داروی کلشی سین چیست؟ فواید و عوارض Colchicine

حملات نقرس، یکی از بیماری‌های مزمن است که به علت افزایش سطح اسید اوریک در خون اتفاق می‌افتد و موجب التهاب و درد شدید در مفاصل می‌شود. این بیماری می‌تواند به شکل حملات ناگهانی یا به صورت مزمن طولانی‌مدت ظاهر شود و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در سال‌های اخیر، پزشکان به دنبال راه‌حل‌هایی برای کاهش حملات نقرس و کنترل سطح اسید اوریک در خون بوده‌اند. یکی از داروهایی که اخیراً به‌عنوان گزینه‌ای مؤثر برای پیشگیری و درمان حملات نقرس مطرح شده، داروی کلشی سین است. در ادامه به بررسی اشکال دارویی، موارد مصرف و موارد احتیاط داروی Colchicine خواهیم پرداخت.

اشکال دارویی کلشی سین

1. قرص: 5 میلی گرم (لودوکو)، 0.6 میلی گرم (ژنریک، Colcrys)
2. کپسول: 6 میلی گرم (عمومی، Mitigare)
3. محلول خوراکی: 0.6 میلی گرم در 5 میلی لیتر

موارد مصرف قرص کلشی سین

داروی کلشی سین برای جلوگیری از حملات نقرس (شعله ور شدن) استفاده می‌شود. علائم نقرس معمولاً به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و فقط یک یا چند مفصل را درگیر می‌کند. مفاصل شست پا، زانو یا مچ پا اغلب تحت تاثیر قرار می‌گیرند. نقرس به دلیل اسید اوریک بیش از حد در خون ایجاد می‌شود. هنگامی که سطح اسید اوریک در خون بسیار بالا باشد، اسید اوریک ممکن است کریستال‌های سختی در مفاصل شما ایجاد کند. کلشی سین با کاهش تورم و کاهش تجمع کریستال‌های اسید اوریک که باعث درد در مفاصل آسیب دیده می‌شود، عمل می‌کند. کلشی سین یک داروی ضد درد نیست، بنابراین از آن برای تسکین سایر علل درد استفاده نکنید.

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Colchicine

نقرس؛ اختلال در عملکرد اسکلت سلولی از طریق مهار پلیمریزاسیون β-توبولین به داخل میکروتوبول‌ها، که از فعال شدن، دگرانولاسیون و مهاجرت نوتروفیل‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین برای FMF مکانیسم ایجاد نشده است و ممکن است با تجمع درون سلولی کمپلکس التهابی موجود در نوتروفیل‌ها و مونوسیت‌ها تداخل ایجاد کند که واسطه فعال‌سازی اینترلوکین 1β است. جذب دارو با فراهمی زیستی ~45٪، شروع 18-24 ساعت و زمان تا اوج اثر 48-72 ساعت می‌باشد. کلشی سین از جفت عبور می‌کند (سطح پلاسمایی جنین در حدود 15 درصد غلظت مادر گزارش شده است) و همچنین ممکن است توسط گلوکورونیداسیون متابولیزه شود.

مقدار مصرف داروی Colchicine

داروی کلشی سین را به صورت خوراکی با یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولاً یک یا دو بار در روز مصرف کنید. دوز را با استفاده از یک دستگاه یا قاشق مخصوص اندازه گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی شما، سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید و پاسخ به درمان است. مطمئن شوید که پزشک و داروساز خود را در مورد تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای نسخه‌ای، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید.

زمان مصرف قرص کلشی سین

قبل از مصرف داروی کلشی سین، اطلاعات دارویی موجود در بسته بندی شامل مقدار و زمان مصرف را بررسی کنید. دارو را مطابق با دستور پزشک مصرف کرده و بدون هماهنگی با وی دوز مصرفی خود را افزایش ندهید. افزایش دوز مصرفی بدون هماهنگی با پزشک تاثیری بر روند بهبودی شما نداشته و تنها سبب عوارض جانبی خواهد شد. از خوردن گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت در حین استفاده از این دارو خودداری کنید. گریپ فروت می‌تواند احتمال عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.

