تفاوت دوره کات و حجم در بدنسازی چیست؟
در دنیای بدنسازی، دو مفهوم اساسی برای تغییر ترکیب بدن به نام‌های دوره کات و دوره حجم وجود دارد. این دو مرحله مکمل یکدیگر هستند و هدف مشترک آن‌ها، ساخت عضله و کاهش چربی است. با این حال، تفاوت‌هایی کلیدی میان این دو وجود دارد که دانستن آن‌ها برای هر ورزشکار یا فرد علاقه‌مند به تناسب اندام ضروری است. به‌طور خلاصه، در دوره حجم بدن در حالت کالری مازاد قرار دارد تا عضله‌سازی تسهیل شود، در حالی که در دوره کات تمرکز بر کاهش چربی و حفظ توده عضلانی در شرایط کمبود کالری است.
دوره حجم (Bulking) به زمانی گفته میشود که فرد با مصرف کالری بیشتر از مقدار مورد نیاز بدن، وزن و عضله اضافه می‌کند. این فرایند معمولا همراه با تمرینات مقاومتی سنگین انجام میشود. در مقابل، دوره کات (Cutting) به معنای کاهش کالری دریافتی با هدف سوزاندن چربی‌های اضافی است، در حالی که تلاش میشود توده عضلانی حفظ شود. هر دو دوره نیازمند برنامه‌ریزی دقیق در زمینه تغذیه و تمرین هستند تا نتایج مطلوب حاصل شود.
تفاوت کات و حجم در رژیم غذایی چیست؟
یکی از بارزترین تفاوت‌ها میان دوره کات و دوره حجم بدنسازی، نوع رژیم غذایی است. در دوره حجم، رژیم غذایی سرشار از کالری و مواد مغذی برای رشد عضله طراحی میشود. مواد غذایی مورد استفاده شامل پروتئین‌های با کیفیت، کربوهیدرات‌های پیچیده و چربی‌های سالم هستند. برعکس، در دوره کات رژیم غذایی باید دارای کالری کمتر ولی همچنان مغذی باشد. تمرکز در این دوره روی غذاهای با چگالی پایین کالری مانند سبزیجات، پروتئین‌های کم‌چرب و کربوهیدرات‌های فیبردار است.
رژیم کات و حجم در بدنسازی
تغذیه کلید اصلی موفقیت در هر دو دوره است. در دوره حجم باید به کالری مازاد توجه داشت، به‌طوری که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر از کالری نگهدارنده مصرف شود. این افزایش کالری باید از منابع با کیفیت مانند گوشت بدون چربی، برنج قهوه‌ای، ماکارونی کامل و چربی‌های سالم یا مصرف مکمل‌های افزایش حجم و وزن تامین شود. در مقابل، در دوره کات باید کالری دریافتی بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از میزان نگهدارنده باشد و تمرکز بر پروتئین بالا و کربوهیدرات‌های پایین و پر فیبر است تا روند چربی سوزی به خوبی انجام شود. در دوره کات معمولا بدنسازان از قرص چربی سوز برای کاهش درصد چربی بدن استفاده می‌کنند.
مزایا و معایب دوره کات و حجم
هر دوره دارای مزایا و معایبی است که بسته به هدف فرد می‌تواند تعیین‌کننده انتخاب مسیر باشد.
مزایای دوره حجم
- افزایش حجم عضلانی و قدرت فیزیکی
- بهبود عملکرد تمرینی
- بازیابی سریع‌تر بعد از تمرینات
معایب دوره حجم
- افزایش چربی بدن
- احتمال کاهش حساسیت به انسولین
- افت ظاهر عضلانی به دلیل چربی اضافه
مزایای دوره کات
- کاهش چربی بدن و افزایش تفکیک عضلات
- بهبود حساسیت انسولین
- بهبود تحرک و عملکرد ورزشی
معایب دوره کات
- کاهش قدرت و استقامت
- احتمال افت توده عضلانی
- افزایش احساس گرسنگی و کاهش انرژی
بهترین زمان برای شروع دوره کات یا حجم
زمان‌بندی اجرای این دوره‌ها بستگی به هدف شخصی و شرایط بدنی فرد دارد. اگر درصد چربی بدن بالا باشد، بهتر است ابتدا دوره کات در بدنسازی را شروع کرده تا بدن به وضعیت مناسبی برسد و سپس وارد دوره حجم شد. در مقابل، افرادی با درصد چربی پایین و هدف افزایش عضله می‌توانند با دوره حجم آغاز کنند. به‌طور کلی، اجرای دوره حجم برای مدت ۳ تا ۶ ماه و سپس دوره کات به مدت ۲ تا ۳ ماه پیشنهاد میشود.
آیا امکان ترکیب دوره کات و حجم وجود دارد؟
در حالت عادی، ترکیب همزمان این دو فرایند ممکن نیست، چرا که هدف یکی افزایش و هدف دیگری کاهش کالری است. اما در برخی شرایط خاص مانند مبتدیها، افراد با چربی بالا، یا افرادی که از استروئید (داروهای ممنوعه) استفاده می‌کنند، امکان انجام “ریکامپوزیشن بدنی” (Body Recomposition) وجود دارد؛ یعنی همزمان با کاهش چربی، عضله نیز ساخته میشود. البته باید در نظر داشت که عوارض مصرف استروئید بسیار بالا است. با این حال، برای افراد با سابقه تمرینی بالا، اجرای جداگانه هر دوره موثرتر خواهد بود. البته میتوان به جای مصرف استروئیدها از پری هورمون استفاده کرد.
سخن پایانی
در این مطلب از داروخانه آنلاین مثبت سبز به تفاوت حجم و کات پرداختیم. در نهایت، انتخاب میان دوره کات یا حجم به هدف نهایی شما بستگی دارد. اگر قصد ساخت عضله و افزایش قدرت دارید، دوره حجم با رژیم پُرکالری گزینه مناسبی خواهد بود. اما اگر هدفتان کاهش چربی و نمایان‌کردن عضلات است، باید وارد دوره کات شوید و کالری مصرفی خود را محدود کنید. رعایت اصول تغذیه، برنامه‌ریزی تمرینی صحیح و زمان‌بندی مناسب، کلید موفقیت در هر دو فاز است. با درک تفاوت کات و حجم، می‌توانید مسیر تناسب اندام خود را هوشمندانه‌تر طی کرده و به نتایجی پایدار دست یابید.
