ابتلا به این سرطان کمک کند.
- داشتن سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی از سرطان زبان یا دهان دارند، با خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری مواجه هستند. این نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی ممکن است نقشی در ابتلا به این نوع سرطان داشته باشند.
بیشتر بخوانید: سرطان زبان کشنده است؟
تشخیص سرطان زبان
پزشک دهان شما را معاینه می‌کند و در مورد علائم شما سوال می‌پرسد. سپس، ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص سرطان زبان پیشنهاد دهند، از جمله:
- تست‌های تصویربرداری: این آزمایش‌ها، مانند عکس‌برداری با اشعه ایکس، CT، MRI، و اسکن PET، تصاویر دقیقی از دهان شما، از جمله محل قرارگیری سرطان و اندازه آن، ثبت می‌کنند؛ همچنین ممکن است به یک تست بلع باریم نیز نیاز داشته باشید. در این نوع تست نوعی اشعه ایکس که در آن مایعی به نام باریم است، می‌نوشید. این باعث می‌شود که علائم سرطان در اشعه ایکس بیشتر نمایان شود.
- بیوپسی: پزشک شما همچنین ممکن است برای آزمایش (بیوپسی) از دهان شما نمونه برداری کند. آن‌ها می‌توانند از تکنیک‌های مختلفی برای بدست آوردن نمونه استفاده کنند، از جمله:
- بیوپسی برس: در این روش، پزشکان از یک برس سفت برای جمع آوری سلول‌ها از زبان شما استفاده می‌کنند و برس را به صورت دایره‌ای حرکت می‌دهند.
- بیوپسی برشی: اینجا جایی است که پزشک برای برداشتن نمونه‌های بافتی، برش کوچکی به شکل بیضوی روی زبان شما ایجاد می‌کند.
- آندوسکوپی: در طول این آزمایش، پزشک یک لوله نازک مجهز به نور و دوربین را در بینی و گلوی شما قرار می‌دهد، جایی که آن‌ها علائم سرطان را جستجو می‌کنند. آندوسکوپی همچنین می‌تواند نشان دهد که آیا سرطان به سایر نواحی گلو گسترش یافته است یا خیر.
سرطان زبان چه مراحلی دارد؟
هر مرحله از سرطان به شما می‌گوید که چقدر بزرگ است و آیا گسترش یافته است یا خیر. این به پزشک شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد به چه درمانی نیاز دارید. سرطان زبان که از دو سوم جلوی زبان شما شروع می‌شود، به عنوان سرطان دهان مرحله‌بندی می‌شود. سرطان زبان که در یک سوم پشت زبان شما شروع می‌شود (پایه زبان) به عنوان سرطان اوروفارنکس مرحله‌بندی می‌شود. مرحله سرطان شما به موارد زیر بستگی دارد:
- سرطان شما تا چه اندازه به بافت‌های محلی رشد کرده است
- آیا به غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است
- آیا به هر قسمت دیگری از بدن سرایت کرده است
درمان سرطان زبان
درمان شما بستگی به این دارد که تومور کجاست و چقدر بزرگ است. با توجه به این موضوع درمان‌هایی که می‌توان برای رفع مشکل سرطان زبان استفاده کرد عبارت است از:
- عمل جراحی: در طی این عمل که گلوسکتومی نامیده می‌شود، جراح تمام یا بخشی از زبان شما را بسته به بزرگی سرطان خارج می‌کند. آن‌ها همچنین برخی از سلول‌های سالم اطراف زبان شما را از بین می‌برند. اگر به نظر می‌رسد که سرطان به غدد لنفاوی شما گسترش یافته است، جراح می‌تواند مقداری از این بافت را خارج کند. پس از جراحی، ممکن است برای مشکلات صحبت کردن و بلع به فیزیوتراپی و توانبخشی نیاز داشته باشید.
- جراحی ترمیمی: پزشکان از این نوع جراحی برای بازگرداندن قسمت‌هایی از صورت یا دهان شما که باید در طی عمل سرطان برداشته شوند، استفاده می‌کنند. آن‌ها استخوان یا بافت سالم را از سایر قسمت‌های بدن شما می‌گیرند و از آن برای جایگزینی قسمت‌هایی از زبان، لب، صورت و سایر نواحی استفاده می‌کنند.
- پرتو درمانی: این درمان، پرتوهای انرژی قوی را از اشعه ایکس، پروتون‌ها یا وسایل دیگر به مکان‌های خاصی در بدن شما هدایت می‌کند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
- شیمی درمانی: با این روش درمانی، قبل یا بعد از جراحی سرطان برای کنترل رشد سلول‌های سرطانی یا کشتن سلول‌های ماندگار دارو مصرف می‌کنید.
- درمان هدفمند: درمان هدفمند سلول‌های سرطانی را با حمله به مواد شیمیایی خاص درون آن‌ها می‌کشد. پزشکان ممکن است از آن برای درمان سرطان زبان که بازگشته یا فراتر از تومور گسترش یافته است استفاده کنند.
- ایمونوتراپی: اگر سرطان زبان پیشرفته دارید و سایر درمان‌ها مؤثر نیستند، پزشک می‌تواند ایمونوتراپی را پیشنهاد کند. این کار با کمک به سیستم ایمنی بدن شما برای شناسایی و کشتن سلول‌های سرطانی انجام می‌شود.
پیشگیری از سرطان زبان
پیشگیری از سرطان زبان می‌تواند از طریق اقداماتی در زندگی روزمره و تغییرات در سبک زندگی انجام شود. در ادامه، به برخی از راه‌های پیشگیری از سرطان زبان اشاره می‌کنیم:
- مصرف یک رژیم غذایی سالم: انتخاب یک رژیم غذایی که غنی از میوه‌ها، سبزیجات، محصولات غنی از فیبر، و کمتر از حد نیاز گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده است، می‌تواند به پیشگیری از سرطان زبان کمک کند. مصرف مواد غذایی با رنگ‌های زنده مانند میوه‌ها و سبزیجات، که حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی مفیدی هستند، نقش مهمی در پیشگیری از سرطان زبان دارد.
- ترک عادت‌های مضر: مصرف تنباکو و الکل به عنوان دو عامل خطر اصلی برای سرطان زبان شناخته شده‌اند. ترک این عادت‌ها یا کاهش مصرف آن‌ها می‌تواند به شدت در پیشگیری از سرطان زبان موثر باشد.
- نظافت دهان و دندان‌ها: حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها، از جمله استفاده از مسواک و نخ دندان، شستشوی دهان پس از هر وعده غذایی، و مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی‌ها و تمیزی دندان‌ها، می‌تواند به پیشگیری از بروز سرطان زبان کمک کند.
- توجه به علائم و عوامل خطر: آگاهی از علائم مربوط به سرطان زبان و توجه به عوامل خطری مانند داشتن سابقه خانوادگی از این بیماری، می‌تواند باعث زودتر شناسایی و درمان این بیماری شود.
- مراجعه به پزشک برای بررسی‌های منظم: مراجعه به پزشک برای بررسی‌های منظم و انجام آزمایش‌های تشخیصی، می‌تواند به شناسایی زودرس سرطان زبان و شروع درمان موثر کمک کند.
سخن پایانی
در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز به بررسی علائم، روش های درمان و … سرطان زبان پرداختیم. آیا شما با علائم یا روش های درمان دیگری برای سرطان زبان آشنایی دارید؟ شما می توانید نظرات و سوالات خود را در خصوص سرطان زبان و روش های درمان آن در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