نحوه مصرف داروی کلشی سین

1. این دارو برای درمان عودهای حاد نقرس (Colcrys)، 2 میلی گرم به صورت خوراکی در اولین نشانه شعله ور شدن، سپس 0.6 میلی گرم 1 ساعت بعد استفاده می‌شود. داروی کلشی سین در جهت پیشگیری از عود نقرس توصیه می‌شود. دوز پیشنهادی برای پیشگیری 0.6 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی یا هر 12 ساعت می‌باشد. همچنین، پس از عود نقرس، 12 ساعت صبر کنید تا پروفیلاکسی ادامه یابد.
2. داروی کلشی سین (Colchicine) برای تب مدیترانه‌ای خانوادگی2-2.4 میلی گرم روزانه یا هر 12 ساعت مصرف می‌شود که افزایش 0.3 میلی گرم در روز در صورت لزوم برای کنترل بیماری مجاز است. همچنین، کاهش در افزایش 0.3 میلی گرم در روز در صورت ایجاد عوارض جانبی غیرقابل تحمل را در نظر داشته باشید.
3. مصرف این دارو برای کاهش خطر انفارکتوس میوکارد (MI)، سکته مغزی، عروق کرونر مجدد و مرگ قلبی عروقی در بزرگسالان مبتلا به بیماری آترواسکلروتیک تثبیت شده یا دارای چندین عامل خطر برای بیماری قلبی عروقی نشان داده شده است. دوز پیشنهادی 0.5 میلی گرم روزانه به صورت خوراکی می‌باشد.
4. دوز مصرفی برای درمان پریکاردیت پس از انفارکتوس میوکارد با ارتفاع (ST (STEMI، 0.6 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی می‌باشد.
5. این دارو برای درمان نقرس در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی‌شود. دوز مصرفی در کودکان باید توسط پزشک یا داروساز تعیین شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی کلشی سین، اگر به آن یا سایر ترکیبات موجود در دارو حساسیت دارید، از مصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. این دارو ممکن است حاوی قند یا آسپارتام باشد. در صورت ابتلا به دیابت، فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن یا اجتناب از مصرف این مواد در رژیم غذایی خود دارید، احتیاط کنید.

از پزشک یا داروساز خود در مورد استفاده ایمن از این دارو سوال کنید. این دارو می‌تواند بر میزان جذب برخی غذاها و مواد مغذی (مانند ویتامین B12) توسط بدن شما تأثیر بگذارد. برخی از موارد احتیاط و هشدار استفاده از داروی کلشی سین شامل موارد زیر می‌باشد؛

1. استفاده طولانی مدت برای FMF ایجاد شده است، اما ایمنی و اثربخشی تکرار درمان در عود نقرس ارزیابی نشده است.
2. در صورت فراموشی یک نوبت از دارو به محض یادآوری آن را مصرف کنید. توجه داشته باشید که اگر نوبت فراموش شده نزدیک به نوبت بعدی است، آن را فراموش کرده و دارو را مطابق با نسخه پزشک مصرف کنید. هرگز برای جبران دوز فراموش شده، یک نوبت را دو بار مصرف نکنید.
3. باید دور از دسترس کودکان نگهداری شود؛ مصرف بیش از حد کشنده در بزرگسالان و کودکان گزارش شده است.
4. دیسکرازی‌های خونی (مانند لکوپنی، سرکوب میلوسیتوپنی، ترومبوسیتوپنی، پان سیتوپنی، گرانولوسیتوپنی، کم خونی آپلاستیک) در دوزهای درمانی گزارش شده است.
5. رابدومیولیز و سمیت عصبی عضلانی با درمان طولانی مدت در دوزهای درمانی گزارش شده است. افزایش خطر در اختلال عملکرد کلیه، بیماران مسن و درمان همزمان با داروهای میوتوکسیک نیز ممکن است رخ دهد. علائم معمولاً در عرض 1 هفته تا چند ماه پس از قطع درمان برطرف می‌شوند.
6. دستورالعمل‌های درمان کووید-19 مؤسسه ملی بهداشت، استفاده از کلشی‌ سین را برای درمان کووید-19 در بیماران بستری توصیه نمی‌کند. در بیماران غیر بستری نیز دستورالعمل‌های NIH استفاده از کلشی سین را برای درمان کووید-19، به جز استفاده در کارآزمایی‌های بالینی، توصیه نمی‌کنند.
7. کلشی سین پنجره درمانی باریکی دارد. تجمع دارو می‌تواند با عواقب شدید و حتی کشنده همراه باشد. علائم مسمومیت با کلشی سین و عوامل موثر در تجمع، مانند نارسایی کبدی و کلیوی یا تداخلات دارویی حتماً بررسی شوند.

موارد منع مصرف داروی کلشی سین

1. مصرف همزمان با مهارکننده‌های قوی CYP3A4 یا مهارکننده‌های P-glycoprotein
2. بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی (CrCl <15 میلی لیتر در دقیقه) و نارسایی شدید کبدی
3. بیمارانی که از قبل دیسکرازی خونی دارند.
4. حساسیت به این دارو یا هر ماده غیر فعال

عوارض قرص کلشی سین (Colchicine)

تهوع، اسهال، استفراغ، کرامپ شکمی، درد شکمی، خستگی، سردرد، اسهال، درد حلقی-حنجره‌ای و… برخی از عوارض جانبی داروی کلشی سین (Colchicine) می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل میلوساپرشن، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، گرانولوسیتوپنی، پان‌سیتوپنی، آنمی آپلاستیک، اسهال شدید، میوپاتی، رابدومیولیز، نوروپاتی، سمیت کبدی، سمیت کلیوی، نارسایی چند ارگان باهم، خونریزی یا کبودی غیرمعمول، ضعف یا درد عضلانی، بی‌حسی یا گزگز در انگشتان دست یا پا، ضعف و خستگی غیرمعمول، ضربان قلب سریع و… می‌باشد. در ادامه به برخی از عوارض جانبی داروی کلشی سین خواهیم پرداخت؛

1. حالت تهوع
2. استفراغ
3. کرامپ شکمی
4. درد شکم یا معده
5. درد حلق یا حنجره
6. خستگی
7. سردرد
8. اسهال
9. درد عضلانی

تداخل دارویی کلشی سین

1. تداخلات رده X (پرهیز): فرآورده‌های ترکیبی ضد ویروس هپاتیت، فکسینیدازول، کانی وپتان، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ فروت، ایدلالیزیب، لاسمیدیتان، نیرماتریلویر، پاکریتینیب
2. کاهش اثرات داروها توسط کلشی سین: سیانوکوبالامین، مولتی ویتامین/ فلوراید (حاوی ADE)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های A-D-E-K، فولات و آهن)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی A-E ، بدون آهن)
3. افزایش اثرات کلشی سین توسط داروها: فرآورده‌های ترکیبی ضد ویروس هپاتیت، کلوفازیمین، کانی وپتان، مهار کننده های CYP3A4 قوی و متوسط الاثر، دیگوکسین، اردافیتینیب، مشتقات فیبریک اسید، فوزامپرناویر، فوس آپرپیتانت، فوزیدیک اسید (سیستمیک)، آب گریپ فروت، ایدلالیزیب، لاروترکتینیب، لازمیدیتان، لوماکافتور و ایواکافتور، میفپریستون، پالبوسیکلیب، مهارکننده‌های P-glycoprotein/ABCB1، استریپنتول، تاکرولیموس (سیستمیک)، تیپراناویر

مصرف داروی کلشی سین (Colchicine) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های انسانی موجود از متون منتشر شده در مورد مصرف کلشی‌ سین در بارداری طی چندین دهه، هیچ خطر مرتبط با دارو را برای نقایص مادرزادی، سقط جنین، یا پیامدهای نامطلوب مادر یا جنین شناسایی نکرده است. مطالعات منتشر شده تولید مثل و رشد حیوانات نشان می‌دهد که کلشی سین باعث ایجاد سمیت جنینی و تغییر رشد پس از زایمان در مواجهه با محدوده درمانی بالینی یا بالاتر از آن می‌شود. زنان باردار بدون هماهنگی با پزشک هیچ دارویی را مصرف نکنند.

خطر ناباروری با داروی کلشی سین

1. مردان: گزارش‌های موردی و مطالعات اپیدمیولوژیک در افراد مرد انسانی نشان داد که ناباروری ناشی از کلشی سین نادر است و گزارش موردی نشان داد که با قطع درمان، آزواسپرمی معکوس شد.
2. زنان: گزارش‌های موردی و مطالعات اپیدمیولوژیک در زنان تحت درمان با کلشی‌ سین، رابطه واضحی بین مصرف کلشی ‌سین و ناباروری زنان ایجاد نکرده است. با این حال، از آنجایی که پیشرفت FMF بدون درمان ممکن است منجر به ناباروری شود، استفاده از کلشی سین باید با خطرات احتمالی سنجیده شود.

تاثیر داروی کلشی سین در شیردهی

کلشی سین (Colchicine) در شیر انسان وجود دارد، هیچ عارضه جانبی در شیرخواران در مقالات منتشر شده پس از تجویز کلشی سین در زنان شیرده وجود ندارد. اطلاعاتی در مورد اثرات این دارو بر تولید شیر در دسترس نیست. فواید رشدی و سلامتی تغذیه با شیر مادر را همراه با نیاز بالینی مادر به دارو، و هر گونه اثرات نامطلوب بالقوه دارو یا بیماری زمینه‌ای بر روی نوزاد در نظر بگیرید.

شرایط نگهداری داروی Colchicine

داروی کلشی سین باید در دمای اتاق و به دور از نور آفتاب نگهداری شود. توجه داشته باشید که اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، شربت، کپسول، محلول تزریقی، کرم و… باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر داروی کلشی سین

این مقاله با عنوان داروی Colchicine، از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز فراهم شده است. داروی کلشی سین به‌ عنوان یک گزینه مؤثر برای پیشگیری و درمان حملات نقرس مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به نتایج مطالعات کلینیکی و اثربخشی این دارو در کاهش سطح اسید اوریک، کاهش تعداد و شدت حملات نقرس و بهبود علائم بیماری، استفاده از کلشی سین می‌تواند به عنوان یک راه حل موثر در مدیریت نقرس مطرح گردد. با این حال، مسائلی همچون اثرات جانبی، تعاملات دارویی و نیاز به مانیتورینگ دقیق بیماران نیازمند به بررسی ویژه بیشتری می‌باشد. همچنین، نیاز به مطالعات بیشتری برای ارزیابی اثربخشی بلندمدت و ایمنی دارو در طولانی‌مدت نیز وجود دارد.

منبع سایت: Medscape